با حیا باشید؛ اما خجالتی نه!
«اینکه خجالت نداره» شاید این عبارت برای شما آشنا باشد و سوال پیش بیاید که چرا باید از خیلی چیزهای طبیعی یا معمولی خجالت بکشیم؟ یا اصلا چیز خجالتآوری در عالم وجود دارد؟ یا حیا و خجالت چه فرقی با هم دارند؟ در این گزارش برایتان از فرق خجالت و حیا میگوییم و اینکه کجا به اشتباه از این دو واژه استفاده میکنیم.
اول از همه باید بدانیم که این واژهها هر چند به ظاهر معنای نزدیکی به هم دارند؛ اما مترادف نیستند و نمیتوانیم به جای هم به کار ببریم. خجالت حسی است که با عنوان کمرویی هم شناخته میشود و همه حداقل یک بار در زندگی آن را تجربه کردهایم و حیا یک حس عمیقتر است که گاهی با عنوان شرم شناخته میشود که باید بگوییم حیا کلیتر بوده و بهتر است از واژه حیا استفاده کنیم. حالا بیایید به تفاوتهای این دو واژه بپردازیم.
هر دو نتیجه ترس هستند!
حیا و خجالت هر دو با ترس نمود پیدا میکنند. خجالت مثلا در مواقعی مثل حرف زدن در جمع با حالاتی مثل خشک شدن دهان، لرزیدن صدا، سرخ شدن و دستپاچگی سراغمان میآید. حیا هم که یک کلمه عربی است به معنی خودداری از انجام دادن کارهای زشت به دلیل ترس از سرزنش شدن است؛ اما منشا ترس حیا و خجالت با هم فرق دارد.حیا حسی عمیقتر و نیرویی قویتر است و آدمهایی که در خویشتنداری بهتر هستند، در حیا هم قویتر عمل میکنند. در عین حال که حیا و خجالت از هم جدا هستند، ممکن است گاهی با هم فعال شوند
حیا درونی است و خجالت بیرونی
درست است که خجالت و حیا هر دو نتیجه یک ترس هستند؛ اما یکی از بیرون نشات میگیرد و یکی از درون. در همان مثال حرف زدن در جمع این ترس از آدمهاست که باعث خجالت میشود؛ اما در حیا، یک نیروی درونی از کار زشت ممانعت میکند.در حیا فعالیم و در خجالت منفعل
در خجالت کشیدن، افراد منفعل هستند و این محیط است که روی آنها اثر میگذارد؛ درواقع محیط برای آنها تصمیم میگیرد؛ مثلا من میخواهم حرف بزنم یا سخنرانی کنم؛ اما چون از جمع خجالت میکشم، آن را متوقف میکنم ؛ اما در حیا من فعالم و خودم خویشتندداری میکنم.حیا خویشتنداری است و خجالت خودسانسوری
شما وقتی برای بیان حرفی در جمع خجالت میکشید، دقیقا چه احساسی دارید؟ فکر میکنید حرف شما به اندازه کافی مهم یا جالب نیست؟ یا ممکن است مورد تمسخر دیگران واقع شوید؟ این احساس در حیا کاملا برعکس است. هیچ مانع بیرونی برای فرد وجود ندارد و بیشتر یک حس درونی است که مانع شما برای انجام کاری میشود؛ مثلا وقتی که با یک فرد سالخورده دچار چالش و وارد بحث میشوید، یک نیروی درونی به شما میگوید از ادامه دادن به بحث پرهیز کنید.نکته آخر
در آخر باید بگوییم حیا حسی عمیقتر و نیرویی قویتر است و آدمهایی که در خویشتنداری بهتر هستند، در حیا هم قویتر عمل میکنند. در عین حال که حیا و خجالت از هم جدا هستند، ممکن است گاهی با هم فعال شوند؛ مثلا وقتی شما در یک مشاجره، از دادن دشنام دوری میکنید، ممکن است هم حسی درونی مانع شما شود هم از بقیه آدمهایی که شاهد این مشاجره هستند، خجالت بکشید!
بیشتر بخوانید