نکات مهم در انتخاب یک ترازوی آزمایشگاهی خوب

ترازوی آزمایشگاهی چیست؟

برای وزن کردن مواد و محلول‌های شیمیایی در آزمایشگاه‌ها از ترازوی آزمایشگاهی که نوعی ترازوی گرمی است، استفاده می‌شود. این ترازوها از پرکاربردترین وسایل موجود در هر آزمایشگاه شیمی هستند و انواع مختلفی از آن‌ها تولید شده و در بازار موجود است که بر اساس کاربرد می‌توان هر کدام را انتخاب کرد.
هنگامی که در زندگی عادی قصد وزن کردن یا توزین یک شخص یا جسم را داریم، به طول معمول حساسیت بالا در اعلام نتیجه برای ما مهم نیست. مثلا وقتی خود را وزن می‌کنیم، اعلام نتیجه با یک یا دو عدد اعشار برای ما کفایت می‌کند و نمایش نتیجه چند گرم بالاتر یا پایین‌تر می‌تواند اهمیتی نداشته باشد؛ اما در آزمایشگاه‌ها نشان دادن وزن دقیق بر اساس صدم و هزارم گرم حیاتی است. خطا در اعلام وزن در ترازوهای آزمایشگاهی ممکن است منجر به از دست دادن جان انسان یا موجودات دیگر شود.
قیمت ترازوی آزمایشگاهی به موارد مختلفی بستگی دارد، این موارد می‌تواند کاربرد، ظرفیت، دقت و موارد بسیار زیاد دیگری باشد.

انواع ترازوهای آزمایشگاهی

امروزه ترازوهای آزمایشگاهی متفاوتی از ساده تا پیشرفته در دسترس مردم هستند که هر کدام برای یک کاربرد خاص ساخته شده‌اند. اولین راز در انتخاب یک ترازوی آزمایشگاهی خوب، شناخت تمام آن‌ها و آشنایی مختصر با نحوه کار با هر کدام از آن‌ها است. در ادامه به معرفی کوتاه چند نوع از این ترازوها می‌پردازیم.

ترازوی آنالیتیکال (Analytical Balance)

ترازوهای تحلیلی یا آنالیتیکال از ابزارهای حساس و پرکاربرد هر آزمایشگاه هستند که برای اندازه‌گیری نمونه‌های آزمایشگاهی با وزن‌های کمتر از میلی‌گرم استفاده می‌شوند. این ترازوها دارای محفظه یا حفاظ توزین هستند. این محفظه در هنگام وزن‌کشی باعث می‌شود جریان هوا در فرایند توزین تداخلی ایجاد نکند. همچنین روی برخی از ترازوهای تحلیلی یک حباب تراز وجود دارد که برای تراز بودن پیش از وزن‌کشی به کاربر کمک می‌کند.
ترازوهای آنالیتیکال با خوانایی دقیق و حساسیت بالا در برابر تغییرات محیطی اعم از دما، رطوبت و غیره، برای توزین دقیق نمونه‌های بسیار ریز و کوچک ساخته شده‌اند.

ترازوی دقیق (Precision Balance)

وقتی تاثیر شرایط محیطی روی آزمایش ما اهمیت نداشته باشد از ترازوهای دقیق استفاده می‌کنیم. این ترازوها قیمت بسیار پائین‌تری نسبت به ترازوهای تحلیلی دارند اما به همان میزان دقت آن‌ها نیز کمتر است. با توجه به این موارد، باید بدانیم که ترازوهای دقیق برای اندازه‌گیری وزن نمونه‌های بسیار کوچک مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و از خرید آن‌ها به منظور توزین نمونه‌های ریز خودداری کنیم.

ترازوی 2 کفه‌ای
این نوع ترازوهای مکانیکی دارای 2 کفه مجزا از هم‌دیگر بوده که به هم وصل نیستند. ترازوی 2 کفه‌ای در موارد مختلفی از جمله مقایسه توزین دو نمونه مختلف در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و سازمان انتقال خون استفاده می‌شود. ترازوهای کفه‌ای به طول معمول از 100/0 گرم تا 200 گرم را اندازه‌گیری می‌کنند و میزان خطای اندازه‌گیری آن‌ها می‌تواند تا مقدار 05/0 گرم باشد. این ترازوها در مراکز فروش با نام ترازوهای بارگذاری از بالا نیز شناخته می‌شوند.

