چگونه می توانیم ارتباط بهتری با اعضای خانواده داشته باشیم؟

خانواده به گروهی از افراد گفته می‌شود که با یکدیگر از طریق هم‌خونی، تمایل سببی، یا مکان زندگی مشترک وابستگی دارند. اسلام خانواده را با ازدواج شرعی زن و مرد به رسمیت می‌شناسد که دارای شخصیت مدنی، حقوقی و معنوی هستند. در واقع  باید بگوییم خانواده یک واحد اجتماعی است که با ازدواج مرد و زن که دارای اهداف و منافع مشترکی هستند و زیر یک سقف زندگی می‌کنند شکل می‌گیرد. فرزندان باعث تکمیل خانواده می‌شوند.

 درس بیستم از کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم با عنوان "آرامش  در خانواده" به عوامل سازگاری و آرامش خانواده اشاره کرده است. خانواده ای که بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، می توان از آن به عنوان خانواده ی خوب نام برد، اما برعکس  زمانی که نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد،دچار آسیب می شود. در این زمان رابطه ی خانواده با نهادهای دیگر جامعه دچار مشکل می شود و در نهایت این آسیب به همه جامعه سرایت می کند.

 فرد برای اینکه آسایش را برای زندگی خود فراهم کند باید در اولین قدم یک همسر خوب انتخاب کند. در واقع انتخاب صحیح همسر، یکی از عوامل سازگاری و آرامش در خانواده است.اما اگر فرد معیار های درستی در انتخاب همسر نداشته باشد و همسر مناسب خود را انتخاب نکندق قطعا در آینده با مشکل روبرو خواهد شد.آنها برای اینکه به زندگی خوب و باسعادت و خوشبختی برسند، باید در انتخاب همسر به تناسب و همگونی خود با طرف مقابل توجه داشته باشند.هر چه افراد از لحاظ فرهنگی ، اعتقادات دینی ، وضعیت خانوادگی، اخلاق به یکدیگر نزدیکتر باشند،زندگیشان با دوام تر خواهد بود.

 از نظر اسلام ،مهمترین عاملی که باید در همسر گزینی به آن توجه کرد، ایمان و اعتقادات افراد است.در کنار این موضوع ،اسلام به اصالت خانوادگی هم بسیار تاکید دارد، یعنی فردی را که به عنوان همسر انتخاب می کند، در خانواده ای اهل تقوا و با ایمان بزرگ شده باشد.

برخی افراد برای شناخت بهتر از فرد مقابلشان روابط او را با خانواده‌اش بررسی می‌کنند. این موضوع اهمیت نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت را می‌رساند. همچنین خانواده می تواند روند ازدواج را آسان تر کند. چراکه خانواده با یاددهی مهارت‌ها و استقلال می‌تواند به فرد در تصمیم‌گیری درست کمک کند. اما برخی خانواده ها با ایجاد تعارض های درونی و بیرونی این امر را مشکل می‌کنند.

 بهتر است جوانان در این زمینه با همفکری و حمایت بزرگترها از تجربه ی آنها استفاده کنند و از طریق از بروز هر گونه ناسازگاری جلوگیری کنند.

 سازگاری زن و شوهر با هم

یکی از مهمترین اهداف ازدواج،برقراری آرامش و محبت بین زن و شوهر است. عشق‌ و محبت‌ بین‌ زن‌ و شوهر از ارکان‌ اصلی‌ نظام‌خانواده‌ است‌. زن و شوهر یاور یکدیگر بوده و سعی می کنند با همدلی و کمک به یکدیگر، محبت و آرامش را در خانواده برقرار کنند. اما با گذشت‌ زمان‌ و سپری‌ شدن‌شور و شوق‌ دوران‌ نخستین‌ ازدواج‌، گاه‌ این‌ فکر به‌ ذهن‌ همسران‌ می‌آید که‌ بعد از چند سال‌زندگی‌ میزان‌ علاقه‌ آنان‌ نسبت‌ به‌ هم‌ چقدر تغییرکرده‌ است‌.

 یک همسر خوب باید وظایف و مسئولیت های خود را به خوبی بشناسد و علاوه بر انجام دقیق آنها، شریک زندگی خود را نیز در انجام مسئولیت هایش یاری کند.برای اینکه در یک خانواده سازگاری وجود داشته باشد،بهتر است توصیه های زیر را مد نظر قرار دهید:

خانواده‌ یک‌ مجموعه‌ است‌. خانواده‌ زمانی‌موفق‌ خواهد بود که‌ همه‌ اعضای‌ آن‌ در یک‌محفل‌ با کمال‌ صمیمیت‌ و شادی‌ زندگی‌ می‌کنند.چون‌ وجود هر نوع‌ مشکل‌ و ناهماهنگی‌ حتی‌ ازسوی‌ یک‌ عضو، کل‌ خانواده‌ را دچار ناراحتی‌می کند، پس‌ از انجام‌ هر رفتاری‌ نظیر مقایسه‌کردن‌، تحقیر، طعنه‌ زدن‌ و... پرهیز کنید.

