صدا، دوربین، سیگار و حرکت

زخم ِ سیگار

زمانی‌که سریال زخم کاری پخش می‌شد فضای مجازی با توییت‌های سیگار کشیدن شخصیت‌های فیلم پر شده بود که کارگردان اعلام می‌کند «صدا، دوربین، سیگار و حرکت». انتقادهای زیادی به سیگار کشیدن بازیگرها بود حتی چند برابر شدن آلودگی جهان را بعد از پایان این سریال پیش‌بینی می‌کردند اما چندین نفر هم گفته بودند «انقدر این جواد عزتی خوب سیگار می‌کشه آدم هوس می‌کنه سیگاری بشه»! حتی تهیه کننده سریال هم در گفت‌وگویی تایید کرده بود که در برخی سکانس‌ها سیگار کشیدن جواد عزتی بی‌مورد بود! اما دیگر سیگار کشیدن شده نقش جدانشدنی از سینما که باعث شده خیلی‌ها هیجان و وسوسه سیگار کشدن مثل شخصیت‌های فیلم‌ها را تجربه کنند.

نه فقط در زخم‌کاری بلکه در سریال‌های محبوب‌تر و خانوادگی هم بیشتر شخصیت‌ها در حال سیگار کشیدن بودند مثل سریال شهرزاد که پربیننده‌ترین سریال نمایش خانگی در چند سال اخیر بود شخصیت اول فیلم مدام در حال سیگار کشیدن بود چه زمانی که عصبی و ناراحت بود و چه مواقعی که خوشحالی تمام وجودش را می‌گرفت.

نمایش عصبانیت و ناراحتی با دود کردن سیگار

از دیگر فیلم‌هایی که مجوز اکران عمومی نگرفت اما وقتی به صورت قاچاق بیرون آمد مخاطبان زیادی داشت سنتوری بود که مهارت سیگار کشیدن علی سنتوری در فیلم سروصدای زیادی کرد. نمونه‌های زیادی در سینما وجود دارد مثل عروس آتش و چهارشنبه سوری که حمید فرخ‌نژاد از سر عادت سیگار دود می‌کند یا مسعود رایگان در خیلی دور خیلی نزدیک به نوعی سیگار را در دستانش تاب می‌دهد که عصبی بودنش را به نمایش بگذارد یا همایون ارشادی در درخت گلابی که شمایل فردی فرهنگی و هنری را می‌گیرد که با سیگار کشیدن قلم به دست می‌شود تا اثر هنری را خلق کند.

سیگار کشیدن باحاله!

شخصیت‌های مختلف فیلم‌ها و سریال‌ها در درام‌های مختلف با کشیدن سیگار تاثیرات زیادی روی نوجوانان و جوانان و حتی ناخودآگاه کودکان گذاشتند و همچنان می‌گذارند و آنها هم با اینکه «سیگار کشیدن چه باحاله» سعی می‌کنند برای یکبار هم که شده سیگار کشیدن را تجربه کنند، حتی اگر سیگار در دسترس‌شان قرار نگیرد سعی می‌کنند با درست کردن کاغذی به شکل سیگار آن عمل را انجام دهند.

نکته مهم این است که نوجوانان هر چه بیشتر فیلمی ببینند که شخصیت اصلی و بازیگر محبوبش سیگار می‌کشد احتمال اینکه آنها هم سیگار بکشند خیلی بیشتر است.

تزیینی بودن سیگار زنان در فیلم‌ها

در این میان نقش زنان سیگاری در فیلم‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت، در فیلم شهر زیبا ترانه علیدوستی به گونه‌ای سیگار به دست می‌گیرد که این حس به مخاطب منتقل می‌شود انگار 100 سال است که سیگار می‌کشد یا در فیلم هامون، سیگار بیتا فرهی بیشتر حالت تزیینی دارد که نشان دهنده قشر متفاوتی در جامعه هستند. در فیلم سارا که نیکی کریمی با تمام رنج‌ها و غصه‌هایی که دارد سیگاری را دود می‌کند تا از همه رنج‌هایش خلاص شود، این نقش‌ها شدند آیینه تمام نمای سیگار برای تماشاچی که حتی از تبلیغات هم وسوسه‌آورتر هستند تا سیگاری دود کنند و تخلیه روانی شوند.

در این میان خون بازی، با بازی باران کوثری تنها فیلمی بود که سعی داشت زندگی فردی سیگاری که به مواد مخدر هم اعتیاد دارد را نشان دهد که اعضای خانواده‌اش سعی دارند تمام راه‌های ترک کردنش را دنبال کنند.

فیلم قدرتمندتر از نفوذ هم‌سالان و تبلیغات

در این چند سال اخیر خیلی از پژوهشگران خارجی گفتند که قدرت این هنر تصویری در سیگاری شدن جوانان بالا است طوری که اگر دوستان آنها سیگاری باشند نفوذشان کمتر از تاثیرگذاری فیلم و سریال‌ها است. حتی میزان اثرگذاری تبلیغات سیگار نسبت به فیلم‌ها هم به شدت پایین است.

اما تصوراتی که در دنیای واقعی وجود داشت، این بود که سیگاری‌ها در میان دوستانشان و خانواده از وجهه خوبی برخوردار نبودند و معمولا طرد می‌شدند ولی در دنیای فیلم‌ها شخصیت‌های محبوب و خواستنی همچنین ثروتمند با نفوذ بالای اجتماعی همیشه در حال سیگار کشیدن بودند و هستند حتی اگر هم نقش خاکستری و منفی فیلم را بر عهده داشته باشند باز هم جذابیت‌شان در سیگار کشیدن بالا می‌رود و وسوسه سیگاری شدن را در جوانان بالا می‌برد به نوعی که امروزه اگر نوجوانی سیگار نکشد میان دوستانش طرد می‌شود و نمی‌تواند در جمع‌شان حضور داشته باشد.

رومئو، ژولیت و سیگار

فیلم‌های خارجی هم از این قاعده مستثنا نیستند همفری بوگارت در کازابلانکا، کلنیت استوود در خوب، بد، زشت، رایان کاستلینگ در مکانی فراتر از کاجها، دی‌کاپریو در رومئو و ژولیت سهم زیادی در سیگاری کردن جوانان داشتند، حتی یکی از زنان از همفری بوگارت به دلیل زیاد سیگار کشیدنش در فیلم شکایت کرده بود که به خاطر دیدن فیلمش او هم سیگاری شده است.

سازمان جهانی بهداشت هم گفته، برای کاهش سیگار کشیدن میان جوانان سیاست‌ کمک مالی نکردن به فیلم‌هایی که صحنه‌های مصرف دخانیات دارد را باید اجرا کنند.

سهم بالای جوانان سیگاری توسط فیلم

درصد بالایی از نوجوانان و جوانان تحت تاثیر رسانه جادویی قرار گرفتند و سیگار کشیدند که باعث مرگ برخی از آن‌ها شده است برای جلوگیری از این اتفاق باید تبلیغات ضد دخانیات قبل از فیلم‌هایی که ترویج سیگار کشیدن را دارد، انجام شود تا جذابیت آن برای جوانان کمتر شود. بیشتر کشورها قوانینی گذاشتند که صحنه‌های سیگار کشیدن در فیلم‌ها بیش از حد نمایش داده نشود.

---