تبیان، دستیار زندگی

به بهانه روز جهانی ویتیلیگو (25 ژوئن)

آشنایی با ویتیلیگو و انواع آن

ویتیلیگو (برص یا لک‌وپیس) یک بیماری پوستی است که باعث می‌شود پوست رنگ خود را از دست بدهد و نواحی سفیدرنگی در اندازه‌های گوناگون روی آن ظاهر شوند. اگر ویتیلیگو در قسمتی باشد که مو دارد، موی این قسمت نیز سفید می‌شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
ویتیلیگو
ویتیلیگو زمانی روی می‌دهد که ملانوسیت‌ها (سلول‌های پوستی که ملانین تولید می‌کنند) توسط سیستم ایمنی بدن تخریب می‌شوند.


ویتیلیگو چگونه پیشرفت می‌کند؟

ویتیلیگو معمولاً با چند لکه سفید کوچک شروع می‌شود که تدریجاً و طی چند ماه در سراسر بدن پخش می‌شوند. ویتیلیگو اغلب از پشت دست‌ها، ساعد دست، پا و صورت شروع می‌شود؛ اما می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، از جمله غشا موکوس (مخاط مرطوب دهان، بینی، نواحی تناسلی و مقعد)، چشم‌ها و گوش داخلی.
گاهی لکه‌های بزرگ‌تر به پهن‌تر شدن و پخش شدن ادامه می‌دهند اما معمولاً سال‌ها در جای خود می‌مانند. مکان لکه‌های کوچک‌تر به‌مرور زمان تغییر می‌کند و قسمت‌هایی از پوست رنگ‌دانه‌های خود را به دست می‌آورند. ویتیلیگو از جهت وسعت پوستی که تحت‌تأثیر قرار می‌دهد گوناگون است. در بعضی از بیماران لکه‌های سفید کمتر بوده و در برخی دیگر بیشتر و گسترده‌تر است.

تقریباً ۱۰ تا ۲۰ درصد افرادی که ویتیلیگو دارند، رنگ پوستشان به طور کامل به حالت نرمال برمی‌گردد. کسانی بهترین شانس بازگشت رنگ پوست را دارند که جوان هستند و کسانی که بیماری‌شان در عرض کمتر از ۶ ماه به اوج خود رسیده است و لکه‌ها اساساً در ناحیه صورت هستند


ویتیلیگو چه انواعی دارد؟

. ویتیلیگوی ژنرالیزه: شایع‌ترین نوع این بیماری بوده و لکه‌ها در نقاط مختلف بدن ظاهر می‌شوند.
. ویتیلیگوی سگمنتال: این نوع ویتیلیگو به یک سمت بدن یا یک ناحیه از بدن محدود می‌شود، مثلاً دست‌ها و صورت
. ویتیلیگوی مخاطی: ویتیلیگوی مخاطی بر غشا دهان یا اندام تناسلی تأثیر می‌گذارد.
. ویتیلیگوی فوکال یا لوکالیزه: نوع نادری از ویتیلیگو می‌باشد که در آن لکه‌ها در قسمت کوچکی هستند و طی یک تا دو سال با الگوی مشخصی پخش نمی‌شوند.
. ویتیلیگوی تریکوم: در این نوع ویتیلیگو، مرکزی سفید یا بی‌رنگ وجود دارد که دور آن را ناحیه‌ای با رنگ‌دانه روشن‌تر و سپس قسمتی با رنگ نرمال پوست احاطه کرده است.
. ویتیلیگوی یونیورسال: این نوع ویتیلیگو نیز نادر است که در آن بیشتر از ۸۰ درصد از پوست بدن رنگ‌دانه ندارد.

ویتیلیگو چقدر شایع است؟

تقریباً یک درصد یا کمی بیشتر از جمعیت دنیا به ویتیلیگو دچار می‌شوند. ویتیلیگو در تمام نژادها و در هر دو جنس دیده می‌شود، اما در میان افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر قابل‌مشاهده است. هرچند ویتیلیگو می‌تواند برای هرکسی در هر سنی روی بدهد اما بیشتر در افراد ۱۰ تا ۳۰ سال شایع است. این بیماری به‌ندرت در کودکان خردسال یا افراد سالمند دیده می‌شود.

علت ویتیلیگو چیست؟

هرچند علت ویتیلیگو هنوز کاملاً مشخص نیست اما تئوری‌هایی در این مورد وجود دارد:
. اختلال خودایمنی: سیستم ایمنی فرد ممکن است آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که ملانوسیت‌های پوست را از بین می‌برند.
. عوامل ژنتیکی: برخی از فاکتورها که ممکن است بر احتمال ابتلا به ویتیلیگو اثر بگذارند می‌توانند ارثی باشند. تقریباً ۳۰ درصد از موارد ویتیلیگو جنبه ژنتیکی دارند.
. عوامل نوروژنیک: ماده‌ای که برای ملانوسیت‌ها سمی است ممکن است در انتهای عصب‌های پوست رها شود.
. خودتخریبی: نقصی در ملانوسیت‌ها باعث می‌شود خودشان را تخریب کنند.
ویتیلیگو می‌تواند ناشی از یک سری از رویدادها نیز باشد، مانند استرس فیزیکی یا هیجانی. به دلیل اینکه به نظر می‌رسد هیچ یک از موارد گفته شده نمی‌توانند به طور کامل عامل و علت این عارضه باشند، این امکان وجود دارد که ترکیبی از این عوامل دلیل ایجاد ویتیلیگو باشند.

