حمله پانیک چیست و چگونه کنترل می‌شود؟

هر کسی می‌تواند یک حمله پانیک را تجربه کند؛ اما یک سری عوامل هستند که می‌توانند منجر به یک حمله پانیک شوند:
. جنسیت: خانم‌ها بیشتر از آقایان احتمال دارد که دچار حملات پانیک شوند.
. سن: افراد در هر سن و سالی می‌توانند حملات پانیک را تجربه کنند اما این حملات معمولا برای اولین بار طی سال‌های اولیه بزرگسالی رخ می‌دهند.

چگونه تفاوت میان اختلالات اضطرابی و حمله پانیک را تشخیص دهیم؟

حملات پانیک شامل دوره‌هایی شدید و ناگهانی از ترس یا احساس عذاب می‌شوند که مدت زمان کوتاهی تجربه می‌شوند (چیزی حدود ۱۰ دقیقه). این حملات حداقل چهار علامت از علائم زیر را دارند:
. عرق زیاد
. تپش قلب
. احساس ترسی ناگهانی و پریشان‌کننده
. تنگی نفس
. درد در قفسه سینه
. احساس خفگی
. ترس از مُردن
. رعشه
. گُرگرفتگی یا لرز از سرما
. سرگیجه
. تهوع
. کرختی یا گزگز در دست‌ها و پاها یا در تمام بدن
. احساس قطع ارتباط با دنیا
اختلال پانیک و حملات پانیک یکی نیستند. یک اختلال پانیک شامل حملات مکرر پانیک می‌شود. این حملات همراه با ترسی مداوم از تجربه‌ی حملات پانیک در آینده‌اند و معمولا فرد از موقعیت‌هایی که فکر می‌کند ممکن است سبب حمله پانیکش شود یا از یادآوری حملات گذشته‌اش به شدت اجتناب می‌کند. تمام حملات پانیک ناشی از اختلالات پانیک نیستند. دیگر علت‌هایی که می‌توانند عامل یک حمله پانیک باشند شامل موارد زیر می‌شوند:
. حملات قلبی
. فوبیای اجتماعی (اضطراب اجتماعی)
. هیپوگلیسمی (افت قند خون)
. اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
. آگورافوبیا (ترس از عدم توانایی برای فرار مثلا بودن در جمعیت یا پرواز با هوایپما)
. افتادگی دریچه میترال
. پُرکاری تیروئید
اختلال عمومی اضطراب، یک نگرانی و اضطراب بی‌نهایت و غیرواقعی طی یک دوره‌ی دست‌کم شش ماهه است و حداقل سه علامت از علائم زیر را دارد:
. تنش عضلانی
. خستگی
. تغییرات شخصیتی مانند منزوی شدن
. مشکل در تمرکز
. اختلالات خواب
. بی‌قراری
. تحریک‌پذیری عصبی یا خشم انفجاری
اختلالات فوبیا (اضطرابی) شامل ترس‌های شدید و پیوسته و مکرر از چیزهایی خاص (مثلا حشرات، خون) یا موقعیت‌های بخصوصی (مثلا صحبت در جمع، ارتفاع) می‌شوند. قرار گرفتن در معرض چنین چیزها یا موقعیت‌هایی ممکن است برانگیزاننده‌ی یک حمله پانیک باشد. نمونه‌هایی از اختلالات اضطراب، آگوروفوبیا و اضطراب اجتماعی هستند.
اختلال استرسی پس از سانحه شامل یک سری از واکنش‌های هیجانی می‌شود. این واکنش‌ها می‌توانند نتیجه‌ی موارد زیر باشند:
. موقعیت‌های نزدیک به مرگ، مثلا زلزله، سیل، آتش سوزی، تصادف و ... یا مرگ
. تجربیاتی که سلامت جسمی خود فرد یا فردی دیگر را تهدید می‌کنند
این موقعیت‌های تکانشی ممکن است در خواب‌ها و افکار فرد ظاهر شده و با احساس ترس، ناامیدی و خوف مکررا تجربه شوند. رفتارهای فرد معمولا شامل موارد زیر می‌شود:
. بی‌نهایت مراقب و گوش به زنگ بودن
. مشکل در خواب
. احساس کلی اندوه و محکوم به شکست بودن
. اجتناب از مردم، فعالیت‌ها یا جاهایی که احساسات بد را در فرد برانگیخته می‌کنند
. مشکل در تمرکز

