هزار راه نرفته برای معلولین!
به سطح شهر نگاه کنید! به ایستگاههای مترو و اتوبوس، ساختمانهای اداری، مجتمعهای تجاری، پلها، پیادهروها و... به نظرتان میشود به راحتی در این مکانها رفت و آمد داشت و از آنها استفاده کرد؟ حالا یکبار دیگر از دید یک فرد معلول به آنها نگاه کنید. احتمالا پاسختان تغییر زیادی خواهد کرد.
بالاخره همسایه میآید و ماشینش را از روی پل برمیدارد و تو رد میشوی. خودت را به ایستگاه اتوبوس میرسانی و منتظر میمانی. اتوبوسی که میرسد رمپ مخصوص ورود معلولین را ندارد.
ناچار منتظر اتوبوس بعدی میمانی اما آن هم که از راه میرسد همینطور. قید اتوبوس را میزنی و تصمیم میگیری با مترو بروی، خودت را به نزدیکترین ایستگاه مترو میرسانی اما با تعداد بسیار زیادی پله مواجه میشوی. نا امید برمیگردی سمت خانه، سر خیابان چشمت میخورد به بنری که به تازگی نصب شده: تهران، شهری برای همه!
مشکلات شهرنشینی به سبک معلولین!
موضوعاتی که اگر به درستی در حوزه آنها کار شود و تمامی نهادها وظایف خود را انجام دهند بسیاری از مشکلات معلولین رفع شده و از رنج این خانوادهها نیز کاسته خواهد شد.
ممکن است شما هم این شعار شهرداری تهران را بر روی در و دیوار شهر یا وسایل نقلیه عمومی دیده باشید. اما آیا واقعا تهران شهری برای همه است؟ حدود 900 هزار نفر از ساکنین تهران دارای معلولیت هستند.
جمعیت قابل توجهی که از بسیاری از امکانات شهری کاملا محروم هستند. بنابر آمارهای منتشر شده 12 هزار کیلومتر از پیادهروهای تهران هنور مناسب معلولین نیستند، یعنی بیش از 7 برابر مسیر رشت تا بندرعباس. آن هم پیادهروهای شهر تهران که با وجود دستفروشان و مغازههایی که بساطشان حتی به پیادهرو هم راه پیدا کرده دیگر برای عابرین پیاده هم قابل تردد نیستند چه برسد به فرد معلولی که با ویلچر یا عصا رفت و آمد میکند.
از هر 10 ایرانی، یک نفر خانه نشین است!
حمل و نقل شهریمان هم که برای افراد معلول طراحی نشده است. چند درصد از اتوبوسها دارای سطح شیبدار مناسب ورود معلولین هستند؟ حتی در مورد مترو هم که در بعضی ایستگاهها آسانسوری برای معلولین وجود ندارد. یعنی ما عملا 10 درصد جامعه را که معلولین هستند خانهنشین کرده و امکان حضور فعال در جامعه و زندگی مستقل را از آنان گرفتهایم. نبود این مناسبسازیهای در فضای شهری و اداری فقط به رفت و آمدها ختم نمیشود و گاهی شرایط انقدر سخت و دشوار میشود بخشی از معلولین حتی قید تحصیل و اشتغال را هم میزنند!
انصراف از ادامه درمان به خاطر هزینهها!
شاید فکر کنید معضلات معلولین به همینجا ختم میشود اما زهی خیال باطل! هزینههای توانبخشی این افراد هم یکی دیگر از مشکلات بزرگشان است. بیشتر خدمات توانبخشی که معلولین به آنها نیاز دارند در مراکز غیر دولتی و با تعرفههای خصوصی انجام میشود که اکثر معلولین قادر به پرداخت این هزینهها نیستند، آن هم در وضعیتی که قیمتها روز به روز بالاتر میرود.باید در نظر داشت که معلولین در بسیاری از مواقع از چند مشکل جسمی و گاهی همزمان ذهنی رنج میبرند. این بدین معناست که علاوه بر هزینههای توانبخشی، هزینه دارو و سایر اقلام لازم برای نگهداری فرد معلول هم هست که اصلا هزینه کمی نیست. طبیعیست که در این شرایط خانواده فرد معلول ناچار به متوقف کردن روند درمان باشند چرا که از پس این هزینهها در دراز مدت برنمیآیند.
البته اوایل همین ماه بود که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در ابلاغیهای بیان کرد که از این به بعد ۷۰ درصد هزینههای خدمات توانبخشی به معلولین در بخشهای خصوصی تحت پوشش بیمه خواهد بود.
قانون در این باره چه میگوید؟
قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت با سی و چهار ماده و بیست و نه تبصره، در سال 97 به تصویب رسید. این قانون که در ده فصل تدوین شده به طور جامع به بسیاری از مشکلات معلولین نظیر مناسب سازی معابر جهت دسترس پذیری و تردد و تحرک؛ خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی؛ امور ورزشی، فرهنگی، هنری و آموزشی؛ کارآفرینی و اشتغال؛ مسکن؛ معیشت و حمایت های اداری و استخدامی پرداخته است.همچنین به موضوعاتی نظیر فرهنگ سازی و ارتقا آگاهیهای عمومی درخصوص معلولین، حمایتهای قضائی لازم و ارائه تسهیلات مالیاتی هم توجه داشته است. در پایان این قانون هم آمده که دستگاههای مختلف ملزم به برنامه ریزی، تخصیص منابع مالی لازم و نظارت در خصوص اجرای این قانون هستند.
موضوعاتی که اگر به درستی در حوزه آنها کار شود و تمامی نهادها وظایف خود را انجام دهند بسیاری از مشکلات معلولین رفع شده و از رنج این خانوادهها نیز کاسته خواهد شد.
البته که متاسفانه این قانون هنوز راه بسیاری تا اجرایی شدن کامل دارد و به گفته کارشناسان در بسیاری از موارد همچنان پس از سال ها با کندی در روند اجرایی روبروست.