درمانهای غیرجراحی بیاختیاری ادرار
درمان بیاختیاری ادرار به نوع بیاختیاری ادرار و میزان شدت علائم بستگی دارد. اگر بیاختیاری ادرار ناشی از یک عارضهی دیگر باشد، همزمان با درمان بیاختیاری ادرار، عارضهی اصلی نیز باید مداوا شود.
برای درمان بیاختیاری ادرار، پیش از درمان با دارو یا عمل جراحی، ابتدا روشهای دیگر امتحان میشوند:
. تغییرات سبک زندگی
. ورزش کگل
. تمرین کنترل مثانه
در صورتی که این درمانها نتیجهبخش نباشند، دارودرمانی یا عمل جراحی گزینهی بعدی خواهد بود.
. مصرف کافئین خود را که در چای، قهوه و نوشابه وجود دارد کاهش دهید، زیرا کافئین باعث میشود بدن، ادرار بیشتری تولید کند.
. میزان مصرف مایعات طی روز را تغییر دهید، زیرا خیلی کم یا خیلی زیاد نوشیدن مایعات میتواند بیاختیاری ادرار را بدتر کند.
. در صورتی که اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن کم کنید. شما باید بدانید وزن سالم و مناسب شما چیست.
عضلات کف لگن در صورتی که ضعیف باشند یا آسیب دیده باشند میتوانند موجب بیاختیاری ادرار شوند، بنابراین ورزش دادن و تقویت این عضلات اغلب توصیه میشود. پزشک عمومی شما را به یک پزشک متخصص ارجاع خواهد داد تا برنامهی تمرین عضلات کف لگن را شروع کنید. پزشک متخصص بررسی میکند که آیا شما قادر به منقبض کردن عضلات کف لگن خود هستید و تا چه اندازه میتوانید این کار را انجام دهید. اگر بتوانید عضلات کف لگن خود را سفت و منقبض کنید، یک برنامهی تمرینی بر اساس نتایج ارزیابی برایتان در نظر گرفته میشود.
برنامهی تمرین شما باید شامل انقباض دست کم ۸ عضله و حداقل سه بار در روز و به مدت سه ماه باشد. اگر بعد از این مدت معلوم شود که تمرینات در حال نتیجه دادن هستند، میتوانید انجام آنها را ادامه دهید. تحقیقات نشان میدهد تمرین عضلات کف لگن میتواند برای هر کسی که بیاختیاری ادرار دارد مفید و موثر باشد.
تحریک الکتریکی
اگر قادر به منقبض کردن عضلات کف لگن خود نباشید، پزشک تحریک الکتریکی را توصیه خواهد کرد. یک پروب کوچک وارد واژن یا مقعدتان (برای آقایان) شده و جریان برقی که در این پروب برقرار میشود، با ورزش دادن عضلات کف لگن آنها را تقویت خواهد کرد.
شاید تحریک الکتریکی برایتان سخت یا ناخوشایند باشد؛ اما اگر نتوانید عضلات کف لگن خود را بدون تحریک الکتریکی منقبض کنید، این روش مفید خواهد بود.
بیوفیدبک
بیوفیدبک روشی موثر برای آموزش کنترل مثانه است که به اصلاح رفتار شخص کمک میکند تا واکنشهای فیزیولوژیکی مثانه و عضلات لگن که در دفع ادرار به کار میروند تغییر کنند.
روشهای بیوفیدبک چند نوعاند:
. یک پروب کوچک وارد مثانه یا مقعدتان میشود که وقتی عضلات منقبض میشوند، حس شده و اطلاعات به صفحه کامپیوتر منتقل میشوند.
. الکترودهایی به پوست شکمتان یا اطراف مقعدتان چسبانده میشوند که وقتی عضلات لگن منقبض میشوند این الکترودها انقباض را حس کرده و اطلاعات را به صفحه کامپیوتر میفرستند.
شواهد زیادی مبنی بر فواید چشمگیر روش بیوفیدبک برای درمان بیاختیاری ادرار وجود ندارد؛ اما بیوفیدبک میتواند بعضی از افراد را تشویق و ترغیب به انجام تمرینات خود کند.
