داستان ورود اتوبوس به ایران برای اولین بار
اتوبوس در زمان قاجار و حکومت مظفرالدین شاه به ایران وارد شد. سعدالدوله مجری دستور شاه ایران برای وارد کردن اتوبوس از بلژیک به ایران بود. اما پس از محبوبیت اتوبوس، تجار زیادی نسبت به وارد کردن آن به کشور اقدام نمودند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : شنبه 1401/04/11 ساعت 08:45
اولین اتوبوسهای مسافربری در سال ۱۸۲۰ ساخته شدند. اما شاید حتی نتوان آنها را اتوبوس نامید. چرا که شباهت چندانی به اتوبوسهای امروزی نداشتند. این اتوبوسها در حقیقت واگنهایی بودند که توسط اسبها حمل میشدند. شهر نانتس فرانسه اولین شهری بود که در آن اتوبوس مسافربری به کار گرفته شد.
پس از آن در سال ۱۹۰۵ اولین اتوبوس موتوردار طراحی و تولید شد. همچنین در سال ۱۹۲۰ تایرهای بالنی برای حرکت دادن اتوبوسها اختراع شده و روی کار آمد. در ۱۹۳۶ نیز اولین موتور دیزلی ساخته شد و مورد استفاده قرار گرفت.
اما در خصوص ورود اتوبوس به ایران باید گفت که این وسیله نقلیه عمومی در زمان قاجار و حکومت مظفرالدین شاه به ایران وارد شد. سعدالدوله مجری دستور شاه ایران برای وارد کردن اتوبوس از بلژیک به ایران بود. اما پس از محبوبیت اتوبوس، تجار زیادی نسبت به وارد کردن آن به کشور اقدام نمودند.
رشت و اولین اتوبوس ایران
شهر زیبای رشت، نخستین شهری بود که اتوبوس در آن شروع به کار کرد. اما شخصی که آن را خریداری کرده بود رشتی نبود. بلکه یک مرد تاجر بوشهری بود، که او را معینالتجار مینامیدند.معینالتجار علاقه زیادی به اتوبوس پیدا کرده بود و طبق همین علاقه آن را که توسط یک تاجر بلژیکی به ایران آورده شده بود خریداری نمود. ابتدا هم مدتی کوتاه از آن در رشت، به جهت حمل و نقل مسافران، استفاده نمود و از این راه به کسب درآمد مشغول گشت.
تهران، مقصد دوم اتوبوس اول
زمان وارد شدن اتوبوس به ایران، مصادف با تظاهرات مشروطهخواهان بود. اما پس از آرام شدن جو پایتخت، اتوبوس معینالتجار وارد تهران شد. در این شهر هم حمل و نقل مسافران، البته فقط در چند مسیر محدود با اتوبوس مورد نظر انجام میشد.به همین دلیل میتوان گفت که به بیانی دیگر بخش خصوصی شروع کننده حمل و نقل عمومی در ایران بوده است. جالب است بدانید که در زمان شروع به کار اتوبوس در تهران، هزینه سوار شدن به آن تنها سه شاهی بوده است! همچنین در ابتدا به جای اتوبوس به آن گذربر گفته میشد.
استقبال مردم
تا آن زمان مردم چیزی شبیه به اتوبوس ندیده بودند و تجربهای مشابه سوار شدن به اتوبوس نداشتند. اما پس از گذشت چند سال، استقبال مردم و استفاده آنها از این وسیله افزایش یافته و سبب شد که اتوبوسهای بیشتری به ایران وارد شود. به طوری که تا سال ۱۲۹۰، پانصد دستگاه اتوبوس در ایران مشغول به کار شد.قوانین
طبیعتا با ورود اتوبوس به ایران، مشکلاتی هم در خصوص طرز عبور و مرور آن پیش آمد. بر همین اساس قوانینی برای مدیریت این مشکلات از سوی بلدیه یا همان شهرداری امروزی تنظیم گردید. این قوانین مقدار کرایه هر مسیر، زمان کار و انظباط لازم برای استفاده از اتوبوس را پوشش میداد. همچنین تمام اتوبوسها موظف به دریافت پلاک شناسایی شدند.پس از آن به دستور کریم آقا بوذر جمهوری که در آن زمان شهردار وقت تهران بود، ناظرانی برای کنترل هر خط اتوبوس نیز معین گردید.
پیشرفت حمل و نقل با اتوبوسها
در خصوص امکانات و ظاهر اتوبوسها باید گفت که با پیشرفت علم، تجهیزات و سیستم جدیدی اختراع شد که به مرور زمان در بدنه اتوبوسها جای گذاری شد، تا امنیت آن بالاتر رفته و رفت و آمد آسانتر شود.پس از آن که مردم با اتوبوس آشنا شدند و به راحتی سفر با آن پی بردند، خدمات بین شهری اتوبوسها نیز آغاز شد. از آنجا که رفت و آمد با این وسایل نقلیه نسبت به درشکهها راحتتر بود و به وسیله آن طی کردن مسافتهای طولانی ممکن بود، اتوبوس خیلی راحت در میان مردم ایران محبوب شد. بدین ترتیب مردم شهرهای بزرگ مثل تهران، به استفاده از اتوبوس برای پرداختن به کارهای خود عادت نمودند.
تولید اتوبوس در ایران
از آنجا که اتوبوسهای خریداری شده باید مسیری طولانی را برای رسیدن به ایران طی میکردند، پس از رسیدن به آن عملا مستهلک شده بودند. به همین دلیل پس از مدتی کارخانههایی برای مونتاژ اتومبیل و اتوبوس در ایران دایر شد. شاسی و موتور اتوبوس به ایران وارد میشد و اتاق آن در چند کارخانه اطراف تهران ساخته میشد.از اولین شرکتهای اتوبوسرانی میتوان از «اتو توکل» نام برد که متعلق به فردی به نام حاج علیاکبر توسلی بود. این شرکت تعدادی گاراژ در خیابان شاهپور و گمرک تهران داشت و از این دو مبدا مسافران را به شهرها و مناطق اطراف تهران مثل کرج، ورامین و شمیرانات میبرد.