آب؛ جنگ جهانی آینده زمین!

 

جنگ جهانی اول و دوم اگر بر سر کشور گشایی بود و به بمباران‌های هسته‌ای هم ختم شد، حالا پیش بینی می‌شود جنگ جهانی بعدی بر سر منابع آب باشد. این نظریه‌ای است که بسیاری از دانشمندان به آن باور دارند و می‌گویند بشر تا 100 سال آینده در سرتاسر کره زمین برای تامین آب خود با مشکل روبرو خواهد بود. اما به عقیده کارشناسان، غرب آسیا و شمال آفریقا زودتر از همه جا گرفتار این بحران می‌شود. این موضوع هم دلایل مختلفی دارد، از خشکی ذاتی این منطقه تا عدم مدیریت صحیح منابع آبی و اختلافات منطقه‌ای و حتی داخلی.

سد ایلسو، قاتل هورالعظیم

برای مثال سد ایلسو ترکیه یکی ازنمونه‌های همین اختلافات منطقه‌ای‌ست، سدی که با احداث آن بیش از همه منابع آبی عراق و سپس ایران مورد تهدید قرار می‌گیرند. این سد که بر روی دجله قرار گرفته جلوی ورود 56 درصد آب دجله به عراق را می‌گیرد. جریان آب دجله بعد از ترکیه و عراق به تالاب هورالعظیم در ایران می‌رسد. به همین خاطر احداث این سد در ترکیه جان هورالعظیم را خواهد گرفت و با خشک کردن هورالعظیم بحران ریز گردها را این بار نه تنها در جنوب که در کل کشور تشدید خواهد کرد.

جنگ بر سر آب

در سایر نقاط جهان نیز به دلیل محدود بودن منابع آبی در دسترس اختلافات زیادی بین کشورها وجود دارد. 17 کشور در جهان با بحران آب روبرو هستند که 12تای آنها درغرب آسیا و شمال آفریقا واقع شدند. بحرانی که یکی از اصلی‌ترین دلایل جنگ داخلی سوریه در سال 2011 بود.

یا برای مثال یکی از دلایل مخالفت و مقابله شدید رژیم صهیونیستی با هر طرحی که بخواهد بلندی‌های جولان را به سوریه بازگرداند، موضوع آب است. کاری که تل آویو قبلا درمورد حوضه اردن هم انجام داده و سهم آب اردن و دیگر کشورهای این حوضه را کنترل می‌کرد.

حوضه نیل هم سالهاست محل اختلاف بین کشورهای اتیوپی و مصر است، به طوری که رییس جمهور سابق مصر محمد مرسی در سال 2011 و در پاسخ به اقدام اتیوپی جهت سدسازی بر روی نیل این کشور را به حمله نظامی تهدید کرد.

به گفته کارشناسان چین و هند هم با توجه به جمعیت میلیاردی‌شان دیر نیست که وارد جنگ بر سر منابع آب شوند. جنگی که پس از ادامه پیدا کردن از غرب آسیا به سمت اروپا و آمریکا خواهد رفت.

تخمین زده می‌شود تا سال 2040 بیش از 30 کشور دنیا دچار بالاترین تنش‌های آبی می‌شوند.

کشاورزی بدون توجه به اقلیم

سهم بخش کشاورزی از مصرف آب کشور نزدیک به 90 درصد است. بخشی که جای صرفه جویی بسیاری دارد. برای مثال در بسیاری از مناطق هنوز کشاورزی ما مکانیزه نشده و به روش‌های سنتی انجام می‌شود که طبعا آب زیادی هم مصرف می‌کند. مشکل دیگر کاشت محصولات کشاورزی مختلف بدون توجه به شرایط اقلیمی‌ست. مثلا کاشت هندوانه در شرایط فعلی ایران توجیه منطقی ندارد و یا کاشت برنج و پنبه در استانهایی که جزو اقلیم بارانی کشور ما نیستند. 

قربانی کردن محیط زیست به بهانه توسعه

منابع آبی ایران هر روز بیشتر از روز گذشته در معرض تهدیدهای مختلف هستند. از حفرچاه‌های غیر مجاز که سفره‌های آب زیر زمینی را خالی کرده تا سدسازی‌های غیر ضروری به بهانه توسعه که رمق رودخانه‌ها را کشیده است. در طی این سالها کم خبر به گوشمان نرسیده از تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌هایی که یا خشک شدند یا در معرضش هستند. از زاینده رود و شادگان و بختگان تا جازموریان و گاوخونی و پریشان.

اتفاقاتی که شاید اصلی‌‌ترین دلیل آنها سوء مدیریت‌ و قربانی کردن منابع آبی و محیط زیست در راه توسعه باشد. روند نادرستی که اگر ادامه دار شود فاجعه به بار خواهد آورد.

نباید فراموش کنیم 6 درصد جمعیت دنیا در غرب آسیا زندگی می‌کنند اما تنها یک درصد از منابع آب شیرین دنیا در این منطقه واقع شده، به همین خاطر کشورهای این منطقه باید تمام تلاش خود را برای حفظ منابع آبی موجود و کاهش هدر رفت آنها انجام دهند و در حوزه سیاست خارجی هم به سمت همکاری‌های محیط زیستی بروند.

---