از ابراز محبت‌ نسبت‌ به‌ یکدیگر دریغ‌ نکنید.ابراز محبت‌ به‌ موقع‌ در زند گی‌ مشترک‌ علاقه‌،نشاط و طراوت‌ به‌ وجود می‌آورد. این‌ امر فقط لازمه‌ روزهای‌ نخستین‌ ازدواج‌ نیست‌، بلکه‌ باگذشت‌ زمان‌ نهال‌ نوپای‌ زندگی‌ به‌ درختی‌ تناور تبدیل‌ می‌شود که‌ نیاز بیشتری‌ به‌ آبیاری‌ دارد. باابراز محبت‌ و نشان‌ دادن‌ عشق‌ و علاقه‌ به‌ هم‌،می‌توان‌ این‌ درخت‌ تناور را برای‌ همیشه‌ با نشاط، باور و با طراوت‌ نگه‌ داشت‌.

زندگی‌ مشترک‌ عرصه‌ کمال‌ است‌ نه‌ صحنه‌پیکار. بنابراین‌ دررفع‌ بحران‌ها مانند یک‌ تن‌ واحد عمل‌ کنید. یار و یاور هم‌ باشید. کوشش‌ نکنیدبر دیگری‌ تسلط بیابید، با هم‌ و در کنار هم‌ باشید نه‌رودروی‌ هم‌.

عاشقانه‌ به‌ هم‌ نگاه‌ کنید. نحوه‌ نگاه کردن ‌ هریک‌ از ما به‌ دیگری‌ به‌ (چگونه‌ بودن‌ ما) بستگی‌دارد، نه‌ به‌ (چگونه‌ بودن‌ او.) زبان‌ نگاه‌، زبان‌موثری‌ است‌. شما با نگاه‌ کردن‌ به‌ طرف‌ مقابل‌، به ‌او می‌فهمانید که‌ به‌ صحبت‌ کردن‌ با علاقمندهستید. اگر او سخن‌ می‌گوید، شما همچنان‌ که ‌تبسمی‌ بر لب‌ دارید به‌ صورت‌ و چشم‌ او نگاه‌ کنید.این‌ حالات‌ شما، اثر معجزه‌ آسایی‌ در ایجاد صمیمیت‌ و عشق‌ دارد. علاوه‌ بر این‌، اغلب‌ در یک‌زوج‌ عاشق‌ شاهد به‌ وجود آمدن‌ زبانی‌ رمزی‌ وعبارت‌های‌ محرمانه‌ای‌ هستیم‌ که‌ افراد دیگر قادربه‌ درک‌ آن‌ نیستند و نیز شیطنت‌ها، اشاره‌ها و کنایه‌هایی‌ که‌ تنها عشاق‌ آن‌ را می‌فهمند.

در پنهان‌ کردن‌ راز خود پافشاری‌ نکنید.وقتی‌ یکی‌ از شما اشتباه‌ کردید، صادقانه‌ و صمیمی‌به‌ آن‌ اعتراف‌ کنید. مراقب‌ باشید که‌ احساسات‌همسرتان‌ را جریحه‌دار نکنید. صداقت‌ و اظهارپشیمانی‌ و ندامت‌ تنها راه‌ علاج‌ واقع‌ است‌. زیراقبول‌ نکردن‌ اشتباه‌ و نپذیرفتن‌ خطا اختلاف‌ را دامن‌ می‌زند و تا زمانی‌ که‌ به‌ اشتباه‌ خود متعرف‌نشوید و صمیمانه‌ از همسرتان‌ پوزش‌ نخواهید،رابطه‌ زناشویی‌ ترمیم‌ نمی‌شود.

باید بدانید که‌ هر موضوعی‌ را به‌ شیوه‌ای‌خاص‌ با همسر خود در میان‌ بگذارید. اگر فکر کنیدگفتن‌ آن‌ ضرورتی‌ ندارد و نگفتن‌ آن‌ آینده‌ شما راتهدید نمی‌کند، اصرار در برملا کردن‌ آن‌ نکنید.هنگام‌ بیان‌ مسئله‌ای‌ که‌ در گذشته‌ داشته‌اید، ابتدابخشی‌ از آن‌ را فاش‌ کنید. به‌ این‌ معنی‌ که‌ از مسائل‌کوچک‌تر شروع‌ کنید. اگر همسرتان‌ ظرفیت‌پذیرش‌ آن‌ را داشت‌ به‌ تدریج‌ مسائل‌ مهم‌تر راپیش‌ بکشید.

