دانستنیهای سرطان پستان؛ از علائم تا درمان
هر آنچه لازم است در مورد سرطان سینه بدانیم
سرطان سینه شایعترین نوع سرطان در خیلی از کشورهاست. بیشتر خانمهایی که به سرطان سینه دچار میشوند بالای ۵۰ سال دارند؛ اما زنان جوانتر هم ممکن است سرطان سینه بگیرند.
سرطان سینه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال درمان بسیار بالا خواهد بود. به همین دلیل ضروریست که همهی خانمها به طور مرتب سینههای خود را از جهت هرگونه تغییری خوب بررسی کرده و همیشه هر علامتی را با پزشک درمیان بگذارند.
در موارد نادر، مردها نیز ممکن است سرطان سینه بگیرند.
. سرطان سینه غیرتهاجمی (کارسینوما این سایتو). در مجاری سینه ایجاد شده و به بافت سینه که اطراف مجاری را گرفته منتشر نمیشود. سرطان سینه غیرتهاجمی معمولا طی ماموگرافی شناسایی میشود و بهندرت بهصورت برآمدگی در سینه خودش را نشان میدهد.
. سرطان سینه تهاجمی. در این نوع سرطان سینه سلولهای سرطانی از دیوارهی مجاری سینه وارد بافت اطراف میشوند. سرطان تهاجمی سینه شایعترین نوع سرطان سینه است.
دیگر انواع کمتر معمول سرطان سینه:
. سرطان لوبولار تهاجمی
. سرطان سینه التهابی
. بیماری پاژه پستان
سرطان سینه میتواند معمولا از طریق خون یا غدد لنفاوی زیر بغل به دیگر قسمتهای بدن نیز منتشر شود. این غدد لنفاوی کوچک، باکتریها را از سلولهای غده شیری پستان پاکسازی میکنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد به آن سرطان سینه ثانویه یا متاستازیک گفته میشود.
. یک برآمدگی یا بافتی سفت و ضخیم در هریک از سینهها که قبلا نبوده
. تغییر در اندازه یا شکل یک یا هر دو سینه
. ترشح مایع از نوک یک یا هر دو سینه
. تغییر در ظاهر یا احساس پوست، مثلا چروکیده شدن یا گود افتادن، یک راش یا قرمزی
. یک راش (مانند اگزما)، خشکی، پوسته شدن یا خارش پوست و یا قرمزی روی نوک سینه یا اطراف آن
. تغییری در ظاهر نوک سینه مثلا فرورفتگی
نکته: درد در سینه معمولا علامت سرطان سینه نمیباشد.
سن
احتمال ابتلا به سرطان سینه با سن افزایش مییابد. این عارضه در میان خانمهای بالای ۵۰ سال که یائسه شدهاند شایعتر میباشد. تقریبا هشتدهم موارد سرطان سینه در خانمهای بالای ۵۰ سال روی میدهد.
همهی خانمهای ۵۰ تا ۷۰ سال باید هر سه سال یک بار، غربالگری سرطان سینه را انجام دهند.
خانمهای بالای ۷۰ سال نیز همچنان واجد شرایط غربالگری سرطان سینه میباشند.
سابقهی سرطان سینه در خانواده
اگر یکی از اعضای نزدیک خانوادهتان به سرطان سینه یا تخمدان مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بیشتر است؛ اما به این دلیل که سرطان سینه شایعترین نوع سرطان در میان خانمهاست، این امکان وجود دارد که بیشتر از یک عضو در خانواده به این بیماری دچار شوند.
بیشتر موارد سرطان سینه ژنتیکی نیستند؛ اما ژنهایی معروف به BRCA1 و BRCA2 میتوانند ریسک ابتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان را افزایش دهند. این ژنها میتوانند از والد به فرزند منتقل شوند.
ژنهای TP53 و CHEK2 نیز با افزایش احتمال سرطان سینه مرتبط اند.