مخروطهای واژینال (vaginal cones)
مخروطهای واژینال برای کمک به تمرینات عضلات کف لگن به کار میروند. این مخروطها که وزنههایی کوچک هستند وارد واژن میشوند. شما با استفاده از عضلات لگن خود این وزنه را نگه میدارید. هر وقت توانستید این کار را انجام دهید، سراغ مخروط واژینال بعدی که وزن بیشتری دارد میروید. بعضی از خانمها تمایلی به استفاده از مخروط واژینال ندارند و این روش برایشان سخت یا ناخوشایند است اما مخروطهای واژینال تا حدودی میتوانند برای بیاختیاری ادرار فشاری یا ترکیبی مفید باشند.
شما روزی دو عدد قرص دولوکستین مصرف میکنید و وضعیت شما بعد از دو تا چهار هفته بررسی میشود تا معلوم شود این دارو اثری دارد یا منجر به عوارض جانبی شده است. عوارض جانبی احتمالی قرص دولوکستین شامل موارد زیر میشود:
. تهوع
. خشکی دهان
. خستگی زیاد
. یبوست
مصرف قرص دولوکستین را ناگهان قطع نکنید زیرا میتواند عوارض ناخوشایندی به جا بگذارد. پزشک تدریجا مصرف این دارو را برایتان کاهش میدهد. قرص دولوکستین برای همه مناسب نیست، بنابراین اگر هرگونه عارضه یا مشکلی در سلامتیتان دارید حتما پزشک را در جریان بگذارید.
آنتیموسکارینیها
اگر تمرین مثانه در درمان بیاختیاری ادرار بیاثر باشد، پزشک ممکن است داروهایی به نام آنتیموسکرینی تجویز نماید. آنتیموسکرینیها برای افرادی که سندرم مثانه بیشفعال دارند تجویز میشوند که باعث میشود فرد مکررا احساس کند باید ادرار کند و میتواند با بیاختیاری ادرار یا بدون آن باشد.
رایجترین انواع داروهای آنتیموسکارینی که برای درمان بیاختیاری ادرار همراه با فوریت دفع به کار میروند شامل داروهای زیر میشوند:
. اکسی بوتینین
. تولترودین
. داریفناسین
این داروها معمولا به صورت قرص و روزی دو تا سه بار مصرف میشوند که البته اکسی بوتینین به صورت چسب هم وجود دارد که هفتهای دو بار روی پوستتان قرار میگیرد.
معمولا مصرف آنتیموسکارینیها با دوز کم شروع میشود تا عوارض جانبی آن به حداقل برسد و سپس دوز مصرفی افزایش مییابد تا دارو اثر بگذارد.
عوارض جانبی احتمالی آنتیموسکرینیها شامل موارد زیر میشود:
. خشکی دهان
. یبوست
. تاری دید
. خستگی زیاد
در مواردی نادر، آنتیموسکارینیها میتواند موجب افزایش فشار چشم (گلاکوما) شوند.
وضعیت شما بعد از چهار هفته بررسی میشود تا معلوم گردد دارو در حال اثر کردن است یا نه، و سپس اگر مصرف دارو ادامه پیدا کرد، هر ۶ تا ۱۲ ماه این بررسی تکرار میشود.
میرابگرون
اگر مصرف آنتیموسکارینیها برایتان مناسب نباشد، بیاختیاری ادرارتان را بهتر نکند یا عوارض جانبی ناخوشانیدی برایتان داشته باشد، ممکن است داروی جایگزینی به نام میرابگرون برایتان تجویز شود. میرابگرون باعث میشود عضله مثانه شُل شود و در نتیجه مثانه میتواند بهتر پُر شده و ادرار را نگه دارد. میرابگرون معمولا به صورت قرص یا کپسولی است که باید روزی یک بار مصرف شود.
عوارض جانبی میرابگرون شامل موارد زیر میشود:
. عفونتهای مجاری ادراری (UTIs)
. ضربان قلب نامنظم یا تند
. تپش قلبهای ناگهانی
. بثورات پوستی
. خارش پوست
وضعیت شما از جهت دیگر بیماریها و عوارض نیز باید بررسی شود تا پزشک تصمیم بگیرد میرابگرون مناسب شما است یا خیر.