اگر می‌خواهید عشق‌ و علاقه‌ خود را به‌همسرتان‌ تداوم‌ بخشید، باید زمان‌ کافی‌ را برای‌ باهم‌ بودن‌ و ابراز محبت‌ کردن‌ اختصاص‌ دهید. و به ‌یادآوری‌ روزهای‌ نخستین‌ آشتی‌تان‌ بپردازید.

صبر و بردباری‌ همسر خود را به‌ عنوان‌وظیفه‌ او قلمداد نکنید. بلکه‌ شما نیز با گذشت‌ ومتانت‌ و نکته‌سنجی‌ قدردانی‌ خود را نسبت‌ به‌ اوثابت‌ کنید.

همسر آزرده‌ شریک‌ خوبی‌برای‌ زندگی‌نیست‌. یکدیگر را نیازارید. اجازه‌ ندهیدیکنواختی‌ و کسالت‌ غبار غم‌ را بر زندگی‌تان‌بیفشاند.

انعطاف‌پذیر باشید. با چشم‌پوشی‌ و نرمش‌می‌توان‌ از بروز تنش‌های‌ بی‌دلیل‌ پیشگیری‌ کرد.موارد اختلاف‌ را صرفا به‌ نیت‌ رسیدن‌ به‌ دیدگاه‌مشترک‌ طرح‌ کنید، نه‌ برای‌ تکرار و تثبیت‌ کدورت‌دشمنی‌.

پیامبر گرامی اسلام در باره سازگاری زن و شوهر می فرماید: هر زنی که به زندگی خود برسد و آن را سروسامان دهد، خداوند او را مورد لطف و رحمت خود قرار می دهد.

 همچنین امام علی (ع) می فرماید،روزی پیامبر (ص) به خانه ما آمد . همسر فاطمه (س) مشغول آشپزی بود و من هم مشغول کمک در کارهای خانه بودم. پیامبر فرمود:هر مردی که در کارهای خانه به همسرش کمک کند، مانند فردی است که شب را مشغول عبادت بوده است.

 فرزندان گرما بخش خانواده

وجود فرزندان ،موجب امنیت و ثبات خانواده ،گرمی ونشاط آن می شود. روانشناسان معتقدند خانواده هایی که چند فرزند دارند، تجربه ی اجتماعی شدن و رشد اجتماعی کودکان زیاد می شود.در واقع در این خانواده ها کودکان هم بازی دارند و رقابت و بازی و دعواهای کودکانه و و همچنین الگو برداری از خواهر و برادر شکل می گیرد.

شاد کردن محیط خانه و خانواده بر عهده فرزندان است. چه دختر و چه پسر با بدو تولد خود غم و ناراحتی را از دل پدر و مادر دور می کنند. حس پدر شدن و مادر شدن آنقدر وصف ناپذیر است که نمی توان با هیچ جمله ای آن را توضیح داد

از نظر اسلام داشتن فرزند برای هر مسلمانی یک امر پسندیده و نیکو است. شایسته نیست هیچ مسلمانی با اختیار خود بدون فرزند و ذریه بماند. فرزندآوری توصیه مستمر فرهنگ دینی ماست و فرزندان، نشان نشاط و گرمابخش خانواده بوده، در آرامش روانی و استحکام خانواده تاثیرگذارند.

فرزند، صفا و صمیمیت خاصی به خانواده می بخشد و چون محبوب پدر ومادر است، هر دو به او دل بسته می شوند. سیره عملی و فرمایشات و احادیث پیشوایان معصوم علیهم السلام نیز حاکی از اهمیت هم بازی شدن با کودک و شور ونشاط حاصل از آن است.

امروز در جامعه ما عده ای وجود فرزند، یا تعدد فرزند را امری منفی می دانند. امامان معصوم (علیهم السلام) با شدّت با این مسئله برخورد نموده اند، به امام سجاد (علیه السلام) گفته شد، حسن بصری گفته است: «بِئْسَ اَلشَّیْءُ اَلْوَلَدُ»؛ بد چیزی است فرزند؛ اگر زنده بماند (انسان را) رنج می دهد و اگر بمیرد، انسان را غصّه دار می كند. امام فرمود: حرف درستی نزده «نِعْمَ اَلشَّیْءُ اَلْوَلَدُ»؛ بهترین چیز فرزند است؛ اگر زنده ماند، دعای حاضر و آماده است [وجودش و رفتار صالحش دعا برای والدین است] و اگر از دنیا رفت، شفاعت كننده ای پیش فرستاده شده است. در روایت دیگری آمده است: بکر بن صالح گوید: برای حضرت رضا (علیه السلام) نوشتم: پنج سال است که از بچه دار شدن خودداری کرده ام؛ چرا که همسرم فرزند نمی خواهد و می گوید به خاطر نداری، تربیت فرزند مشکل است. امام (علیه السلام) در جواب نوشت: بچه دار شو که خداوند روزیش دهد.

