چرا پاشنه پا درد می‌گیرد و چه باید کرد؟

چه کسانی بیشتر ممکن است دچار درد پاشنه شوند؟

هرکسی ممکن است به درد پاشنه دچار شود، اما گروهی از افراد بیشتر در معرض این عارضه‌اند:
. مردان و زنان میانسال
. افرادی که فعالیت فیزیکی دارند
. افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق‌اند
. افرادی که ساعت‌های طولانی می‌ایستند
. بچه‌های ۸ تا ۱۳ ساله (خصوصا پسرها)
. خانم‌ها طی بارداری

علت‌های درد پاشنه

درد پاشنه علت‌های متعددی می‌تواند داشته باشد، اما معمول‌ترین آن‌ها موارد زیرند:
. شیوه نادرست راه رفتن، مثلا چرخاندن پاشنه به سمت داخل
. چاقی
. کفش‌های نامناسب و تنگ
. ایستادن، دویدن یا پریدن روی سطوح سفت
. آسیب به پاشنه، مثلا شکستگی‌های فشاری
. بورسیت (التهاب بورس – بورس‌ها کیسه‌های کوچکی حاوی مایعات هستند تا اصطکاک بین قسمت‌های متحرک بدن مانند مفاصل و عضلات را کاهش دهند)
. نوروما (تورم عصب)
. برخی ناهنجاری‌ها، مانند دیابت و آرتریت

بیماری‌های پاشنه

فاشئیت پلانتار
فاشیای پلانتار نواری از بافت همبند است که از پشت پاشنه تا نوک انگشتان پا کشیده می‌شود. یکی از اصلی‌ترین نقش‌های فاشیای پلانتار، حفظ استخوان‌ها و مفاصل در جای خودشان است. آسیب یا کشش زیاد این رباط می‌تواند سبب التهاب و درد در پاشنه شود. یکی از علت‌های شایع این عارضه، صافی کف پاست. زیرا فاشیا به دلیل پهن شدن پا و نبودن قوس در کف پا اجبارا بیش از حد کشیده می‌شود. این درد صبح‌ها بعد از بیدارشدن از خواب یا بعد از استراحت معمولا در شدیدترین حالت خود است.
در بسیاری از موارد، فاشئیت پلانتار با خار پاشنه همراه است. فاشیای پلانتار پاره شده و در پاشنه خونریزی می‌کند و به مرور زمان این آسیب‌ها رسوب کلسیمی کرده و یک زائده استخوانی تشکیل می‌دهند.

خار پاشنه
شیوه راه رفتن نادرست، مثلا چرخاندن پاشنه به سمت داخل، می‌تواند فشار زیادی به فاشیای پلانتار وارد نماید و التهاب مزمن ایجاد کرده و به مرور زمان منجر به رشد زائده استخوانی یا همان خار پاشنه شود. این خار یا زائده فقط در عکس با اشعه ایکس قابل دیدن است؛ اما وجود آن اغلب با دردی در کف پا و نزدیکی پاشنه اعلام می‌شود. ممکن است شما بدون اینکه بدانید خار پاشنه داشته باشید. این خار به خودی خود دردی ایجاد نمی‌کند؛ اما این درد ممکن است با التهاب در ناحیه همراه باشد و درد ایجاد کند.

بیماری سیور (Sever’s disease)
بیماری سیور، شایع‌ترین علت درد پاشنه در کودکان ۸ تا ۱۶ ساله است. این بیماری ناشی از فشاری است که به صفحه رشد استخوان پاشنه وارد می‌شود. زیاد دویدن و پریدن سبب التهاب صفحه رشد شده و درد ایجاد می‌کند. استراحت، کمپرس با یخ، کشش عضله ساق و بالا قرار دادن پاشنه معمولا برای تسکین توصیه می‌شود.

تاندونیت آشیل
تاندون آشیل یک بافت ضخیم است که در امتداد پشت ساق پا، عضله ساق را به استخوان پاشنه متصل می‌کند. این تاندون، قوی‌ترین و بلندترین تاندون در بدن است. دونده‌ها و بازیکنان بسکتبال بیشتر در معرض تاندونیت آشیل هستند. آسیب‌های ناشی از استفاده‌ی زیاد، تاندون آشیل را ملتهب می‌کند. تاندونیت سبب درد، تورم و سفتی در پشت پاشنه می‌شود.

تشخیص درد پاشنه

بسته به عارضه، علت درد در پاشنه با کمک تست‌های زیر تشخیص داده می‌شود:
. سابقه پزشکی بیمار
. معاینه فیزیکی شامل معاینه مفاصل و عضلات کف پا و ساق پا
. عکس‌برداری با اشعه ایکس

درمان درد پاشنه

بسته به علت اصلی درد پاشنه، درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
. استراحت و اجتناب از فعالیت‌هایی که به پاشنه فشار وارد می‌کنند (مثلا دویدن و پریدن)
. کمپرس یخ
. ماساژ منظم پا متمرکز بر قوس کف پا
. اسپلینتی که شب‌ها پوشیده می‌شود
. تمرینات انعطافی
. درمان با اولتراسوند
. داروهای ضدالتهابی (موضعی یا خوراکی)
. اصلاح شیوه راه رفتن برای تعادلی درست و رفع ناهنجاری‌هایی که می‌توانند منجر به درد شوند
. کفی طبی برای کفش
. تزریق استروئید نیز می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد؛ اما به ندرت برای مشکل تاندون انجام می‌شود.
. در برخی موارد ممکن است عمل جراحی توصیه شود تا عوارضی مانند نوروما، بورسیت و خار پاشنه تحت مداوا قرار گیرند.

پیامدهای درد پاشنه چه می‌تواند باشد؟

درد پاشنه می‌تواند توانایی شما برای انجام کارهای روزانه، ورزش و ... را مختل کند.
وقتی با راه رفتن دچار درد می‌شوید ممکن است ترجیح دهید بیشتر بنشینید و یک سبک زندگی غیرفعال هم می‌تواند موجب افزایش وزن شود.
همچنین ممکن است افسرده شوید چون نمی‌توانید خیلی از کارهایی را که دوست دارید انجام دهید.
تاندونیت درمان نشده می‌تواند باعث تخریب تاندون و سپس پارگی آن شود که این مسئله نیاز به عمل جراحی خواهد داشت.

چگونه از درد پاشنه پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از درد پاشنه یا عدم تکرار آن لازم است تاندون‌های پاشنه و پاهای خود را منعطف نگه دارید.
باید به طور مرتب عضلات و تاندون‌ها را بکشید و کفش مناسب بپوشید.
همچنین اگر شیوه‌ی راه رفتن‌تان درست نیست، با کمک فیزیوتراپیست آن را اصلاح کنید.