اگر سابقهی سرطان سینه یا سرطان تخمدان در خانوادهتان وجود دارد و نگران هستید شما نیز مبتلا شوید، با پزشک متخصص زنان در این مورد مشورت کنید.
سابقهی سرطان سینه یا غده در سینه
اگر قبلا به سرطان سینه مبتلا شده باشید یا سابقهی تغییرات سلولی سرطان غیرتهاجمی در مجاری سینه داشته باشید، ریسک ابتلای مجددتان به سرطان سینه در سینهی دیگر یا در همان سینه بیشتر است.
یک غدهی خوشخیم در سینه به معنی سرطان سینه نیست، اما انواعی از غدههای سینه میتوانند ریسک سرطان سینه را کمی افزایش دهند.
بافت سینهی متراکم
سینههای شما از هزاران غدهی ریز تشکیل شدهاند که شیر تولید میکنند. این بافت غدهای نسبت به دیگر بافتهای سینه دارای تراکم بیشتری از سلولهای سینه است که آن را متراکمتر میکند.
خانمهایی که بافت سینهشان متراکمتر است ممکن است ریسک ابتلایشان به سرطان سینه بیشتر باشد، زیرا سلولهای بیشتری در سینه دارند که ممکن است سرطانی شوند.
ضمنا بافت متراکمتر سینه باعث میشود مشاهده و درک ماموگرافی سختتر شود، زیرا دیدن هرگونه غده یا نواحی که بافت غیرعادی دارند سخت میشود.
خانمهای جوانتر معمولا سینههای متراکمتری دارند. با افزایش سن، مقدار بافت غدهای در سینهها کم شده و با چربی جایگزین میشود. بنابراین از تراکم بافت سینهها کم خواهد شد.
هورمونها و داروهای هورمونی
. قرار گرفتن در معرض استروژن
هورمون زنانهی استروژن گاهی میتواند تحریککنندهی سلولهای سرطانی بوده و باعث رشدشان شود. تخمدانها، جایی که تخمکها ذخیره میشوند، وقتی که بلوغ شروع میشود استروژن تولید میکنند تا پریودها تنظیم شوند.
ممکن است ریسک سرطان سینه با توجه به مقدار استروژنی که بدن در معرض آن قرار میگیرد کمی بیشتر شود؛ مثلا اگر شما در سن خیلی کم پریودتان شروع شود و یائسگیتان هم در سنی بالاتر از سن متوسط یاسگی رخ دهد، یعنی بدنتان مدت زمان طولانیتری در معرض استروژن است.
بچه نداشتن یا بچهدار شدن در سنین بالاتر نیز میتواند احتمال سرطان سینه را اندکی افزایش دهد؛ زیرا در معرض استروژن قرارگرفتن بدنتان بهواسطهی بارداری، مدتی متوقف نمیشود.
. درمان با هورمون جایگزین (HRT)
درمان با هورمون جایگزین موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه میشود. تمام انواع درمانهای هورمون جایگزین میتوانند احتمال سرطان سینه را بالا ببرند، بهجز استروژن واژینال. اگر به مدت کمتر از یک سال تحت درمان با هورمون جایگزین باشید، احتمال سرطان سینه افزایش نخواهد یافت؛ اما اگر بیشتر از یک سال تحت درمان هورمونی باشید، شانس ابتلایتان به سرطان سینه نسبت به خانمهایی که هرگز تحت درمان با هورمون نبودهاند بیشتر میشود.
. قرصهای جلوگیری از بارداری
تحقیقات نشان میدهد زنانی که قرصهای ضدبارداری مصرف میکنند بیشتر در معرض سرطان سینهاند؛ اما این احتمال به محض اینکه مصرف قرص متوقف شود شرع به کاهش خواهد کرد و بعد از ۱۰ سال توقف مصرف قرص ضد بارداری، ریسک سرطان سینه به حد طبیعی برمیگردد.
