بدن در بهار دستخوش چه تغییراتی می‌شود؟

دست‌کم نیمی از افراد ادعا می‌کنند با تغییرات آب‌وهوایی در بهار، در سلامتی آن‌ها نیز تغییراتی روی می‌دهد، از جمله سردردهای مکرر، درد مفاصل، خستگی و خواب‌آلودگی و حتی سرماخوردگی‌های بیشتر.
هرچند سرماخوردگی ناشی از ویروس است، نه آب‌وهوا؛ اما تغییرات دما و رطوبت هوا می‌تواند احساس گرفتگی بینی ایجاد نماید. هرچند بینی واقعاً مسدود نمی‌شود؛ اما هوای گرم‌تر و مرطوب‌تر باعث می‌شود بیشتر گرفتگی را احساس کنیم، مثل زمانی که در حمام هستیم؛ اما وقتی از حمام بیرون می‌آییم، تماس با هوای کمتر مرطوب و خنک‌تر باعث می‌شود ناگهان احساس کنیم بینی‌مان باز شده است. همین اتفاق به طور معکوس زمانی می‌افتد که از هوای خنک داخل وارد هوای گرم و مرطوب بیرون می‌شویم و احساس گرفتگی بینی می‌کنیم.
افرادی که در معرض سردرد هستند می‌گویند در هوای متغیر بهار، بیشتر از تابستان و زمستان دچار سردرد می‌شوند. اکثر افرادی که آرتریت یا کمردرد مزمن دارند، در روزهای مرطوب‌تر بهاری بیشتر احساس درد و ناراحتی می‌کنند که با گرم‌تر شدن هوا کم‌کم بهتر می‌شود.
این‌ها چه اثرات مستقیم آب‌وهوا باشند و چه اثرات غیرمستقیم آن (مرتبط با اثرات اساسی آب‌وهوای فصلی بر خلق‌وخو، رفتار، رژیم غذایی، فعالیت بدنی، درک از بیماری، درد و خیلی از عوامل دیگر)، ناشناخته‌اند. هوای بیرون می‌تواند بر احساس ما اثر چشمگیری بگذارد و همین اثر کافی است تا تفاوت‌هایی ایجاد شود.
مطمئناً نور خورشید یک مؤلفهٔ اساسی است. ما سنسورهای خاصی در چشم‌هایمان داریم که نسبت به‌شدت تابش خورشید به مغزهایمان واکنش نشان می‌دهند تا ریتم هورمونی و بیولوژیکی ما و ضمناً هشیاری و خلق‌وخوی ما تنظیم شود.
پوست ما از پرتو فرابنفش خورشید برای ساختن ویتامین D استفاده می‌کند که نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامتی ما دارد.
هوای آفتابی بهار (حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد) ما را به منطقهٔ امنمان (احساس راحتی‌مان) نزدیک‌تر می‌کند، جایی که نه لازم است عرق کنیم تا خنک شویم و نه لازم است بلرزیم تا گرم شویم. دمای هوا هر چه از این اندازه گرم‌تر یا سردتر شود، ما کمتر احساس راحتی خواهیم کرد و این مسئله بر هیجانات ما و در نهایت وضعیت سلامتی ما اثرگذار است.

در بهار یک سری از هورمون‌ها بیشتر و یک سری از هورمون‌ها کمتر می‌شوند

هورمون‌های ما در فصل‌های مختلف نوسان دارند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد هورمون تستوسترون در مردان طی ماه‌های بهار افت می‌کند و هورمون استرادیول در زنان نیز تقریباً تابع همین الگو است. این دو هورمون در اواخر تابستان و دوباره در زمستان به اوج خود می‌رسند.
از آن طرف، استرادیول در مردان و تستوسترون در زنان طی بهار و اوایل تابستان بیشتر است. این الگوها می‌توانند شیوهٔ طبیعت برای کمک به انعقاد نطفه در پاییز باشند، تا تولد در بهار رخ بدهد، یعنی زمانی که منابع غذایی بیشتری در اختیار است.

در بهار سردرد و میگرن بیشتر می‌شود

غیرمنصفانه به نظر می‌رسد، اما با گرم‌شدن هوا احتمال برخی از سردردها بیشتر می‌شود. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴، پژوهشگران احتمال وقوع سردردهای خوشه‌ای را بررسی کردند (سر دردی که طی چندین حمله رخ می‌دهد و معمولاً بر یک سمت سر احساس می‌شود). اطلاعات جمع‌آوری‌شده از ۷۰۰ بیمار نشان داد این سردردها وقتی فصل از زمستان به بهار و از پاییز به زمستان تغییر می‌کند بیشتر است.
به نظر می‌رسد تغییرات دما عاملی برای سردردهای خوشه‌ای هستند. همچنین افرادی که میگرن دارند ادعا می‌کنند بهار باعث اوج گرفتن سردردهای میگرنی‌شان می‌شود. هوای متغیر بهار و روزهای بارانی سبب کاهش فشار هوا می‌شوند که بر فشار داخل سینوس‌ها اثر می‌گذارد، رگ‌ها را گشاده کرده و میگرن را شعله‌ور می‌کند. ضمناً آلرژی بهاری نیز احتمال میگرن را افزایش می‌دهد.

آفتاب بهاری حالتان را بهتر می‌کند

وقتی شب‌های بلند زمستان جای خود را به روزهای بلند بهار می‌دهند دوست‌داشتنی است. احساس خوبی که از افزایش تابش خورشید می‌گیریم، پایه و اساس علمی دارد.

حافظه‌تان در بهار قوی‌تر می‌شود

آب‌وهوای بهار برای مغزتان هم خوب است. در یک سری از آزمایش‌ها، محققان اثر آب‌وهوا بر خلق‌وخو و عملکرد در یک آزمون حافظه را موردمطالعه قرار دادند و دریافتند افرادی که گفته بودند در روزهای بهاری ساعاتی را بیرون می‌گذرانند، بهتر توانسته بودند در آزمون حافظه امتیاز کسب کنند.

احتمال شعله‌ور شدن علائم ام‌اس در بهار بیشتر است

ام‌اس بیماری مربوط به سیستم عصبی مرکزی است که در آن بدن به‌اشتباه به سلول‌های عصبی حمله‌ور شده و طیفی از علائم را ایجاد می‌کند.
مطالعات زیادی نشان داده‌اند علائم ام‌اس در بهار شایع‌تر و در اواخر تابستان کمترین می‌شوند. علت این اتفاق هنوز مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد نور خورشید یک فاکتور است. البته نور خورشید محرک تولید ویتامین D در بدن است که از بیمار در برابر علائم ام‌اس محافظت می‌کند و ازاین‌جهت، نور خورشید می‌بایست به نفع بیماران ام‌اس باشد.

دچار تب بهاری می‌شوید

تب بهاری عارضه‌ای است که در طبقه بیماری‌های پزشکی قرار نمی‌گیرد و در واقع نوعی واکنش جسمی و روانی نسبت به تغییرات فصل بهار است. تب بهاری با علائمی مانند بی‌قراری، افزایش میل جنسی، افزایش سطح انرژی و پریشانی همراه است که دلیل آن این است که هورمون‌ها تحت‌تأثیر افزایش دما و نور خورشید قرار می‌گیرند. همچنین نور خورشید روی تیروئید اثرات مثبتی می‌گذارد و سوخت‌وساز بدن بیشتر می‌شود.

---