هر آنچه لازم است در مورد هپاتیت بدانید

هرچند ویروس‌های هپاتیت شایع‌ترین علت‌های هپاتیت‌اند اما برخی از بیماری‌ها و داروها نیز می‌توانند منجر به هپاتیت شوند.

هپایت‌های ویروسی

هپاتیت‌های ویروسی رایج‌ترین نوع هپاتیت‌اند که اساسا ناشی از پنج ویروس می‌باشند؛ هپاتیت‌های A، B، C، D و E. همه‌ی این ویروس‌ها می‌توانند بر کبد اثر بگذارند اما برخی خطرناک‌ترند و می‌توانند از راه‌های متفاوتی منتشر شوند.

ویروس هپاتیت A
ویروس هپاتیت A از طریق غذا یا آب آلوده به این ویروس یا از طریق برخی از انواع رابطه جنسی به افراد منتقل می‌شود. هر چند بعضی از موارد هپاتیت A می‌توانند جدی باشند اما بیشتر موارد خود به خود از بین می‌روند.

ویروس هپاتیت B
ویروس هپاتیت B از طریق مایعات بدنی مانند خون و ترشحات جنسی منتشر می‌شود. در نتیجه، بیشتر این نوع عفونت‌ها به دلیل تماس جنسی یا استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. البته مادر هم می‌تواند طی وضع حمل این ویروس را به نوازد انتقال دهد. افرادی که هپاتیت B دارند همیشه هم علامت‌دار نیستند و برخی ممکن است دچار عفونت‌هایی شوند که عوارض جدی برای سلامتی ایجاد می‌کنند، مانند سرطان کبد. عفونت‌های مزمن در نوزادان شایع‌ترند. تقریبا ۹۰ درصد از نوزادانی که ویروس هپاتیت B دارند به عفونت‌های مزمن دچار می‌شوند، و این عدد در مورد افراد بزرگسال فقط ۵ درصد است.

ویروس هپاتیت C
هرچند برخی از عفونت‌های هپاتیت C موقتی هستند (حاداند)، اما اکثر (۷۵ تا ۸۵ درصد) افرادی که به هپاتیت حاد C مبتلا می‌شوند، دچار هپاتیت مزمن خواهند شد. این نوع ویروس نیز مانند نوع B و A از طریق سوزن‌های آلوده که افراد معتاد استفاده می‌کنند یا از طریق عفونت‌های بیمارستانی و یا از مادر به نوزاد هنگام وضع حمل و به ندرت از راه تماس جنسی منتقل می‌شود.

ویروس هپاتیت D
ویروس هپاتیت D که معمولا به آن هپاتیت دلتا می‌گویند از طریق تماس با خون فرد آلوده یا دیگر مایعات بدنی منتقل می‌شود. در صورتی که به ویروس هپاتیت B آلوده باشید، می‌توانید به هپاتیت D‌ هم مبتلا شوید.

ویروس هپاتیت E
ویروس هپاتیت E مشابه ویروس هپاتیت A از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شود (یا به دلیل عدم ضدعفونی). این نوع ویروس هپاتیت در کشورهای در حال توسعه که دسترسی به آب تمیز محدود است شایع‌تر می‌باشد. کارشناسان تصور می‌کردند هپاتیت E در ایالات متحده بسیار نادر است اما آمار اخیر نشان داد ۲۰ درصد از جمعیت این کشور هپاتیت E دارند.
بعضی از محققان عقیده دارند دیگر ویروس‌ها نیز ممکن است منجر به هپاتیت شوند، اما تاکنون هیچ میکروبی پیدا نشده که آشکارا با این عارضه مرتبط باشد.

هپاتیت سمی

هپاتیت سمی زمانی است که مواد سمی به کبد آسیب زده و باعث التهاب آن می‌شوند. اصلی‌ترین علت هپاتیت سمی شامل الکل، مواد شیمیایی و برخی از داروها می‌شود.

الکل
آسیب‌های الکل به کبد کاملا اثبات شده است و هپاتیت تنها یکی از عوارض خطرناکی است که نتیجه‌ی نوشیدن زیاد و طولانی‌مدت الکل هستند.

مواد شیمیایی
استفاده‌ی زیاد از مواد شیمیایی یا زیاد در معرض آن‌ها بودن (مانند حلال‌ها یا دیگر مواد شیمیایی) می‌تواند منجر به هپاتیت سمی شود، چه این مواد خورده شوند، چه لمس شوند و یا تنفس شوند.

داروها
بعضی از داروهای تجویزی و غیرتجویزی که می‌توانند سبب هپاتیت سمی شوند:
. آمیودارون
. آموکسی سیلین – کوآموکسی کلاو
. استروئیدهای آنابولیک
. داروهای ضدبارداری
. کلروپرومازین
. اریترومایسین
. هالوتان
. ایزونیازید
. متیل دوپا
. متوترکسات
. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
. استاتین‌ها
. سولفانومیدها
. تتراسایکلین‌ها
. بعضی از داروهای ضدتشنج
در برخی موارد، استفاده از داروهای بالا (خصوصا در دوزهای زیاد) می‌تواند در افرادی که در حال حاضر مستعد هپاتیت‌اند، این عارضه را ایجاد نماید، مثلا کسانی که به ویروس هپاتیت آلوده‌اند یا افرادی که بیماری‌های خودایمنی بر کبدشان اثر گذاشته است.