ترازوی رطوبتی (Moisture Balance)
هنگامی که قصد توزین رطوبت یک نمونه محلول یا جامد را داشته باشیم باید به سراغ ترازوهای رطوبتی برویم. در این ترازوها ابتدا نمونه در ظرف توزین قرار داده شده و وزن آن مشخص می‌شود سپس درب ترازو بسته شده و نمونه با فشردن یک دکمه شروع به خشک شدن می‌کند. طی این فرآیند نمونه به طور دوره‌ای توسط ترازو وزن‌کشی شده و در پایان آزمایش، رطوبت آن به صورت خودکار محاسبه می‌شود. در برخی از انواع ترازوهای رطوبتی نمونه‌های آزمایشگاهی تابش حرارتی یا مادون قرمز را از لامپ‌های هالوژن دریافت می‌کنند، به همین دلیل با سرعت بسیار بالایی نمونه خشک یا گرم می‌شود.
ترازوهای رطوبتی در صنایع غذایی، چاپ، شیمیایی، دارویی، پلاستیک و پلیمر، آرایشی و بهداشتی، آب و فاضلاب، فلز، ماشین‌سازی و آزمایشگاه‌های کشاورزی و خاک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ترازوی سه اهرمی (Triple Beam Balance
این نوع ترازوها، با روی کار آمدن ترازوهای دیجیتال چندان رایج نیستند. بر روی هر اهرم ترازوی سه اهرمی یک گیره وجود دارد که مطابق درجه‌های مختلف قابل تنظیم است. برای وزن کردن با استفاده از این ترازوها نمونه روی کفه‌ی ترازو قرار گرفته، سپس گیره‌های هر اهرم را آن‌قدر جابه‌جا می‌کنیم تا اهرم‌ها مقابل خط نشانه ثابت شوند. پس از آن با جمع کردن نتایج هر اهرم می‌توان جرم نمونه را تعیین کرد.
راز مهم این ترازوها در این است که جابه‌جایی وزنه‌ها باید بسیار دقیق انجام شود، اگر یک وزنه سبک‌تر از وزنه دیگر باشد، باید آن وزنه دیگر را نزدیک وزنه سبک روی ترازو قرار داده و پس از آن از اهرم‌ها استفاده کرد. هنگام جابه‌جایی باید شاهین ترازو با دست نگه داشته شود تا بتوان وزن دقیق نمونه را اندازه‌گیری کرد.

ترازوی پیچشی (Torsion Balance)
شاید برای شما عجیب باشد اما ترازوی پیچشی برای اندازه‌گیری وزن نمونه یا جرم به کار نمی‌رود! کاربرد این ترازو بررسی نیروی وارده توسط دو ذره باردار به یک‌دیگر است.

معرفی دو نمونه ترازوی آزمایشگاهی آنالیتیکال ایده‌آل با دقت بالا

انواع مختلفی از ترازوهای آنالیتیکال در بازار موجود هستند اما طبق بررسی‌های صورت گرفته، دو نمونه خاص و دقیق از این ترازوها، طبق معیارهای ما نسبت به دیگر مدل‌ها برای آزمایشگاه‌های ایران مناسب‌تر بوده که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.



ترازوی Kern مدل ABT 100-5NM
برند کرن (Kern) از مطرح‌ترین برندهای ترازوهای آزمایشگاهی است. ترازو Kern مدل ABT 100-5NM با استفاده از سیستم توزین تک سلولی یا Single-Cell از بهترین ترازوهای تولید شده توسط این برند آلمانی است. این ترازوی آزمایشگاهی در بسیاری از آزمایشگاه‌ها از جمله آزمایشگاه ری‌گیری طلا کاربرد دارد. ظرفیت ترازوی ABT 100-5NM مقدار 101 گرم بوده و دقتی برابر با 6 صفر طلافروشی یا 00001/0 گرم دارد، کالیبراسیون آن نیز به صورت اتوماتیک با وزنه‌ی داخلی صورت می‌گیرد. این ترازو با کفه 80 میلی‌متری یک محفظه شیشه‌ای نیز داشته و از قابلیت بسیار کاربردی اتصال به نمایشگر و چاپگر نیز بهره‌مند است.


ترازوی Radwag مدل AS 60/220.R2 PLUS
برند رادواگ (Radwag) لهستان نیز از برندهای معتبر در صنعت ترازوهای آزمایشگاهی است. ترازو AS 60/220.R2 دارای سیستم کالیبراسیون اتوماتیک داخلی با ظرفیت 60 تا220 گرم بوده و در آزمایشگاه ری‌گیری طلا استفاده می‌شود. این ترازو با دقت 0.0001 تا 0.00001 گرم به تازگی جایگاه ویژه‌ای در آزمایشگاه‌ها پیدا کرده است. ترازوی AS 60/220.R2 واحدهای اندازه‌گیری بسیار زیادی از جمله, ct, dwt, g, gn, ib %mg, oz, ozt,  و pcs را پشتیبانی می‌کند، این ترازوی آزمایشگاهی با کفه ø85 میلی‌متری دارای یک محفظه شیشه‌ای بوده و از قابلیت بسیار کاربردی اتصال به نمایشگر و چاپگر نیز برخوردار است.
در آخر این نکته را اضافه کنیم که ترازو آزمایشگاهی باید از مراکز معتبر خریداری شوند تا بتوانید از گارانتی آن‌ها استفاده کرده و طی زمان استفاده، پشتیبانی خوبی از آن‌ها صورت گیرد. با توجه به این‌که تکنولوژی طراحی ترازوهای آزمایشگاهی خاص و منحصر به فرد است، هر شرکت یا مرکزی توانایی پشتیبانی و رفع عیب‌های احتمالی این دستگاه‌ها را ندارد، پس قبل از خرید باید مراکز معتبر فروش را پیدا کرده و درباره این شرکت‌ها به خوبی و با چشمی باز تحقیق کنید.