آیا ویتیلیگو دردناک است؟

ویتیلیگو دردناک نیست. اما آفتاب‌سوختگی در قسمت‌های روشن‌تر لکه‌ها می‌تواند دردناک باشد. خیلی مهم است که از خودتان در برابر آفتاب با ضدآفتاب و ماندن در سایه محافظت کنید. برخی از افرادی که ویتیلیگو دارند گاهی دچار خارش پوست می‌شوند، مثلاً پیش از اینکه بی‌رنگ شدن پوست شروع شود.

آیا ممکن است ویتیلیگو را به ارث ببریم؟

ویتیلیگو لزوماً ارثی نیست، اما تقریباً ۳۰ درصد از افرادی که ویتیلیگو دارند، یکی از اعضای خانواده‌شان نیز این عارضه را دارد.

علائم و نشانه‌های ویتیلیگو چیست؟

. لکه‌های بی‌رنگ روی پوست که می‌تواند شامل چشم‌ها و غشا داخلی دهان یا بینی هم بشود.
. تکه‌هایی از مو روی سر یا صورت که سفید یا خاکستری شده‌اند.

ویتیلیگو با چه مشکلاتی مرتبط است؟

هرچند ویتیلیگو اساساً یک مشکل مربوط به زیبایی است؛ اما افرادی که این بیماری را دارند ممکن است مشکلاتی را تجربه کنند:
.  به دلیل کمبود ملانوسیت‌ها، لکه‌ها به نور خورشید حساس‌ترند و به‌راحتی آفتاب‌سوخته می‌شوند.
. افرادی که ویتیلیگو دارند ممکن است دچار ناهنجاری‌هایی در شبکیه چشم‌ها باشند و تغییرات رنگی در قسمت عنبیه رخ بدهد. در برخی موارد، التهاب‌هایی در شبکیه یا عنبیه ایجاد می‌شود؛ اما معمولاً بینایی را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد.
. کسانی که ویتیلیگو دارند بیشتر احتمال دارد به بیماری خودایمنی دیگری هم دچار باشند، مثلاً کم‌کاری تیروئید، دیابت، کم‌خونی پرنیشیوز (مزمن)، بیماری آدیسون و آلوپسی آره آتا. همچنین افرادی که بیماری‌های خودایمنی دارند نیز بیشتر مستعد ابتلا به ویتیلیگو هستند.
. کسانی که ویتیلیگو دارند ممکن است به‌خاطر پوست خود احساس اضطراب یا خجالت کنند. گاهی افراد ممکن است به آن‌ها خیره شوند یا چیزهای ناخوشایندی بگویند. همین می‌تواند اعتمادبه‌نفس فرد بیمار را بگیرد. درنتیجه اضطراب و افسردگی و تمایل به انزوا در فرد ظاهر خواهد شد.

ویتیلیگو چگونه درمان می‌شود؟

درمان قطعی برای ویتیلیگو وجود ندارد. هدف از درمان پزشکی این است که یا با بازیابی رنگ‌دانه‌ها یا حذف رنگ باقی‌مانده، پوستی یکدست ایجاد شود. درمان‌های متداول شامل کاموفلاژتراپی، رپیگمانتاسیون‌تراپی، فتوتراپی و جراحی می‌شود.

چگونه از ویتیلیگو پیشگیری کنیم؟

ازآنجایی‌که هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند علت ویتیلیگو چیست، ارائه راهکار برای پیشگیری از آن نیز ممکن نیست. به‌طورکلی بهتر است همهٔ افراد در برابر نور خورشید از خود مراقبت کنند و عادت‌های مناسب مراقبت از پوست را در پیش بگیرند.

آینده بیماران ویتیلیگو چگونه است؟

تقریباً ۱۰ تا ۲۰ درصد افرادی که ویتیلیگو دارند، رنگ پوستشان به طور کامل به حالت نرمال برمی‌گردد. کسانی بهترین شانس بازگشت رنگ پوست را دارند که جوان هستند و کسانی که بیماری‌شان در عرض کمتر از ۶ ماه به اوج خود رسیده است و لکه‌ها اساساً در ناحیه صورت هستند. افرادی که کمتر احتمال دارد رنگ پوستشان برگردد کسانی‌اند که در سنین بالاتر به ویتیلیگو دچار شده‌اند و این عارضه روی لب‌ها و دست‌ها و پاهایشان است.

آیا ویتیلیگو خطرناک هم می‌تواند باشد؟

ویتیلیگو مسری نیست و خطر جدی برای سلامتی فرد ندارد اما می‌تواند زندگی فرد را تغییر دهد. این واقعیت که ویتیلیگو در طول زمان ایجاد می‌شود یکی از دلایل این امر است. عامل دیگر این است که در برخی جوامع ظاهر خیلی مهم است و باید از متفاوت بودن اجتناب کرد؛ این مورد گاهی برای خانم‌ها بیشتر صادق است.
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.