زن و مرد بعد از ازدواج گاهی به دلیل تکرار مکررات زندگی بی هدف و بی انگیزه می شوند. طوری که گاهی از خود می پرسند اصلا هدف از ازدواج چه بوده است. اما با تولد فرزند همه چیز به یک باره تغییر می کند و زندگی شان هدفمند می شود. برنامه ریزی برای آینده بیشتر شده و افرادی مسئولیت پذیر می شوند. سعی می کنند تمام تلاش خود را به کار ببندند که آینده ای روشنی برای فرزندان شان بسازند و در این راستا از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند.

 وجود فرزند باعث تدوام حیات خانواده می شود. وقتی که به بررسی علل طلاق ها می پردازیم، یکی از علل بارز آن رانداشتن فرزند است، هرچند که ممکن است زوجین، خود تصمیم به نداشتن فرزند گرفته باشند، و یا به دلیل وجود مشکلات ژنیتیکی و یا بیماری هایی که منجر به عدم باروری شده است، توان تولید نسل را نداشته باشند. به هر حال یافته های تحقیقاتی و مشاهدات بالینی حکایت از آن دارد که عدم حضور فرزند در محیط خانواده، یکی از عوامل ناپایداری در زندگی مشترک است.

فرزند، مخصوصاً فرزند خردسال به منزله پیوندی است بین مادر و پدر واز این رو بی فرزندی و حتی کم فرزندی باعث تزلزل خانواده می شود. بی فرزندی در خانواده ها یک فضای خالی را به وجود می آورد و باعث تضاد و بی علاقگی به زندگی مشترک می شود. تحقیقات انجام شده در ایران نیزنشان می هد که خانواده های بی فرزند بیش از هر نوع خانواده دیگر در معرض گسست قرار دارند.

تولد فرزندان در محیط خانه احساس مفید و نتیجه داشتن را برای والدین درپی دارد. مردان و زنان قاطع و هدف مند با توجه به توانایی هایی که دارند، برای خود هدف هایی در نظر می گیرند و برای دست یابی به آن تلاش می کنند. هدف از تشکیل خانواده، آرامش روانی و تولید نسل است. این هدف است که ما را به جلو می برد و به ما انرژی می دهد. زندگی هدف مند مستلزم پربار بودن است. باید شایستگی خود را ثابت کنیم. داشتن فرزند با احساس شایستگی و مثمر ثمربودن در ارتباط است. به همین دلیل است که داشتن فرزند در روایات به ثمره وجود والدین تعبیر شده است.
فرزندان باعث بهتر شدن کیفیت زندگی می شوند. منظور از بهبود کیفیت در زندگی، ارتقای سلامت روان، سلامت عاطفی، سلامت اجتماعی و ارزش های معنوی و روحی خانواده است. منظور از کیفیت مطلوب این است که افراد خانواده در شرایط خوب مادی و معنوی باشند و به سعادت و خوشبختی برسد. فرزند آوری یکی از جنبه های بهبود کیفیت دراین خانواده هاست. به عقیده بسیاری از جامعه شناسان فرزندآوری آنقدر مهم بوده که هدف اصلی برای ازدواج در نظر گرفته شده است. در خانواده های ایرانی فرزند باعث آبروی خانواده و نماینده پدر و مادر بوده است. از این رو ناباروری در جامعه ما زمینه ساز اختلافات و دعواهای خانوادگی و طلاق است.

فرزندان عامل اقتدار پدر و مادر و قوت بازوی پدر و مادر هستند. به گفته امام زین العابدین (ع): " سعادت مرد داشتن فرزندانی است که درمشکلات به کمک او بشتابند". البته تربیت فرزند باید به گونه ای باشد که در مواقع سختی بتوانند روی کمک اوحساب کنند. نه اینکه در کودکی لوس و ضعیف بار بیایند که حتی در سنین بالا به جای اینکه آن ها دست والدین را بگیرند والدین پشتیبان آن ها باشند. برای داشتن فرزندانی مقتدر باید روی تربیت شان حساس باشید.

حقوق و تکالیف فرزندان و والدین

همانطور که با تشکیل خانواده حقوق و تکالیفی بین زن و شوهر به وجود می آید، با به دنیا آمدن فرزند،حقوق و تکالیف متقابلی بین والدین و فرزندان ایجاد می شود. همه می دانیم پدر و مادر وظیفه دارند که سرپرستی فرزند را به عهده بگیرند و نیازهای مادی و معنوی آنها را برطرف کنند و در مقابل هم فرزندان وظایفی دارند و باید در هر حال به آنها احترام بگذارند.

در روایات آمده که اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خیر و برکت و سعادت فرزند مى شود اگر در حق فرزندان خود دعا کنند خداوند به این دعا توجه خاصى می کند

و اگر والدین از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناکرده به آنها نفرین کنند ممکن است، خداوند بر چنین فرزندانى که موجب ناراحتى والدین می شوند قهر و غضب کند.