اگر یائسه شدهاید و اضافه وزن دارید یا چاق هستید ممکن است بیشتر در معرض سرطان سینه باشید. گفته میشود چاقی یا اضافهوزن با میزان استروژن در بدن مرتبط است، زیرا چاق بودن یا اضافه وزن داشتن بعد از یائسگی باعث تولید بیشتر استروژن میشود.
. مصرف الکل
نوشیدن الکل، ریسک سرطان سینه را افزایش میدهد. افرادی که مرتبا حتی به مقدار کم الکل مینوشند بیشتر از بقیه ممکن است به سرطان سینه دچار شوند. هرچه الکل بیشتری مصرف شود، احتمال سرطان سینه بیشتر افزایش خواهد یافت.
. قرارگرفتن در معرض اشعه
برخی از روشهایی که در آنها از تشعشع استفاده میشود، مانند اشعه X یا سیتیاسکن میتوانند ریسک ابتلا به سرطان سینه را کمی افزایش دهند. اگر قبلا به دلیل بیماری لنفوم هوچکین در ناحیه سینه مورد پرتودرمانی یا رادیوتراپی قرار گرفته باشید، باید در مورد افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه مشاوره انجام دهید.
. عمل جراحی
. رادیوتراپی
. شیمیدرمانی
. هورموندرمانی
. درمان هدفمند (targeted therapy)
ممکن است از یکی از این شیوهها یا ترکیبی از آنها برای درمان سرطان سینه استفاده شود. پزشک متخصص با توجه به میزان پیشرفت بیماری، مناسبترین نوع درمان را در پیش میگیرد.
انتخاب مناسبترین نوع درمان
پزشکان موارد زیر را برای انتخاب مناسبترین نوع درمان برای شما بررسی میکنند:
. مرحله و درجهی سرطان
. وضعیت سلامت عمومی شما
. یائسه شدهاید یا نه
. رژیم غذایی و سبک زندگی
ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل به همهی افراد توصیه میشوند چون میتوانند جلوی خیلی از بیماریها را بگیرند، از جمله بیماری قلبی، دیابت و خیلی از انواع سرطانها.
. شیردهی
مطالعات نشان دادهاند خانمهایی که شیر میدهند کمتر از بقیه احتمال دارد به سرطان سینه دچار شوند. دلیل این ارتباط هنوز کاملا درک نشده؛ اما میتواند به این دلیل باشد که زنانی که در دوران شیردهی هستند، به طور منظم تخمکگذاری نمیکنند و سطح استروژن در بدنشان ثابت میماند.
. ماموگرافی منظم
همهی خانمها بعد از ۴۰ سالگی باید هرسال ماموگرافی انجام بدهند.
. خودآزمایی سینه
بعد از ۲۰ سالگی باید با شکل و فرم سینههایتان کاملا آشنا باشید و آنها را احساس کرده و نسبت به کوچکترین تغییر حساس باشید.
. معاینهی سینه توسط پزشک
بعد از ۲۰ سالگی هر سه سال یک بار و بعد از ۴۰ سالگی سالی یک بار برای معاینهی سینهها به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند غدههایی را که ممکن است در ماموگرافی دیده نشود شناسایی کند.
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید. در موارد نادر، مردها نیز ممکن است سرطان سینه بگیرند.
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه در بافت سینه ایجاد میشود و زمانی رخ میدهد که سلولهای سینه تغییر کرده و رشدشان غیرقابل کنترل میشود و تودهای از بافت (تومور) ایجاد میکند. سرطان سینه مانند دیگر انواع سرطان میتواند تهاجمی شده و به بافتهای اطراف سینه نیز دستدرازی کند. این سرطان میتواند به دیگر قسمتهای بدن نیز برسد و تومورهای جدید تشکیل بدهد. وقتی چنین اتفاقی میافتد به آن متاستاز میگویند.انواع سرطان سینه
سرطان سینه انواع گوناگونی دارد که در قسمتهای مختلف سینه ایجاد میشوند:. سرطان سینه غیرتهاجمی (کارسینوما این سایتو). در مجاری سینه ایجاد شده و به بافت سینه که اطراف مجاری را گرفته منتشر نمیشود. سرطان سینه غیرتهاجمی معمولا طی ماموگرافی شناسایی میشود و بهندرت بهصورت برآمدگی در سینه خودش را نشان میدهد.