هپاتیت خودایمنی

هپاتیت خودایمنی زمانی است که سیستم ایمنی بدنتان به کبد حمله‌ور شده و سبب التهاب آن شده و به آن آسیب می‌زند. علت هپاتیت خودایمنی هنوز کاملا مشخص نیست اما محققان فکر می‌کنند هم ژنتیک و هم عوامل محیطی (مثلا داروها یا ویروس‌ها) می‌توانند در این بیماری نقش داشته باشند. تقریبا ۷۰ درصد از افرادی که هپاتیت خودایمنی دارند زنان ۱۵ تا ۴۰ ساله‌اند. بسیاری از کسانی که این بیماری را دارند به یک بیماری خودایمنی دیگر نیز دچارند، مانند دیابت نوع اول، التهاب تیروئید، کولیت زخمی، ویتیلیگو یا سندرم شوگرن.

ریسک فاکتورهای مربوط به سبک زندگی

برخی عوامل در سبک زندگی می‌توانند احتمال ایجاد هپاتیت را افزایش دهند، مثلا بعضی از فاکتورهای محیطی، رفتارها یا بیماری‌ها.

ریسک فاکتورهای محیطی
دلایل زیادی در پیرامون افراد وجود دارد که می‌توانند سبب هپاتیت شوند، بنابراین به مرور زمان خیلی از این عوامل می‌توانند افراد را مستعد ابتلا به هپاتیت کنند. ریسک فاکتورهای محیطی مرتبط با هپاتیت شامل موارد زیر می‌شوند:
. آب ناسالم برای نوشیدن یا شستن میوه و سبزی
. کمبود وسایل ضدعفونی‌کننده مانند حمام و دستشویی
. تماس با سوزن و سرنگ استفاده شده، یا دیگر وسایلی که ممکن است آلوده به خون ویروسی باشند

ریسک فاکتورهای رفتاری
بعضی از فعالیت‌ها و رفتارها می‌توانند شما را بیشتر در معرض ویروس‌ها، مواد شیمیایی سمی یا موادی که باعث هپاتیت می‌شوند قرار دهند:
. استفاده از سوزن‌های مشترک یا دیگر وسایلی که ممکن است آلوده به ویروس هپاتیت باشند
. روابط جنسی محافظت نشده مثلا استفاده نکردن از کاندوم یا داشتن شرکای متعدد جنسی
. سرو کار داشتن با موادشیمیایی سمی مثلا شغل‌هایی که به طور مرتب فرد را در معرض مواد شیمیایی قرار می‌دهند
. مصرف آب و غذای آلوده که خوب و سالم تهیه نشده (مثلا میوه شسته نشده)
. مصرف الکل
. مصرف داروهایی که گفته می‌شود با هپاتیت مرتبط‌اند

ریسک فاکتورهای مربوط به وضعیت سلامتی
سابقه‌ی سلامتی فرد هم ممکن است بر احتمال ابتلای او به هپاتیت اثر بگذارد:
. واکسینه نشدن در برابر هپاتیت ویروسی، خصوصا هپاتیت A و B
. ابتلا به عفونت حاد یا مزمن در اثر یک یا چند ویروس هپاتیت
. داشتن یک بیماری خودایمنی مانند اختلال خودایمنی در چند غده اندوكرین همراه با عفونت قارچی و دیستروفی اکتودرم
. متولد شدن از مادری که مبتلا به ویروس هپاتیت است، خصوصا هپاتیت B

سوال‌های رایج

هپاتیت چگونه درمان می‌شود؟
درمان هپاتیت بستگی به نوع آن متفاوت است. هپاتیت A‌ معمولا با استراحت و نوشیدن مایعات فراوان خودش برطرف می‌شود. هپاتیت B با داروهای ضدویروسی قابل درمان است که معمولا لازم است فرد تا آخر عمر این داروها را مصرف کند. هپاتیت C نیز با داروهای ضدویروس درمان می‌شود اما بیشتر از ۹۰ درصد موارد به ۸ تا ۱۲ هفته دوره درمان نیاز دارند.

چگونه از ابتلا به هپاتیت پیشگیری کنید؟
واکسیناسیون برای پیشگیری از هپاتیت A‌ و B وجود دارد (برای هپاتیت C‌ واکسن وجود ندارد). با رعایت بهداشت و شستن مکرر دست‌ها می‌توانید از هپاتیت A پیشگیری کنید. برای پیشگیری از هپاتیت B و C، در فعالیت جنسی از کاندوم استفاده کنید، تاتو زدن و پیرسینگ باید در شرایطی کاملا بهداشتی انجام شود، و از سوزن‌های مشترک هرگز استفاده نکنید.

---