علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات چیست و چه باید کرد؟

هرچند پروستات معمولا به اندازه‌ی یک گردو یا توپ گلف در افراد بزرگسال است؛ اما می‌تواند به اندازه‌ی یک پرتقال هم بزرگ شود. وقتی پروستات بزرگ می‌شود می‌تواند به مجرای ادرار فشار وارد کند. دیواره‌ی مثانه نیز ضخیم‌تر می‌شود. به مرور زمان ممکن است مثانه ضعیف شده و توانایی تخلیه‌‌ی کامل خود را از دست بدهد، درنتیجه ادرار در مثانه باقی می‌ماند. این مشکلات سبب خیلی از علائم در سیستم ادراری تحتانی می‌شوند. اگر اصلا نتوانید ادرار کنید یا به نارسایی کلیوی دچار شوید، نیاز به اقدام فوری پزشکی دارید؛ اما دیگر علائم مانند ضعیف شدن جریان ادرار یا نیاز به فشار وارد کردن برای دفع ادرار را می‌توان مدتی تحت کنترل گرفت.
بزرگی پروستات، خوش‌خیم است، یعنی سرطانی نیست و منجر به سرطان هم نمی‌شود؛ اما بزرگی خوش‌خیم پروستات و سرطان می‌توانند همزمان رخ بدهند. بزرگی خوش‌خیم پروستات یا BPH به خودی خود ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد؛ اما اگر علائمی ایجاد کند احتمالا نیاز به درمان دارد. لازم به یادآوری است که بزرگی خوش‌خیم پروستات شایع است؛ تقریبا نیمی از مردان بین ۵۱ تا ۶۰ سال و ۹۰ درصد از مردان بالای ۸۰ سال به این عارضه دچارند.

پروستات چگونه عمل می‌کند؟

پروستات بخشی از سیستم تناسلی مردانه بوده و کار اصلی آن تولید اسپرم است. پروستات به اندازه‌ی یک گردو و به وزن تقریبا ۳۰ گرم است. این غده در زیر مثانه و مقابل رکتوم قرار دارد. مجرای ادرار  لوله‌ای است که اسپرم را از بیضه و ادرار را از مثانه  از طریق آلت تناسلی بیرون می‌راند.

علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات

وقتی پروستات بزرگ می‌شود می‌تواند مثانه را تحت فشار گذاشته یا مسدود کند. معمولا تکرر ادرار علامتی شایع از بزرگی پروستات است. نیاز به دفع ادرار ممکن است هر یکی دو ساعت و معمولا شب‌ها ایجاد شود.
دیگر علائم:
. تخلیه ناکامل مثانه: احساس اینکه مثانه‌تان حتی بعد از ادرارکردن هم پُر است.
. تکرر ادرار: بیشتر شدن تعداد دفعات نیاز به ادرار کردن
. تناوب ادراری: حین ادرار کردن نیاز دارید چند بار جریان را متوقف کرده و دوباره شروع کنید.
. نیاز فوری به ادرار کردن: احساس اینکه نمی‌توانید برای ادرار کردن صبر کنید.
. جریان ضعیف ادرار
. نیاز به فشار: برای شروع جریان ادرار باید فشار وارد کنید.
. نوکتوریا: شب‌ها باید چند بار از خواب بیدار شوید تا ادرار کنید.

بزرگی خوش‌خیم پروستات چگونه زندگی‌تان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

در بیشتر آقایان، بزرگی پروستات با بالارفتن سن بدتر می‌شود که می‌تواند سبب آسیب و عفونت مثانه شود. زیاد بزرگ شدن پروستات می‌تواند منجر به خون در ادرار شده و به کلیه آسیب بزند.