. سرطان سینه تهاجمی. در این نوع سرطان سینه سلولهای سرطانی از دیوارهی مجاری سینه وارد بافت اطراف میشوند. سرطان تهاجمی سینه شایعترین نوع سرطان سینه است.
دیگر انواع کمتر معمول سرطان سینه:
. سرطان لوبولار تهاجمی
. سرطان سینه التهابی
. بیماری پاژه پستان
سرطان سینه میتواند معمولا از طریق خون یا غدد لنفاوی زیر بغل به دیگر قسمتهای بدن نیز منتشر شود. این غدد لنفاوی کوچک، باکتریها را از سلولهای غده شیری پستان پاکسازی میکنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد به آن سرطان سینه ثانویه یا متاستازیک گفته میشود.
علائم سرطان سینه
اولین علامت سرطان سینه که بیشتر خانمها متوجه آن میشوند، یک برآمدگی یا بافتی ضخیم شده در سینهشان است. بیشتر برآمدگیها در سینه سرطانی نیستند؛ اما همیشه بهترین کار این است که توسط پزشک بررسی شوند. در صورت مشاهده هریک از علائم زیر باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:اگر یائسه شدهاید و اضافه وزن دارید یا چاق هستید ممکن است بیشتر در معرض سرطان سینه باشید. گفته میشود چاقی یا اضافهوزن با میزان استروژن در بدن مرتبط است، زیرا چاق بودن یا اضافه وزن داشتن بعد از یائسگی باعث تولید بیشتر استروژن میشود
. تغییر در اندازه یا شکل یک یا هر دو سینه
. ترشح مایع از نوک یک یا هر دو سینه
. تغییر در ظاهر یا احساس پوست، مثلا چروکیده شدن یا گود افتادن، یک راش یا قرمزی
. یک راش (مانند اگزما)، خشکی، پوسته شدن یا خارش پوست و یا قرمزی روی نوک سینه یا اطراف آن
. تغییری در ظاهر نوک سینه مثلا فرورفتگی
نکته: درد در سینه معمولا علامت سرطان سینه نمیباشد.
علتهای سرطان سینه
علتهای سرطان سینه کاملا شناخته شده نیستند و به همین دلیل به سختی میتوان گفت چرا یک خانم ممکن است به سرطان سینه دچار شود و خانمی دیگر نه؛ اما ریسکفاکتورهای (عوامل خطر) شناختهشدهای وجود دارند که گفته میشود بر احتمال ابتلا به سرطان سینه اثر میگذارند. برخی از این عوامل خطر از کنترل ما خارجاند؛ اما روی برخی دیگر از ریسکفاکتورها میتوانیم اثر بگذاریم.سن
احتمال ابتلا به سرطان سینه با سن افزایش مییابد. این عارضه در میان خانمهای بالای ۵۰ سال که یائسه شدهاند شایعتر میباشد. تقریبا هشتدهم موارد سرطان سینه در خانمهای بالای ۵۰ سال روی میدهد.
همهی خانمهای ۵۰ تا ۷۰ سال باید هر سه سال یک بار، غربالگری سرطان سینه را انجام دهند.
خانمهای بالای ۷۰ سال نیز همچنان واجد شرایط غربالگری سرطان سینه میباشند.
سابقهی سرطان سینه در خانواده
اگر یکی از اعضای نزدیک خانوادهتان به سرطان سینه یا تخمدان مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بیشتر است؛ اما به این دلیل که سرطان سینه شایعترین نوع سرطان در میان خانمهاست، این امکان وجود دارد که بیشتر از یک عضو در خانواده به این بیماری دچار شوند.
بیشتر موارد سرطان سینه ژنتیکی نیستند؛ اما ژنهایی معروف به BRCA1 و BRCA2 میتوانند ریسک ابتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان را افزایش دهند. این ژنها میتوانند از والد به فرزند منتقل شوند.