نوع دیگری از دارو که عصر مصرف میشود، دیورتیکهای لوپ نام دارند که کمک میکنند شبها برای ادرار کردن از خواب بیدار نشوید. داروهای دیورتیک یا ادرارآور، تولید و جریان ادرار در بدن را افزایش میدهند و هنگام عصر، مایعات اضافی را از بدنتان دفع میکنند تا شب دچار تکرر ادرار نشوید.
دیورتیکهای لوپ برای درمان نوکتوریا مجوز نگرفتهاند؛ یعنی این دارو مورد مطالعات بالینی قرار نگرفته تا معلوم شود برای درمان نوکتوریا موثر یا ایمن است یا خیر. اما پزشک عمومی یا متخصص اگر فکر کند این دارو احتمالا موثر خواهد بود و اثرات آن به عوارض جانبی آن میارزند، آن را تجویز خواهد کرد.
. تغییرات سبک زندگی
. ورزش کگل
. تمرین کنترل مثانه
در صورتی که این درمانها نتیجهبخش نباشند، دارودرمانی یا عمل جراحی گزینهی بعدی خواهد بود.
تغییرات سبک زندگی
پزشک عمومی به احتمال زیاد توصیه میکند تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا علائم بیاختیاری ادرارتان بهتر شود. مثلا:. مصرف کافئین خود را که در چای، قهوه و نوشابه وجود دارد کاهش دهید، زیرا کافئین باعث میشود بدن، ادرار بیشتری تولید کند.
. میزان مصرف مایعات طی روز را تغییر دهید، زیرا خیلی کم یا خیلی زیاد نوشیدن مایعات میتواند بیاختیاری ادرار را بدتر کند.
. در صورتی که اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن کم کنید. شما باید بدانید وزن سالم و مناسب شما چیست.
تمرین عضلات کف لگن
عضلات کف لگن شما، دور مثانه و مجرای ادرار شما را گرفتهاند و جریان ادرار را هنگام ادرار کردن کنترل میکنند. مجرای ادرار، لولهای است که ادرار را به مثانه انتقال داده و از بدن خارج میکند.عضلات کف لگن در صورتی که ضعیف باشند یا آسیب دیده باشند میتوانند موجب بیاختیاری ادرار شوند، بنابراین ورزش دادن و تقویت این عضلات اغلب توصیه میشود. پزشک عمومی شما را به یک پزشک متخصص ارجاع خواهد داد تا برنامهی تمرین عضلات کف لگن را شروع کنید. پزشک متخصص بررسی میکند که آیا شما قادر به منقبض کردن عضلات کف لگن خود هستید و تا چه اندازه میتوانید این کار را انجام دهید. اگر بتوانید عضلات کف لگن خود را سفت و منقبض کنید، یک برنامهی تمرینی بر اساس نتایج ارزیابی برایتان در نظر گرفته میشود.
برنامهی تمرین شما باید شامل انقباض دست کم ۸ عضله و حداقل سه بار در روز و به مدت سه ماه باشد. اگر بعد از این مدت معلوم شود که تمرینات در حال نتیجه دادن هستند، میتوانید انجام آنها را ادامه دهید. تحقیقات نشان میدهد تمرین عضلات کف لگن میتواند برای هر کسی که بیاختیاری ادرار دارد مفید و موثر باشد.
بیشتر بخوانید
10 توصیه برای بیاختیاری ادرار10 راه مقابله با بیاختیاری ادرار در خانمهاباورهای اشتباه در مورد بیاختیاری ادرار در خانمها
اگر قادر به منقبض کردن عضلات کف لگن خود نباشید، پزشک تحریک الکتریکی را توصیه خواهد کرد. یک پروب کوچک وارد واژن یا مقعدتان (برای آقایان) شده و جریان برقی که در این پروب برقرار میشود، با ورزش دادن عضلات کف لگن آنها را تقویت خواهد کرد.