از وظایف و مسئولیت های پدر و مادر این است که بین فرزندان برابریایجاد کند. سزاوار است که والدین همه ی فرزندان خود را در دامان محبت خویش بپرورانند و بین آنها از نظر محبت و عطوفت و رعایت حالاتشان تساوی برقرار کنند از پیامبر اکرم (ص ) روایت شده که فرمودند: «اعدلوا بین اولادکم فی السر...» در پنهانی میان فرزندان خود برابری را رعایت کنید. همچنین آنها باید محیط خانه را از دوستی و محبت آکنده کنند و بین افراد خانواده مهرورزی را گسترش دهند.

والدین در قبال تربیت اخلاقی و دینی و تربیتی فرزندان مسئول هستند به همین خاطر, باید از گفتار ناپسند, سخن زشت و دشنام و هر آنچه که با عفت و پاکدامنی و حیا, مغایرت دارد پرهیز کنند.

تأدیب فرزندان، بر والدین واجب است که اگر فرزندشان کار نادرستی انجام داد، او را ادب کنند تا روح سرکشی و شرارت از وجود او ریشه کن شود.

مراقبت بر تغذیه فرزندان , هم از نظر حلال و حرام بودن و هم از سالم و کامل بودن از دیگر وظایف و حقوق والدین می باشد.

اما در مقابل، فرزندان هم در برابر پدر و مادر وظایفی دارند که باید به خوبی از عهده ی آن برآیند.از جمله این وظایف می توان این موارد را نام برد: اطاعت و فرمانبرداری از پدر و مادر، نیکی و احسان و خدمت به پدر و مادر، اف و سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن، بر سر والدین داد و فریاد نکردن، احترام والدین را نگه داشتن.

آنها باید در مناسبت های مختلف مثل روز مادر یا روز پدر برای آنها هدیه بخرند. از شوخی های نابجا و زدن حرف های زشت پیش آنها پرهیز و اجتناب کند. در حق آنها و برای سلامتی آنها دعا کند.

در روایاتی که از ائمه (ع) رسیده بر این امر تاکید شده است. والدین و فرزندان دارای حقوقی متقابل می باشند که بخشی از آن در بیان مبارک امام علی(ع) آمده است: «ان للولد علی الوالد حقا و ان للوالد علی الولد حقا فحق الوالد علی الولد ان یطیعه فی کل شیء الا فی معصیه الله سبحانه و حق الولد علی الوالد ان یحسن اسمه، و یحسن ادبه و یعلمه القرآن؛ همانا فرزند را بر پدر و پدر را بر فرزند حقی است؛ پس حق پدر بر فرزند آن است که او رادر هر کاری جز معصیت خدا اطاعت کند و اما حق فرزند بر پدر سه چیز است: 1- برای او نام نیک انتخاب کند. 2- خوب تربیتش کند. 3- و قرآن تعلیم دهد».

اهمیت احترام به پدر و مادر و نیکی کردن به آنها در سطحی است که قرآن کریم در 9 مورد از آن سخن آورده است. در سه جا، احسان به پدر و مادر را در کنار توحید و یکتاپرستی ذکر می کند: «و اعبدوا الله ولاتشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا؛ و خدا را بپرستید، و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید» (نساء، آیه 36 - بقره، آیه 83 - انعام، آیه 151).

اگر پدر و مادر در حق فرزند کوتاهی کنند و چه بسا ظلمی انجام دهند، این سبب نمی شود که فرزند هم درباره آنان به وظیفه اش عمل نکند. از این رو امام باقر(ع) فرمود: «خداوند در چند چیز رخصت و ترک را روا ندانسته است از جمله: نیکی به پدر و مادر چه خوب باشند آن دو و چه بد».

 چگونه با اعضای خانواده ارتباط بهتری داشته باشیم؟

گاهی اختلاف نظر بین اعضای خانواده مشاهده می شود و این امری طبیعی و عادی است. این اختلاف نظر و ناسازگاری به دلیل آشنا شدن فرزندان با محیط و گروه های مختلف جامعه است و اگر این اختلاف نظر ها به خوبی مدیریت شود،می تواند به ارتقا و انسجام بیشتر خانواده کمک کند.

با بهبود زندگی خانوادگی ، می توانید به اعضای خانواده خود نزدیکتر شوید. خوشبختانه گام های زیادی وجود دارد که می توانید برای لذت بردن و از زندگی وشادبودن در کنار خانواده خود استفاده کنید.