ژنهای TP53 و CHEK2 نیز با افزایش احتمال سرطان سینه مرتبط اند.
اگر سابقهی سرطان سینه یا سرطان تخمدان در خانوادهتان وجود دارد و نگران هستید شما نیز مبتلا شوید، با پزشک متخصص زنان در این مورد مشورت کنید.
سابقهی سرطان سینه یا غده در سینه
اگر قبلا به سرطان سینه مبتلا شده باشید یا سابقهی تغییرات سلولی سرطان غیرتهاجمی در مجاری سینه داشته باشید، ریسک ابتلای مجددتان به سرطان سینه در سینهی دیگر یا در همان سینه بیشتر است.
یک غدهی خوشخیم در سینه به معنی سرطان سینه نیست، اما انواعی از غدههای سینه میتوانند ریسک سرطان سینه را کمی افزایش دهند.
بافت سینهی متراکم
سینههای شما از هزاران غدهی ریز تشکیل شدهاند که شیر تولید میکنند. این بافت غدهای نسبت به دیگر بافتهای سینه دارای تراکم بیشتری از سلولهای سینه است که آن را متراکمتر میکند.
خانمهایی که بافت سینهشان متراکمتر است ممکن است ریسک ابتلایشان به سرطان سینه بیشتر باشد، زیرا سلولهای بیشتری در سینه دارند که ممکن است سرطانی شوند.
ضمنا بافت متراکمتر سینه باعث میشود مشاهده و درک ماموگرافی سختتر شود، زیرا دیدن هرگونه غده یا نواحی که بافت غیرعادی دارند سخت میشود.
خانمهای جوانتر معمولا سینههای متراکمتری دارند. با افزایش سن، مقدار بافت غدهای در سینهها کم شده و با چربی جایگزین میشود. بنابراین از تراکم بافت سینهها کم خواهد شد.
هورمونها و داروهای هورمونی
. قرار گرفتن در معرض استروژن
هورمون زنانهی استروژن گاهی میتواند تحریککنندهی سلولهای سرطانی بوده و باعث رشدشان شود. تخمدانها، جایی که تخمکها ذخیره میشوند، وقتی که بلوغ شروع میشود استروژن تولید میکنند تا پریودها تنظیم شوند.
ممکن است ریسک سرطان سینه با توجه به مقدار استروژنی که بدن در معرض آن قرار میگیرد کمی بیشتر شود؛ مثلا اگر شما در سن خیلی کم پریودتان شروع شود و یائسگیتان هم در سنی بالاتر از سن متوسط یاسگی رخ دهد، یعنی بدنتان مدت زمان طولانیتری در معرض استروژن است.
بچه نداشتن یا بچهدار شدن در سنین بالاتر نیز میتواند احتمال سرطان سینه را اندکی افزایش دهد؛ زیرا در معرض استروژن قرارگرفتن بدنتان بهواسطهی بارداری، مدتی متوقف نمیشود.
. درمان با هورمون جایگزین (HRT)
درمان با هورمون جایگزین موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه میشود. تمام انواع درمانهای هورمون جایگزین میتوانند احتمال سرطان سینه را بالا ببرند، بهجز استروژن واژینال. اگر به مدت کمتر از یک سال تحت درمان با هورمون جایگزین باشید، احتمال سرطان سینه افزایش نخواهد یافت؛ اما اگر بیشتر از یک سال تحت درمان هورمونی باشید، شانس ابتلایتان به سرطان سینه نسبت به خانمهایی که هرگز تحت درمان با هورمون نبودهاند بیشتر میشود.
. قرصهای جلوگیری از بارداری
تحقیقات نشان میدهد زنانی که قرصهای ضدبارداری مصرف میکنند بیشتر در معرض سرطان سینهاند؛ اما این احتمال به محض اینکه مصرف قرص متوقف شود شرع به کاهش خواهد کرد و بعد از ۱۰ سال توقف مصرف قرص ضد بارداری، ریسک سرطان سینه به حد طبیعی برمیگردد.