شاید تحریک الکتریکی برایتان سخت یا ناخوشایند باشد؛ اما اگر نتوانید عضلات کف لگن خود را بدون تحریک الکتریکی منقبض کنید، این روش مفید خواهد بود.
بیوفیدبک
بیوفیدبک روشی موثر برای آموزش کنترل مثانه است که به اصلاح رفتار شخص کمک میکند تا واکنشهای فیزیولوژیکی مثانه و عضلات لگن که در دفع ادرار به کار میروند تغییر کنند.
روشهای بیوفیدبک چند نوعاند:
. یک پروب کوچک وارد مثانه یا مقعدتان میشود که وقتی عضلات منقبض میشوند، حس شده و اطلاعات به صفحه کامپیوتر منتقل میشوند.
. الکترودهایی به پوست شکمتان یا اطراف مقعدتان چسبانده میشوند که وقتی عضلات لگن منقبض میشوند این الکترودها انقباض را حس کرده و اطلاعات را به صفحه کامپیوتر میفرستند.
شواهد زیادی مبنی بر فواید چشمگیر روش بیوفیدبک برای درمان بیاختیاری ادرار وجود ندارد؛ اما بیوفیدبک میتواند بعضی از افراد را تشویق و ترغیب به انجام تمرینات خود کند.
مخروطهای واژینال (vaginal cones)
مخروطهای واژینال برای کمک به تمرینات عضلات کف لگن به کار میروند. این مخروطها که وزنههایی کوچک هستند وارد واژن میشوند. شما با استفاده از عضلات لگن خود این وزنه را نگه میدارید. هر وقت توانستید این کار را انجام دهید، سراغ مخروط واژینال بعدی که وزن بیشتری دارد میروید. بعضی از خانمها تمایلی به استفاده از مخروط واژینال ندارند و این روش برایشان سخت یا ناخوشایند است اما مخروطهای واژینال تا حدودی میتوانند برای بیاختیاری ادرار فشاری یا ترکیبی مفید باشند.
تمرین مثانه
اگر تشخیص داده شود که بیاختیاری ادرار شما از نوع بیاختیاری فوریتی است، یکی از اولین درمانهایی که توصیه میشود، تمرین مثانه است. در صورتی که بیاختیاری ادرار ترکیبی داشته باشید، تمرین مثانه با تمرینات عضلات کف لگن ترکیب خواهند شد. تمرین مثانه شامل یاد گرفتن تکنیکهایی برای افزایش طول مدت بین احساس اینکه ادرار دارید و دفع ادرار میشود. دورهی روش تمرین مثانه معمولا حداقل ۶ هفته است.دارو برای بیاختیاری ادرار فشاری
اگر بیاختیاری ادرار فشاری با تغییرات سبک زندگی یا ورزش و تمرین بهبود قابل توجهی نداشته باشد معمولا عمل جراحی به عنوان اقدام درمانی بعدی توصیه میشود. اما اگر کاندید مناسبی برای عمل جراحی نباشید یا خودتان تمایلی به جراحی نداشته باشید، ممکن است داروی ضدافسردگی دولوکستین (duloxetine) برایتان مفید باشد. این دارو کمک میکند تا قدرت مجرای ادرار خود را بیشتر کرده و بهتر بتوانید آن را بسته نگه دارید.شما روزی دو عدد قرص دولوکستین مصرف میکنید و وضعیت شما بعد از دو تا چهار هفته بررسی میشود تا معلوم شود این دارو اثری دارد یا منجر به عوارض جانبی شده است. عوارض جانبی احتمالی قرص دولوکستین شامل موارد زیر میشود:
. تهوع
. خشکی دهان
. خستگی زیاد
. یبوست
مصرف قرص دولوکستین را ناگهان قطع نکنید زیرا میتواند عوارض ناخوشایندی به جا بگذارد. پزشک تدریجا مصرف این دارو را برایتان کاهش میدهد. قرص دولوکستین برای همه مناسب نیست، بنابراین اگر هرگونه عارضه یا مشکلی در سلامتیتان دارید حتما پزشک را در جریان بگذارید.
