علائمی که نشان می‌دهد در سلامت روانتان مشکلی وجود دارد

اختلالات روحی و روانی هر چند نسبتا شایع‌اند؛ اما خیلی از افراد نمی‌دانند چگونه متوجه شوند که مشکلی در سلامت روان خود دارند. معمولا علائم اولیه‌ی بیماری‌های روحی و روانی نادیده گرفته می‌شوند. اعضای خانواده، دوستان و حتی پزشکان ممکن است نسبت به علائم کمتر شناخته شده‌ی این نوع بیماری‌ها به دلایلی بی‌اعتنا باشند، مثلا به دلیل عدم آگاهی و اطلاع کافی یا ترس از برچسب زدن و تشخیص اشتباه.
تشخیص به موقع و مداخلات درمانی برای بیماری‌های روانی، کلید کمک به فرد و گرفتن بهترین نتیجه از درمان می‌باشد. خصوصا اینکه بیماری‌های روانی در صورت عدم درمان می‌توانند سبب تشدید علائم و روی آوردن به مکانیسم‌های غلطی مانند اعتیاد به مواد مخدر شوند.
درمان، با تشخیص درست شروع می‌شود. در این مطلب از علائمی می‌گوییم که اغلب نادیده گرفته می‌شوند.

مدام خسته‌اید

زندگی با اختلالات روانی می‌تواند فرسوده کننده باشد. مثلا کسی که اختلال وسواس تشخیص داده نشده دارد، مطمئنا با افکار وسواسی و مخربی دست و پنجه نرم می‌کند که می‌توانند بی‌نهایت تحلیل‌برنده باشند و این فرد اغلب بر اساس همین افکار، رفتار و عمل می‌کند و در نتیجه انرژی زیادی از او گرفته می‌شود. حالا تصور کنید همین فرد مجبور است کار کند، درس بخواند یا مسئولیت‌هایی را به دوش بکشد. شاید او تلاش کند افکار خود را پنهان نماید تا دیگران او را قضاوت نکنند، خجالت زده نشود یا برچسب نخورد، اما این میان انرژی خیلی زیادی صرف می‌شود و فرد روز به روز فرسوده‌تر خواهد شد.
به عبارتی دیگر، فاکتورهای محیطی، بیولوژیکی و اجتماعی زیادی وجود دارند که می‌توانند توجیه کنند چرا کسی که اختلال روانی دارد، بیشتر اوقات خسته و فرسوده است. اگر می‌بینید ظاهرا بی‌دلیل مدام خسته‌اید، بهتر است این وضعیت خود را زیر سوال ببرید.

دردهای بدنی دارید

درک و باور این مسئله مهم است که بدن و ذهن بسیار قوی و پیچیده با هم مرتبط‌اند. اگر جسمتان بیمار باشد بر سلامت روانتان اثر می‌گذارد و برعکس.
تحقیقات نشان می‌دهد ۵۰ درصد از افرادی که دردهای مزمن دارند، علائم افسردگی را هم دارند. اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب می‌توانند سبب ناراحتی‌های گوارشی، معده درد، بدن درد، سردرد و دیگر علائم فیزیکی شوند.
ضمنا یک سری از پژوهش‌ها نشان می‌دهند افرادی که دچار اختلالات ذهنی و روانی خاصی مانند افسردگی هستند، ممکن است نسبت به درد خیلی حساس باشند که تاحدودی مربوط به تعاملاتی است که بین هورمون‌های مغز و احساس درد وجود دارد. حساسیت زیاد نسبت به درد، تحت تاثیر انواع و اقسام فاکتورهای فردی، فیزیولوژیکی و بیولوژیکی است که تحقیقات گسترده‌ای همچنان روی آن انجام می‌شود.
پس اگر گاهی دردهایی دارید که نمی‌توانید دلیل فیزیکی برایش پیدا کنید، شاید لازم باشد وضعیت سلامت روح و روان خود را بررسی کنید.

بسیار کمال‌گرا هستید

بعضی از بیماری‌های روحی و روانی می‌توانند در برداشتی که از خود، دیگران و پیرامونتان دارید اختلالاتی ایجاد کنند. یکی از راه‌هایی که این اختلال خودش را در زندگیتان نشان می‌دهد این است که توقعات عجیب و دور از واقعیت از خود دارید.
مثلا افرادی که دچار اختلالات اضطرابی یا اختلالات خوردن هستند، تمایل افراط گونه‌ای به کامل و بی‌نقص بودن در تمام جوانب یا برخی از جوانب زندگیشان دارند: در مدرسه و دانشگاه، در کار، در ظاهر و اندام یا در عادت‌های غذایی.
هیچ یک از ما قرار نیست کامل باشیم. هر چند پیشرفت در مهارت‌ها و در زندگی و آدم بهتری شدن می‌تواند هدفی خوب و قابل قبول باشد؛ اما همه‌ی ما نیاز داریم در این تمایل و هدف، تعادل ایجاد کنیم و نسبت به استانداردها سخت‌گیری نکنیم. کمال‌گرایی بیش از حد و توقع بی‌عیب بودن از خود داشتن و به کمتر از صددرصد راضی نشدن، علامت این است که مشکلی در سلامت روانتان وجود دارد.