 اعضای خانواده برای اینکه ارتباط بهتری با هم داشته باشند،باید روابط خود را بهبود بخشند ومواردی را رعایت کنند. در ادامه برخی از آنها را بیان می کنیم:

به حرف اعضای خانواده خود احترام بگذارید:وقتی کسی نظر خود را ابراز کرد ، قبل از پایان صحبت کردن ، آن را کنار نگذاریدویا صحبت آنها را قطع نکنید. حفظ کانالهای ارتباطی باز و محترمانه به خانواده شما کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و پیوند شما را تقویت کنند. مثلا ، هر وقت ابراز عقیده می کنند از سرگرم کردن خود خودداری کنید. اگر خواهر و برادرهایتان این کاررا انجام میدهند ، سعی کنید به آنها بگویید ، “من می دانم که همه برادران و خواهران با یکدیگر آشفتگی می کنند ، اما وقتی شما آنچه من می گویم را گوش نمیدهید وخود را سرگرم می کنید من را آزرده خاطر میکنید.

از انتقاد و قضاوت های شدید خودداری کنید: به یکدیگر اجازه دهید احساسات خود را ابراز کرده و بدون ترس از انتقاد یا قضاوت احمقانه ،عمل کنند. هنگامی که مردم انتظار قضاوت سخت دارند ، تمایل دارند چیزها را به هم بزنند و از به اشتراک گذاشتن احساسات خودداری کنند. اگر پدر و مادر هستید ، انتقاد مثبت و سازنده را مطرح کنید و سعی کنید فرزندانتان را از قضاوت سخت یکدیگر دور کنید. به جای گفتن ، “نه ، این طور نیست که شما این کار را انجام دهید” ، بگویید “امتحان کنید ، اما بگذارید به شما کمک کنم این روش درست را انجام دهید.

حرفهای اعضای خانواده خود را به طور جدی گوش دهید: گوش دادن وقتی به آنچه شخص دیگری می گویدباعث میشود شما نظر اورا جلب کنید وآن شخص را به خودتان جذب می کنید و او به شما توجه می کند که آیا به او توجه توجه می کنید. با آنها تماس چشمی برقرار کنید ، سر خود را تکان بدهید و مواردی مانند “من درک می کنم” را در صورت لزوم بگویید. تا زمانی که صحبت های شخص به پایان نرسیده است، توصیه یا نظر خود را ارائه ندهید.

ابرازعشق و قدردانی مکرر: بیان احساسات وعمل کردن به آنها باعث ایجاد محبت بین اعضای خانواده میشود. علاوه بر گفتن “من شما را دوست دارم” ، سعی کنید راه های کوچک و خاصی را برای نشان دادن مراقبت از یکدیگر پیدا کنید. با استفاده از “لطفا” ، “تشکر از شما” و سایر ادب ها می توانند لحن مثبتی ایجاد کنند. آغوش گرفتن به والدین خود و گفتن “فقط می خواهم بدانید که من از شما قدردانی می کنم” ، تأثیر عمده ای دارد.

از مقایسه خانواده خود با دیگران ، خودداری کنید:گاهی ممکن است افراد عکس ها و فیلم های دیگران را که در شبکه اجتماعی می گذارند را برای خود ملاک قرار دهند. آنها تصو می کنند که چون این افراد در عکس و فیلم خوشحال هستند، پس در تمام لحظات زندگی خود هم خوشحالند، در صورتی که واقعا اینگونه نیست.  با این حال ، این را باید در نظر داشته باشید که هر خانواده باید برای حفظ روابط و روابط سالم خود تلاش کنند. اگر شروع به حسادت به خانواده شخص دیگری کردید ، فقط به خود یادآوری کنید که نمی دانید زندگی آنها واقعاً چطور است ، و احتمالاً آنها مانند همه افراد ، مشکلات خانوادگی و موضوعات دیگر دارند.

جلسات هفتگی خانوادگی را تدارک دهید: یک جلسه خانوادگی نباید رسمی باشد یا فقط روی موضوعات سنگین تمرکز داشته باشد. هر هفته تلویزیون را خاموش کنید و تلفن ها را کنار بگذارید و یک ساعت یا بیشتر با یکدیگر در ارتباط باشید. درباره فراز و نشیب های هفته گذشته ، هر اتفاق آینده صحبت کنید. سعی کنید نور را روشن نگه دارید. هدف این است که همه افراد را به برقراری ارتباط آزاد ، احساس راحتی و تفریح ​​با یکدیگر تشویق کنیم.

سوالات متن  درس بیستم مطالعات اجتماعی نهم

1-منظور از خانواده متعادل چیست؟
 وقتی خانواده ای بتواند وظایف خود را به خوبی وبه موقع انجام دهد ازآن به خانواده متعادل یاد می شود.

2- اولین گام درتشکیل خانواده متعادل وسالم چیست؟
دقت درانتخاب همسر

3-اگر خانواده ای نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد ، چه اثرات زیانباری دارد؟
در چنین حالتی ، رابطه ی خانواده با دیگر نهادهای جامعه نیز دچار مشکل می شود و در نهایت آسیب به همه ی جامعه سرایت می کند.

