وابستگی عاطفی و نحوه غلبه بر آن

بهره مندی از حمایت عاطفی، یکی از بزرگترین مزایای روابطی است که بین انسان ها به وجود میاید. هنگامی که با چالش های زندگی رو به رو می شوید یا روزهای سختی را سپری می کنید، عزیزان و نزدیکانتان می توانند با گوش دادن به مشکلات شما و ارزش قائل شدن برای احساساتتان، به شما احساس همدلی و آرامش بدهند. زمانی که افراد در یک رابطه عاشقانه هستند، ممکن است اولین نفری که برای دریافت حمایت به او مراجعه می کند،‌ شریک عاطفی شان باشد. این موضوع کاملا طبیعی است به خصوص برای اشخاصی که در روابط طولانی مدت هستند. با این حال وابستگی عاطفی چیزی فراتر از این موضوع است. می توان گفت که افراد وابسته، اتکای کامل به یک یا چند فرد دارند و دیگر نمی توانند به تنهایی از پس کارهای خودشان بر بیایند.

وابستگی عاطفی چیست؟

وابستگی عاطفی، در واقع یک حالت روانی است که در روابط شخصی رخ می دهد؛ این رابطه می تواند بین والد و فرزند، خواهر و برادر، دوست و شریک زندگی، رخ دهد. این حالت می تواند روابط بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار بدهد بدون آنکه خودشان از وجود آن اطلاعی داشته باشند. افرادی که با وابستگی عاطفی درگیر هستند،‌ در کنترل کردن خودشان و احساساتشان نسبت به فرد مورد نظر،‌ شکست می خورند و توانایی کافی برای تفکر صحیح را از دست می دهند. این افراد زمانی که از شخص مورد نظر دور هستند، بسیار ناراحتند و احساس بی قراری می کنند. آنها نیاز سیری ناپذیری، برای بودن در کنار فرد مورد نظرشان دارند و نمی توانند روابطی را که با آن شخص دارند را قطع کنند.

شناخت وابستگی عاطفی

جهت شناخت و آشنایی بیشتر با وابستگی عاطفی می توانید آن را به عنوان یک طیف در نظر بگیرید که اول این طیف، استقلال کامل و آخر این طیف، وابستگی شدید عاطفی می باشد. با دانستن و درک کردن مقاطع متفاوت این طیف، می توانید بهتر مفهوم آن را متوجه شوید. استقلال عاطفی کامل که در یک سمت این طیف قرار دارد شامل افراد بسیاری می شود. این افراد در برابر هرگونه کمک و حمایتی مقاومت می کنند و ترجیح می دهند که خودشان به تنهایی تمام نیازهایشان را برطرف کنند. آنها حتی ممکن است روابط عاطفی خود را به طور کامل نادیده بگیرند.
در وسط این طیف،‌ روابط نیمه وابسته وجود دارد. این نوع از رابطه بین افراد جزو روابط کاملا طبیعی و نرمال است. در این نوع رابطه افراد، می توانند نیازهای عاطفی خود را بشناسند و برای برطرف کردن آنها راه های متفاوتی را امتحان کنند. این افراد زمانی که نمی توانند به تنهایی نیازهای عاطفی خود را برطرف کنند، ممکن است به شریک زندگیشان یا کسی که به آنها نزدیک است زنگ زده و درخواست کمک کنند. به عبارتی تنها برای برخی از نیازهای عاطفی شان به دیگران وابسته هستند.
در انتهای این طیف،‌ وابستگی عاطفی کامل وجود دارد. در این حالت فرد وابسته برای برطرف کردن تمام نیازهای عاطفی خود به شریک زندگی شان وابسته هستند. چنین افرادی به محض اینکه کوچکترین مشکل یا ناخوشایندی ای را تجربه می کنند، به جای تلاش برای مدیریت احساساتشان، به شریک زندگی خود تکیه می کنند و توقع دارند که او مشکلاتشان را حل کند. این افراد احساس می کنند که بدون شخص مورد نظر، نمی توانند زندگی کنند و این نشانه ای است که یک رابطه از حالت عادی خارج شده و در حال سمی شدن است.
البته وابستگی عاطفی، علائم دیگری نیز دارد که عبارتند از:
● نگاه کردن به رابطه و شریک عاطفی به گونه ای که بهترین چیز در دنیا است و هیچ نقصی ندارد.
● باور داشتن به اینکه، زندگی شما بدون وجود شریک عاطفی تان، هیچ معنایی ندارد.
● باور به اینکه، شما به تنهایی قادر نیستید خوشبختی و امنیت برای خودتان فراهم کنید و با وجود شخص دیگر امکانپذیر است.
● ترس مداوم از طرد شدن، توسط شخص مورد نظر را دارید.
● دائما نیاز دارید که شخص مورد نظر به شما اطمینان دهد که در کنار شما می ماند.
● اگر زمانتان را تنهایی صرف کنید،‌ احساس پوچی و اضطراب به شما دست می دهد.
● برای داشتن حس عزت نفس و اعتماد به نفس، نیاز به حضور آنها در کنار خود دارید.
● احساس حسادت و مالکیت، نسبت به شخص مورد نظر دارید.
● نسبت به احساساتی که او نسبت به شما دارد، ‌شک دارید و به طور مکرر از او سوال می پرسید.