عوامل مربوط به سبک زندگی
. چاقی یا اضافه وزناگر یائسه شدهاید و اضافه وزن دارید یا چاق هستید ممکن است بیشتر در معرض سرطان سینه باشید. گفته میشود چاقی یا اضافهوزن با میزان استروژن در بدن مرتبط است، زیرا چاق بودن یا اضافه وزن داشتن بعد از یائسگی باعث تولید بیشتر استروژن میشود.
. مصرف الکل
نوشیدن الکل، ریسک سرطان سینه را افزایش میدهد. افرادی که مرتبا حتی به مقدار کم الکل مینوشند بیشتر از بقیه ممکن است به سرطان سینه دچار شوند. هرچه الکل بیشتری مصرف شود، احتمال سرطان سینه بیشتر افزایش خواهد یافت.
. قرارگرفتن در معرض اشعه
برخی از روشهایی که در آنها از تشعشع استفاده میشود، مانند اشعه X یا سیتیاسکن میتوانند ریسک ابتلا به سرطان سینه را کمی افزایش دهند. اگر قبلا به دلیل بیماری لنفوم هوچکین در ناحیه سینه مورد پرتودرمانی یا رادیوتراپی قرار گرفته باشید، باید در مورد افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه مشاوره انجام دهید.
درمان سرطان سینه
درمانهای اصلی برای سرطان سینه شامل موارد زیر میشوند:. عمل جراحی
. رادیوتراپی
. شیمیدرمانی
. هورموندرمانی
. درمان هدفمند (targeted therapy)
ممکن است از یکی از این شیوهها یا ترکیبی از آنها برای درمان سرطان سینه استفاده شود. پزشک متخصص با توجه به میزان پیشرفت بیماری، مناسبترین نوع درمان را در پیش میگیرد.
انتخاب مناسبترین نوع درمان
پزشکان موارد زیر را برای انتخاب مناسبترین نوع درمان برای شما بررسی میکنند:
. مرحله و درجهی سرطان
. وضعیت سلامت عمومی شما
. یائسه شدهاید یا نه
بیشتر بخوانید
سرطان سینه: چربی شکمی خطرناک تر از چاقیسرطان سینه در جوانی؛ غیرمنتظره و خطرناکده راهکار جلوگیری از سرطان سینه
پیشگیری از سرطان سینه
از آنجایی که علت سرطان سینه کاملا شناخته شده نیست، نمیدانیم چگونه میتوان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؛ اما عواملی وجود دارند که به پیشگیری از سرطان تا حدود زیادی کمک میکنند:. رژیم غذایی و سبک زندگی
ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل به همهی افراد توصیه میشوند چون میتوانند جلوی خیلی از بیماریها را بگیرند، از جمله بیماری قلبی، دیابت و خیلی از انواع سرطانها.
. شیردهی
مطالعات نشان دادهاند خانمهایی که شیر میدهند کمتر از بقیه احتمال دارد به سرطان سینه دچار شوند. دلیل این ارتباط هنوز کاملا درک نشده؛ اما میتواند به این دلیل باشد که زنانی که در دوران شیردهی هستند، به طور منظم تخمکگذاری نمیکنند و سطح استروژن در بدنشان ثابت میماند.
. ماموگرافی منظم
همهی خانمها بعد از ۴۰ سالگی باید هرسال ماموگرافی انجام بدهند.
. خودآزمایی سینه
بعد از ۲۰ سالگی باید با شکل و فرم سینههایتان کاملا آشنا باشید و آنها را احساس کرده و نسبت به کوچکترین تغییر حساس باشید.
. معاینهی سینه توسط پزشک
بعد از ۲۰ سالگی هر سه سال یک بار و بعد از ۴۰ سالگی سالی یک بار برای معاینهی سینهها به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند غدههایی را که ممکن است در ماموگرافی دیده نشود شناسایی کند.