آنتیموسکارینیها
اگر تمرین مثانه در درمان بیاختیاری ادرار بیاثر باشد، پزشک ممکن است داروهایی به نام آنتیموسکرینی تجویز نماید. آنتیموسکرینیها برای افرادی که سندرم مثانه بیشفعال دارند تجویز میشوند که باعث میشود فرد مکررا احساس کند باید ادرار کند و میتواند با بیاختیاری ادرار یا بدون آن باشد.
رایجترین انواع داروهای آنتیموسکارینی که برای درمان بیاختیاری ادرار همراه با فوریت دفع به کار میروند شامل داروهای زیر میشوند:
عضلات کف لگن در صورتی که ضعیف باشند یا آسیب دیده باشند میتوانند موجب بیاختیاری ادرار شوند، بنابراین ورزش دادن و تقویت این عضلات اغلب توصیه میشود
. تولترودین
. داریفناسین
این داروها معمولا به صورت قرص و روزی دو تا سه بار مصرف میشوند که البته اکسی بوتینین به صورت چسب هم وجود دارد که هفتهای دو بار روی پوستتان قرار میگیرد.
معمولا مصرف آنتیموسکارینیها با دوز کم شروع میشود تا عوارض جانبی آن به حداقل برسد و سپس دوز مصرفی افزایش مییابد تا دارو اثر بگذارد.
عوارض جانبی احتمالی آنتیموسکرینیها شامل موارد زیر میشود:
. خشکی دهان
. یبوست
. تاری دید
. خستگی زیاد
در مواردی نادر، آنتیموسکارینیها میتواند موجب افزایش فشار چشم (گلاکوما) شوند.
وضعیت شما بعد از چهار هفته بررسی میشود تا معلوم گردد دارو در حال اثر کردن است یا نه، و سپس اگر مصرف دارو ادامه پیدا کرد، هر ۶ تا ۱۲ ماه این بررسی تکرار میشود.
میرابگرون
اگر مصرف آنتیموسکارینیها برایتان مناسب نباشد، بیاختیاری ادرارتان را بهتر نکند یا عوارض جانبی ناخوشانیدی برایتان داشته باشد، ممکن است داروی جایگزینی به نام میرابگرون برایتان تجویز شود. میرابگرون باعث میشود عضله مثانه شُل شود و در نتیجه مثانه میتواند بهتر پُر شده و ادرار را نگه دارد. میرابگرون معمولا به صورت قرص یا کپسولی است که باید روزی یک بار مصرف شود.
عوارض جانبی میرابگرون شامل موارد زیر میشود:
. عفونتهای مجاری ادراری (UTIs)
. ضربان قلب نامنظم یا تند
. تپش قلبهای ناگهانی
. بثورات پوستی
. خارش پوست
وضعیت شما از جهت دیگر بیماریها و عوارض نیز باید بررسی شود تا پزشک تصمیم بگیرد میرابگرون مناسب شما است یا خیر.
دارویی برای نوکتوریا یا تکرر ادرار شبانه
نوعی از دارو با دوز پایین به نام دسموپرسین ممکن است برای درمان نوکتوریا به کار برود. نوکتوریا، تکرر ادرار شبانه است که باعث میشود طی شب بارها از خواب بیدار شوید تا ادرار کنید. این دارو کمک میکند تا کلیهها ادرار کمتری تولید کنند.نوع دیگری از دارو که عصر مصرف میشود، دیورتیکهای لوپ نام دارند که کمک میکنند شبها برای ادرار کردن از خواب بیدار نشوید. داروهای دیورتیک یا ادرارآور، تولید و جریان ادرار در بدن را افزایش میدهند و هنگام عصر، مایعات اضافی را از بدنتان دفع میکنند تا شب دچار تکرر ادرار نشوید.
دیورتیکهای لوپ برای درمان نوکتوریا مجوز نگرفتهاند؛ یعنی این دارو مورد مطالعات بالینی قرار نگرفته تا معلوم شود برای درمان نوکتوریا موثر یا ایمن است یا خیر. اما پزشک عمومی یا متخصص اگر فکر کند این دارو احتمالا موثر خواهد بود و اثرات آن به عوارض جانبی آن میارزند، آن را تجویز خواهد کرد.