فرزندم این فیلم مناسب شما نیست!

چند سال بعد هم این اتفاق برایم تکرار شد زمان اکران فیلمی با موضوع جنایت‌های داعش به سینما رفته بودم کنار صندلی‌ام پسر بچه 12 ساله نشسته بود و با صحنه‌های خشن فیلم با استرسی زیاد نفس نفس می‌زد و هر لحظه احساس می‌کردم نفس بچه بند می‌آید و غش می‌کند بعد از تمام شدن فیلم با نگاه عجیب به والدین‌اش حس کردم می‌توانم با همین نگاه به آنها بفهمانم که کاش فرزندشان را برای دیدن فیلم نمی‌آوردند.  

این موارد عجیب به یک مورد و دو مورد ختم نمی‌شد زمان که جلوتر می‌رفت انگار همه‌چیز برای مردم عادی‌تر می‌شد فیلم‌هایی مختلفی با موضوعات خشونت، خیانت، اروتیک، اعتیاد و... ساخته می‌شد و خانواده‌ها تصمیم می‌گرفتند که برای سرگرمی جمع شوند و به سینما بروند غافل از اینکه آن فیلم چه بلایی بر سر روح و روان فرزندشان می‌آورد.

شبکه‌های خانگی نوک پیکان

با گذر زمان و ساخت فیلم‌ها و سریال‌های گوناگون، محتواها بیشتر به سمت خشونت، خیانت و اعتیاد رفت که روایتی از عشق‌های چند نفره و روابط‌های نامشروع داشت اما هیچ علائمی از رده‌بندی سنی در آن‌ها رعایت نشده بود.

اخیرا داستان رئالیتی شوها و برنامه‌های مخصوص کودک و نوجوانان هم در فضای مجازی مطرح شده است که در شبکه‌های خانگی بدون هیچ محدودیت‌هایی در دسترس همگان قرار می‌گیرند.

بسیاری از منتقدان درباره سریال‌های کودکان و نوجوانان شبکه‌های خانگی گفتند با توجه به برخی از سکانس‌ها و سناریویی که برخی از این سریال‌ها دارند برای کودکان اصلا مناسب نیست حتی پلتفرم منتشر کننده این برنامه‌ها سعی کردند رده سنی مثبت 12 را بر روی برنامه‌ها اعمال کنند. همچنین یکی از این برنامه‌های طنز در قسمت فینال‌اش در بخشی از برنامه عنوان کرد که تلاش دارند محتوای طنزهایشان به شکل و شمایلی باشد تا نوجوانان 13 سال به بالا هم بتوانند مخاطب برنامه باشند و به تماشای آن بنشینند. 

رده‌بندی سنی شعور مخاطب را هدف قرار می‌دهد؟

سوال‌های زیادی درباره درجه‌بندی سنی وجود دارد و البته همیشه سوال بوده که خب این موضوع چرا به صورت جدی پیگیری نمی‌شود چون برخی از فیلم‌ها توسط خود سازنده رده‌بندی سنی خورده است برای اینکه ببینیم این رده بندی‌ها تا چه اندازه جدی است به یکی از پردیس‌هایی سینمایی رفتم و از سالن‌داران سینما پرسیدم فیلمی که مثبت 15 خورده نباید کودکان و نوجوانان وارد سالن شوند آنها چه اقداماتی داشتند و والدین چیکار کردند؟

سالن‌داران می‌گفتند: قانونی وجود ندارد که حتما سخت پیگیری کنیم که کودکان اجازه ورود ندارند و معمولا علامت‌های هشداردهنده هم به‌عنوان راهنما بر روی فیلم خورده می‌شود اما باز به والدین تذکر دادیم که این فیلم مناسب سن کودک 6 یا 7 ساله نیست که آنها را برای تماشا به سالن می‌برید که معمولا اعتنا نمی‌کنند و می‌گویند خودمان صلاح می‌بینیم که فرزندمان چه فیلمی را تماشا کند! وقتی هم می‌بینیم در مقابل تذکر ما جبهه می‌گیرند ترجیح می‌دهیم اصلا مطرح نکنیم تا باعث اوقات تلخی‌شان نشود.

با والدین بچه‌ها که وارد گپ‌وگفت می‌شوم با مکثی کوتاه و لبخندی طولانی، انگار از هر دری وارد می‌شوند تا بفهمانند که نباید در این باره از آنها سوال بپرسم، می‌گویند خب مجبوریم بچه‌ها سینما را دوست دارند و حداقل برای دو ساعت سرگرم می‌شوند. می‌گویم خب فیلم شاید به روح و روان بچه آسیب بزند حتی سازندگان هم علامت هشدار دهنده را زدند شما تصور می‌کنید این علامت توهین به شعور مخاطب است که سعی دارید مقاومت کنید و بگویید خودمان صلاح می‌بینیم که فرزندمان چه فیلمی ببیند و نبیند؟ جوابی نمی‌گیرم و با لبخند صحنه را ترک می‌کند!

قاعده کلی برای کودکان جهان!

البته وجود رده بندی سنی در فیلم‌ها در کشورهای مختلف و هالیوود هم وجود دارد البته نه به عنوان قانون بلکه یک راهنما برای والدین تا با رده بندی سنی متوجه محتوای مناسب برای فرزندش باشد با یک جامعه‌شناس در این باره صحبت می‌کنم که این رده بندی سنی تا چه اندازه می‌تواند کمک‌کننده باشد و برای هر کودک و نوجوان یکسان است، یا خیر در جواب می‌گوید، معمولا براساس سن این رده‌بندی‌ها تعیین می‌شود تاموضوعات خشونت و اعتیاد و نوع تخیلات در فیلم به والدین اطلاع داده شود.

اما این رده‌بندی‌ها براساس هر کشوری فرق می‌کند مثلا اگر محتوای فیلمی در کشوری برای 14 سال ممنوع است در کشور دیگری آن محتوا برای کودک 12 سال ممنوع است، هر کشوری براساس نوع ذهنیت و تربیت اجتماعی و مذهبی که دارد می‌تواند این راهنمای کلی را تعیین کند. نمی‌توانیم یک نسخه کلی را برای همه کودکان جهان بپیچیم.

مثلا در هالیوود رده بندی مهمی که بیشتر خانواده‌ها به آن توجه دارند درباره موضوعات اروتیک و به کار رفتن کلمات رکیک و اعتیاد است که رده بندی سنی مثبت 17 بر روی آن زده شده خب این قاعده کلی برای همه کشورها یکسان نیست و نمی‌توان به تمام دنیا بسط داد پس در هر کشور باید تغییر کند.

حالا یکسری از والدین سعی دارند بگویند که بچه‌های ما از لحاظ ذهنی آمادگی دارند که برخی اطلاعات را دریافت کنند که باز این در  تقسیم‌بندی رده‌بندی‌ها نمی‌تواند به عنوان قاعده کلی برای همه در نظر گرفته شود باید همه کودکان را مدنظر قرار دارد.

متولیان خوابند؟

سال 98 بود که سازمان سینمایی قانون استفاده از رده‌بندی سنی را دنبال کرد تا با واژه‌های خشونت، ترس و مضامین مشابه مواردی را اعمال کنند اما دیوان عدالت اداری با سلب اختیار در این موضوع دیگر سازمان سینمایی موضوع رده‌بندی سنی را دنبال نکرد تا اینکه امسال مجدد سازمان سینمایی قصد دارد رده بندی سنی را به صورت جدی در فیلم‌ها اعمال کنند. 

---