تاثیرات وابستگی عاطفی

قطعا وابستگی عاطفی بر روابط عاشقانه افراد، تاثیر گذار است؛ اما تاثیرات آن تنها محدود به این مورد نمی شود بلکه در بسیاری از زمینه ها موثر است. تعدادی از تاثیرات آن، شامل موارد زیر می باشد:

مشکلات رابطه
در بیشتر موارد وابستگی عاطفی، راه را برای بیشتر کردن مشکلات یک رابطه باز می کند. افرادی که چنین ویژگی ای دارند، نیازمند این هستند که حمایت زیادی از اطرافیان خود دریافت کنند و دائما می خواهند که از احساس آنها نسبت به خودشان مطمئن شوند. برای مثال ممکن است جملاتی از این دست را بسیار عنوان کنند:
● دوسم داری؟
● مزاحمت هستم؟
● دارم آزارت میدم؟
● واقعا دلت میخواد با من وقت بگذرونی؟
● تو نمیخوای از من جدا بشی، درسته؟
این افراد زمانی که حس ناامنی یا عدم اعتماد به نفس را تجربه می کنند نیاز دارند که فرد مورد نظر آنها را تایید کند تا نسبت به خودشان احساس بهتری داشته باشند. همچنین آنها دائما ترس از دست دادن آن شخص را همراه خود دارند.

استرس
وابستگی در روابط عاطفی،‌ اغلب موجب سطح بالایی از استرس در افراد می شود. این افراد به طور مداوم نگران آینده روابطشان و احساسات طرف مقابل هستند و هیچ زمان این نگرانی ها، پایان پیدا نمی کنند. همچنین این افراد زمانی که با هم نیستند، همواره استرس و اضطراب تنها بودن را دارند. این سطح از استرس و اضطراب، می تواند موجب بیماری های متفاوتی شود. تغییرات ناگهانی خلق و خو، افسردگی، خشم بسیار و یا غمگین بودن از جمله تغییراتی است که استرس بالا برای افراد ایجاد می کند.

ضعف در مراقبت از خود
افرادی که از لحاظ عاطفی وابسته به دیگران هستند، هیچ سعی و تلاشی نمی کنند تا راه جدیدی برای برطرف کردن مشکلات خود، پیدا کنند. البته چنین افرادی باید در نظر داشته باشند که انتظار داشتن از دیگران، برای برطرف کردن تمام نیازهایشان به طور دائم، اصلا واقع بینانه و امکان پذیر نمی باشد. این افراد اصلا مسئولیت پذیر نمی باشند و تمام کارهای خود را گردن دیگران می اندازند و در صورتی که فرد مورد نظرشان برای دفاع کردن از آنها حضور نداشته باشد،‌ توانایی گرفتن حق خودشان را ندارند. همچنین این افراد بیشتر وقت، انرژی و ذهن خود را صرف فرد مورد نظرشان می کنند و به همین علت زمانی برای مراقبت و رسیدگی از خودشان باقی نمی ماند؛ آنها تفریحی برای خودشان در نظر نمی گیرند و از فعالیت های لذت بخش و دورهمی های دوستانه، دوری می کنند.

نحوه غلبه کردن بر وابستگی عاطفی
در صورتی که با خواندن این مطلب حس کردید که رابطه کنونی شما نیز شباهت هایی با وابستگی عاطفی دارد، باید با خودتان صادق باشید و به دنبال حل این مسئله بروید. البته اینکه مقداری کمی وابسته باشید،‌ مفید است اما باید همچنین بدانید که چگونه به تنهایی از پس خودتان بر بیایید. تعدادی از این راه حل ها به شرح زیر می باشد:

با احساسات خود راحت باشید
اولین قدم برای برطرف کردن نیازهای عاطفی تان، شناخت آنها می باشد. گرچه که ممکن است در ابتدا انجام این کار چالش برانگیز باشد. باید بدانید که احساسات منفی شما به اندازه احساسات مثبت شما مهم است. این احساسات به شما نشان می دهند که آیا همه چیز سر جایش هست یا خیر. انجام مدیتیشن و ریلکسیشن نیز کمک می کند تا شما بیشتر خودتان را بشناسید.

مسئولیت احساساتتان را بر عهده بگیرید
حالا که احساسات خود را شناختید، باید نحوه برخورد و مدیریت کردن آن را نیز بیاموزید. باید سعی کنید افکار و احساسات منفی خود را از زاویه جدیدی نگاه کنید و خارج از چهارچوب همیشگی با آنها برخورد کنید. به این ترتیب، می توانید کنترل این افکار را به دست بگیرید. زمانی که احساسات منفی سراغتان آمدند می توانید کارهایی انجام دهید که مسیر فکری تان تغییر کند؛ برای مثال تمرینات خودمراقبتی انجام دهید یا با دوستانتان وقت بگذرانید. 

به روانشناس متخصص مراجعه کنید

روانشناس خوب و باتجربه به شما کمک می کند تا علت ایجاد این وابستگی های عاطفی را شناسایی کنید. او همچنین ضررهایی که این مورد برای شما دارد را مشخص می کند و به شما راهکارهایی می دهد که آن را برطرف کنید. او همچنین مسائلی که مربوط به گذشته شما می باشد را رفع می کند و مشکلات شخصیتی و رفتاری تان را بررسی می کند تا با حل شدن آنها، حال روحی شما بهبود پیدا کند. برای انتخاب روانشناس، حتما در نظر داشته باشید که تجربه و توانایی لازم را در حل کردن مشکلتان داشته باشد. جهت مشاوره با روانشناس خوب و باتجربه می توانید از مشاوره های دکتر لیلا جبلی بهره مند شوید. برای رزرو نوبت مشاوره، با شماره ۰۲۱۸۸۸۸۱۹۸۴ تماس بگیرید.