علت‌های بزرگی خوش‌خیم پروستات

دلیل بزرگی خوش‌خیم پروستات هنوز کاملا مشخص نیست؛ اما معمولا در مردان سنین بالاتر روی می‌دهد. گفته می‌شود تغییرات هورمونی می‌تواند در این عارضه نقش داشته باشد.
بزرگی خوش‌خیم پروستات ممکن است وقتی رخ بدهد که این هورمون‌ها تغییر کرده و رشد سلول‌های پروستات را استارت می‌زنند. یک تئوری دیگر هم به نقش دی‌هیدروتستوسترون مربوط می‌شود. این هورمون مردانه مسئول رشد پروستات است. بعضی مطالعات نشان داده‌اند مردان سنین بالاتر میزان بیشتری دی‌هیدروتستوسترون دارند و تستوسترون‌شان کمتر است.

چه کسانی در معرض بزرگی خوش‌خیم پروستات هستند؟

ریسک فاکتورهای زیادی برای بزرگی پروستات وجود دارد. مردانی که بیشتر احتمال دارد به این عارضه دچار شوند:
. آقایان بالای ۵۰ سال
. آقایانی که پدرانشان این عارضه را داشته‌اند.
. آقایانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند.
. آقایانی که فعالیت بدنی ندارند.
. بعضی از آقایانی که اختلال نعوظ دارند.

آیا بزرگی پروستات قابل پیشگیری است؟

هیچ راه کاملی برای پیشگیری از بزرگی پروستات وجود ندارد؛ اما کاهش وزن اضافی و داشتن یک رژیم غذایی متعادل سرشار از میوه‌ها و سبزی‌ها ممکن است به پیشگیری از این عارضه کمک کند. داشتن چربی زیاد در بدن می‌تواند سطح هورمون‌ها و دیگر فاکتورها در خون را افزایش دهد و عاملی برای بزرگ شدن پروستات باشد. داشتن تحرک بدنی و ورزش نیز به کنترل وزن و سطح هورمون‌ها کمک می‌کند.

تشخیص بزرگی پروستات

اگر علائمی دارید که فکر می‌کنید مربوط به پروستاتتان است به پزشک مراجعه کنید. اگر خون در ادرارتان دیدید، حین ادرارکردن، درد یا سوزش دارید یا نمی‌توانید ادرار کنید باید به پزشک مراجعه کنید. تست‌های زیادی برای بزرگی پروستات وجود دارد که پزشک می‌تواند برای تشخیص دقیق‌تر از آن‌ها کمک بگیرد، مثلا سونوگرافی، ام‌آرآی، آزمایش‌های بخصوصی از خون (مثلا PSA)، تست ادرار و ... .

درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات

درمانی که پزشکتان انتخاب می‌کند بستگی به سن، وضعیت سلامت عمومی‌، اندازه‌ی پروستات و چگونگی اثر این عارضه بر شما دارد. اگر علائم‌ زیاد اذیتتان نمی‌کنند می‌توانید درمان را به تاخیر بیندازید و ببینید بعد از مدتی چه می‌شود.
. تغییراتی در سبک زندگی
می‌توانید با چیزهایی که تحت کنترل شما هستند شروع کنید. مثلا می‌توانید:
. ورزش کنید تا عضلات کف لگنتان تقویت شوند
. مصرف مایعاتتان را کمتر کنید، خصوصا قبل از خواب
. کمتر کافئین مصرف کنید

. مصرف دارو
در مورد بزرگی پروستات در حد خفیف تا متوسط، پزشک ممکن است دارو تجویز کند. بعضی از داروها، عضلات پروستات و مثانه را شُل می‌کنند. داروهای دیگر پروستات را جمع می‌کنند. برای بعضی از مردان نیاز به ترکیبی از داروهاست تا بهترین نتیجه حاصل شود.

. عمل جراحی
اگر تغییر در سبک زندگی و مصرف دارو فایده‌ای نداشت، پزشک راه‌هایی برای برداشتن بخش‌هایی از پروستات یا همه‌ی آن به شما توصیه می‌کند. خیلی از این روش‌ها کم‌تهاجمی‌اند، یعنی ساده‌تر از جراحی‌های معمول هستند. در این روش‌ها نیازی نیست برش بزرگی روی بدن ایجاد شود.

---