بی‌انگیزه‌اید

بی‌انگیزه و بی اشتیاق بودن یکی از علامت‌های معمول مشکل در سلامت روان است که نادیده گرفته می‌شود. بیشتر افراد فکر می‌کنند بی‌انگیزه و بی‌اشتیاق بودنشان دلایل دیگری دارد.
هیچ‌کدام از این تجربه‌ها و حالات بی‌اهمیت نیستند و لازم است بدانید ممکن است در کنار بی‌انگیزه بودن، احساس بی‌ارزش بودن، تهی بودن، بی‌توجه بودن نسبت به خود، دیگران و دنیای اطراف نیز وجود داشته باشد. مثلا اگر افسرده باشید، علاقه‌ی کمتری نسبت به فعالیت‌هایی دارید که قبلا از آن‌ها لذت می‌بردید، یا حتی نسبت به اطرافیان خود بی‌تفاوت می‌شوید. از نظر روانشناسی، اگر نتوانید لذتی را تجربه کنید دچار آنهدونیا (Anhedonia) هستید. هرچند همه‌ی ما گاهی روزهای بی‌حوصلگی و بی‌انگیزه بودن را تجربه می‌کنیم، اما باید ببینیم به طور کلی توانایی لذت بردن و لذت را تجربه کردن را داریم یا نه.

اغلب راه‌حل اجتناب را انتخاب می‌کنید

هرکسی ممکن است گاهی به دلایلی از چیزهایی یا افرادی اجتناب کند، مثلا به دلیل استرس، بی‌علاقه بودن یا پشت گوش انداختن؛ اما دچار الگویی از اجتناب شدن به عنوان یک راه‌حل یا راه فرار همیشگی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مشکلی عمیق‌تر در سلامت روان باشد.
مثلا کسانی که اختلال پانیک دارند، مکررا از یک سری از موقعیت‌ها که باعث حملات پانیک در آن‌ها می‌شود اجتناب می‌کنند. اجتناب در افرادی که شیزوفرنی دارند و توهم را تجربه می‌کنند نیز دیده می‌شود. مثلا کسی که توهم دارد ممکن است بسیار قوی و قطعی احساس کند چیزی یا کسی خبیث و بدخواه وجود دارد که شیطانی است و به او یا دیگران آسیب خواهد زد.
در مورد برخی از افرادی که اختلال روانی دارند، اجتناب می‌تواند تبدیل به یک مکانیسم دفاعی شود. اگر شما از X، Y یا Z اجتناب کنید، پس مجبور نخواهید بود با چالش‌های مرتبط با این عوامل روبرو شوید. در نتیجه محدودیت‌های بسیار سفت و سختی برای آنچه مجاز به انجامش هستید و آنچه مجاز به انجامش نیستید در نظر می‌گیرید و اغلب هم باعث تشدید علائم بیماری خواهد شد.

مدام احساس اضطراب و نگرانی دارید

همه‌ی ما گاهی اضطراب و دلشوره را تجربه می‌کنیم. اما اضطراب در صورتی که مداوم باشد و در کارهای روزمره اختلال ایجاد کند می‌تواند علامت مشکلی در سلامت روان باشد. دیگر علائم اختلالات اضطرابی شامل تپش قلب، تنگی نفس، سر درد، تعریق، لرز، احساس آشفتگی و بی‌قراری، اسهال یا ناتوانی در کنترل بی‌قراری ذهن می‌شود.

نوسانات شدید هیجانی دارید

هر کسی خلق و خوی متفاوتی دارد، اما تغییرات ناگهانی و شدید در خلق‌وخو، مثلا خشم بی‌نهایت و ناگهانی می‌تواند علامت مشکل در سلامت روان باشد.

خوابتان مشکل دارد

مشکلات مداوم در الگوی خواب و بیداری هم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اختلالات روحی و روانی باشد. مثلا بی‌خوابی علامتی از اضطراب یا اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند باشد. خیلی زیاد یا خیلی کم خوابیدن هم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی افسردگی یا اختلال خواب باشد.

تغییراتی در رفتار یا احساساتتان ایجاد شده است

یک اختلال در سلامت روان ممکن است به صورت تغییری موشکافانه در احساسات، افکار یا رفتار فرد شروع شود. تغییرات پیوسته و قابل توجه در این زمینه‌ها می‌تواند علامت وجود یک اختلال روحی و روانی باشد.

---