4 -انتخاب صحیح همسر چه نتیجه ای دارد؟
 موجب سازگاری و آرامش در خانواده می شود .

5-اگر افراد در انتخاب همسر به معیارهای نادرستی تکیه کنند چه مشکلی ایجاد می شود؟
در زندگی خانوادگی با شکست روبه رو می شوند . مثلاً اگر تنها به زیبایی ظاهری یا ثروت همسر توجه شود .

6-عقیده ی صاحب نظران در انتخاب همسر چیست؟
 برخی از صاحب نظران معتقدند که افراد در انتخاب همسر باید به تناسب و همگونی خود با طرف مقابل توجه کنند . هر چقدر افراد از نظر اعتقادات دینی ، تحصیلات ، اخلاق و روحیات و وضعیت خانوادگی با همدیگر هماهنگی داشته باشند ، زندگی شان با دوام تر است.
 
7-از دیدگاه اسلام برای انتخاب همسر به چه عواملی باید توجه کرد ؟
الف)مهم ترین عاملی که باید در همسر گزینی به آن توجه کرد ، ایمان و اعتقادات دینی افراد است .
ب)اسلام همچنین بر اصالت خانواده تأکید کرده است ، یعنی فردی که به عنوان همسر انتخاب می شود ریال در خانواده ای صالح و اهل ایمان و تقوا پرورش یافته باشد.

8- منظور از اصالت خانواده یعنی چه؟
 یعنی فردی که به عنوان همسر انتخاب می شود در خانواده ای صالح و اهل ایمان و تقوا پرورش یافته باشد.


9-الف) درگذشته خانواده چه نقشی در همسرگزینی داشتند؟
ب) چگونه می توانیم از این شیوه همسرگزینی استفاده کنیم؟

الف )درگذشته خانواده ها نقش بیشتری در انتخاب همسر داشتند واز خانواده نوپا حمایت بیشتری میکردند.

ب- اگر امروزه جوانان همسر خود را با همفکری و حمایت خانواده ها انتخاب و از تجربه های آنان استفاده کنند ، ار بروز بسیاری از ناسازگاری ها جلوگیری می شود.

10-درآیه21 سوره روم چه چیزی از نشانه های خداوند شمرده شده است؟
 برای شما همسرانی ازجنس خودتان افریدتا درکنار آنها آرامش بیابید و انس بگیرید وبین شما رأفت ومهربانی برقرارنمود

11-از دیدگاه قرآن مهم ترین هدف ازدواج چیست ؟
برقراری آرامش و محبت بین زن و مرد است . زن و مرد یکدیگر را کامل می کنند و می توانند در کنار هم به کمال برسند.

12-حدیث پیامبر در باره رفتار با خانواده چیست؟
بهترین شما کسی است که رفتار او با خانواده اش نیکوتر باشد . و من در نیکی به خانواده ام بهترین هستم .

13-مهم ترین عواملی که موجب ناسازگاری زن و مرد می شوند کدام اند ؟
 الف) انتخاب نادرست همسر
ب) برخی زن و شوهرها از حقوق و تکالیف خود در زندگی خانوادگی شناخت کافی و شایستگی لازم را برای انجام تکالیف خانوادگی به دست نیاورده اند .
ج) زن و مرد در دو خانواده و در دو محیط جداگانه تربیت و پرورش یافته اندو ممکن است ارزش ها وهنجارهای متفاوتی داشته باشند
د) بین افراد تفاوت های فردی وجود داردکه ممکن است به مشاجره و اختلافات مخرب تبدیل شود
ه)گاهی بین نقش هایی که فرد باید ایفا کند تعارض به وجود می آید .

14-ازجمله عوامل ناسازگاری بین همسران تعارض در نقش هاست، این عامل را توضیح دهید.
مثلا” خانمی که شاغل است علاوه بر وظیفه شغلی نقش مادری و نقش همسری و خانه داری نیز دارد که معمولا در انجام بهتر همه این نقش ها دچار مشکل می شود که ازآن به تعارض نقش ها تعبیر میشود.

15-برخی از کارهایی که به سازگاری زن و شوهر کمک می کنند، کدامند؟
الف) گذراندن آموزش های خانواده قبل از ازدواج
ب)مشاوره با افراد دارای صلاحیت در زمینه ی همسر گزینی
ج) رعایت اخلاق و آداب همسرداری
د)گفت و گوی صمیمانه ی زن و شوهر برای حل مشکلات و پیدا کردن راه حل های مناسب .

16-چند مورد از اخلاق و آداب همسرداری بیان کنید؟
-خوش خلقی
– احترام گذاشتن به همسر و رعایت ادب

– با الفاظ نیکو وی را صدا زدن

– قدردانی کردن از زحمات همسر-

-گذشت کردن

-بهانه جویی نکردن و نادیده گرفتن مسایل بی اهمیت

-پذیرفتن اشتباه خود

-عذر خواهی کردن و جبران اشتباه .