علت حملات پانیک چیست؟

علت اصلی حملات پانیک در افراد متفاوت است و شاید نتوان یک علت قطعی برای آن پیدا کرد؛ اما معلوم شده که مغز و سیستم عصبی، نقش مهمی در واکنش‌های اضطرابی یا ترس در موقعیتی خاص دارند.
احتمال رخ دادن یک حمله پانیک با عوامل زیر افزایش می‌یابد:
. مشکلات ذهنی و روانی. افرادی که افسردگی، اختلال اضطرابی و یا بیماری‌های روحی دارند در معرض حملات پانیک هستند.
. سابقه‌ در خانواده. اختلالات پانیک اغلب جنبه‌ی وراثتی دارند.
. مصرف مواد مخدر. اعتیاد به مواد مخدر و مصرف الکل می‌تواند احتمال حمله پانیک را افزایش دهد.
حملات پانیک ناگهانی روی می‌دهند و طول می‌کشد تا برطرف شوند. علائم یک حمله پانیک تقریبا ۱۰ دقیقه بعد از رخ دادن قابل مشاهده‌اند، اما به محض اینکه فاز ترس پشت سر گذاشته شود، این علائم نیز خیلی زود از بین می‌روند.

حمله پانیک چگونه درمان می‌شود؟

راهکارهای درمانی موثری برای کاهش حملات پانیک و سپس متوقف کردن آن‌ها وجود دارد. دارودرمانی، روان درمانی و ترکیبی از این دو، درمان‌های در دسترس برای اختلال پانیک‌اند:
. داروهای ضدافسردگی: برخی از داروهای ضدافسردگی می‌توانند دفعات حملات پانیک را کاهش داده و از شدت علائم بکاهند.
. روان درمانی: درمان رفتاری شناختی و گفتگودرمانی انواعی از روان‌درمانی هستند که طی جلسات، درمانگر در مورد افکار و هیجانات فرد با او صحبت می‌کند. درمانگر، عوامل محرک حملات پانیک را شناسایی کرده و به فرد کمک می‌کند بر آن‌ها غلبه نماید. این جلسات درمانی کمک می‌کنند فرد واکنش متفاوتی نسبت به موقعیت‌هایی که حملات پانیک را به دنبال دارند نشان دهد.
. داروهای ضداضطراب: بنزودیازپین‌ها یکی از متداول‌ترین داروهای ضداضطراب‌اند که روانپزشکان برای درمان و پیشگیری از حملات پانیک تجویز می‌کنند.

برای پیشگیری از حملات پانیک چه می‌توان کرد؟

طی جلسات روان‌درمانی، درمانگر به شما یاد می‌دهد چگونه نسبت به موقعیت‌هایی که موجب حملات پانیک‌تان می‌شوند جور دیگری پاسخ دهید و در کنار آن با مصرف داروهای تجویزشده بتوانید از وقوع این حملات جلوگیری کنید. توصیه‌های زیر نیز کمک زیادی به شما می‌کنند:
. به طور منظم ورزش کنید.
. استرستان را مدیریت کنید.
. کمتر کافئین مصرف کنید.
. یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
. پیش از مصرف هرگونه مکمل بدون نسخه‌ای ابتدا با پزشکتان مشورت کنید.
کلام پایانی
حملات پانیک در برخی موارد می‌توانند بی‌نهایت دردناک و ناراحت‌کننده باشند، چه از نظر جسمی و چه از لحاظ روانی. این حملات ممکن است روتین روزانه‌تان را به هم بریزند و بر سلامت روانتان اثر بگذارند. بنابراین اقدام به موقع برای درمان می‌تواند در پیشگیری از وقوع حملات در آینده نقش مهمی داشته باشد. علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، از حال رفتن، سرگیجه و ضعف را نباید نادیده گرفت و صرفا به اضطراب ربط داد، بلکه باید آن‌ها را ارزیابی پزشکی و تخصصی کرد.

---