17-چگونه می توان از بروز ناسازگاری ها جلوگیری کرد؟
 1-گذراندن دوره های آموزش خانواده قبل از ازدواج
2-مشاوره با افراد صلاحیت دار
3-رعایت اداب واخلاق همسرداری
4- پیدا کردن راه حل های مناسب برای مشکلات از طریق گفتگوی های صمیمانه

18-آیا همه اختلاف نظرها و سلیقه ها مخرب هستند؟
 خیر. گاهی جرّ و بحث بین زن ومرد طبیعی است و این امکان وجودندارد که زن وشوهر کاملا مثل هم باشند، اما مهم تر این است که یادبگیرنداختلاف هایشان را به روش های درست ومنطقی حل وفصل کرده وچاره اندیشی کنند.

19-معایب تک فرزندی را بنویسید ؟ (به نظر صاحب نظران تک فرزندی چه پیامدهای نامطلوب فردی و اجتماعی دارد؟)
 الف) تجربه اجتماعی شدن و رشد اجتماعی کودکان کاهش می یابد .
ب) در این خانواده ها کودکان از داشتن همبازی محروم می شوند و رقابت ها و بازی ها و دعواهای کودکانه و همچنین الگو برداری از رفتارهای خواهر و برادر شکل نمی گیرد و کودکان همواره با افراد بزرگسال ارتباط دارند .
ج) از لذت ارتباطات وسیع تر خانوادگی و حمایت و محبت برادر و خواهر محروم می شوند .
د) فرزندانشان نیز از داشتن عمو و خاله و عمه محروم خواهند بود .

20- خانواده ها در داشتن تعداد مناسب فرزندان به عواملی باید توجه داشته باشند؟
الف) داشتن توانایی و صبر وحوصله لازم برای تربیت مناسب فرزندان
ب)وضعیت اقتصادی ومعیشتی مناسب

21-طبق آیات 23و 24سوره اسرا وظایف فرزندان نسبت به پدرومادر را بنویسید؟
الف)به پدر و مادر نیکی کنید.
ب) اگر یک از آن دو یا هر دوی آنان به سالخوردگی رسیدند و این در حالی است که نزد تو هستند کوچکترین سخنی که نشانگر ناراحت ی و رنجش است به آنان مگو .
ج) با پرخاشگری آنان را از خود مران .
د) زیبا و شایسته با آنان سخن بگو
ه)از سر عطوفت و دلسوزی با آنان مهربان و فروتن باش
و) بگو پروردگارا همان طور که مرا در کودکی پرورش دادند و با من مهربان بودند به آنان ترحم کن .

22-طبق فرموده پیامبر پدر و مادر نسبت به فرزندشان چه تکالیفی دارند ؟
 به فرزندانتان احترام بگذارید و با آداب و روش پسندیده با آنها معاشرت کنید .

23-اطاعت از والدین چگونه باید باشد؟
 اطاعت از والدین، رعایت اخلاق خوش و خود داری از بی احترامی به آنها درهر شرایطی واجب است مگراین که شما را به گناه و نافرمانی ازخدا دستور دهند.

24-چه عواملی موجب ناسازگاری والدین و فرزندان می شود؟
الف)گاه در مراحلی از زندگی والدین و فرزندان انتظارات یکدیگر را برآورده نمی کنند زیرا ممکن است پدر و مادر تغییرات فرزندانشان که به سن بلوغ رسیده اند را جدی نگیرند .
ب) فرزندان در دوران زندگی خود با محیط ها و افراد دیگری به جز خانواده آشنا می شوند . این اختلاف ارزش ها و هنجارهای خانه با سایر محیط ها ممکن است موجب ناسازگاری شود .
ج)در جوامع صنعتیِ امروز پدر و مادرهر وقت کمتری را به گفت و گو با فرزندان نوجوان خویش و گذراندن اوقاتی بیشتر با آنان اختصاص می دهند .

25- چرا پدرو مادرحق دارند بر رفت وامد فرزندان و معاشرت های آنها نظارت دقیق داشته باشند ؟
 والدین معمولاً نسبت به روبه رو شدن جوانان با محیط های دیگر حساس اند . آنها از این که بچه ها تجربه ی کافی ندارند و ممکن است به مشکلات اخلاقی دچار شوند نگران اند و حق دارند بر رفت و آمد فرزندان و معاشرت های آنها نظارت دقیق داشته باشند .

26-چگونه می توان از بروز ناسازگاری های والدین و فرزندان جلوگیری کرد ؟
 الف) اختلاف نظر و سلیقه والدین و فرزندان تا حدی قابل قبول است و اگر به خوبی مدیریت شود به رشد و کمال اعضای خانواده می انجامد درغیر این صورت به خانواده و جامعه آسیب می رساند.
ب) پدر و مادرم وظف اند برای گفت و گو با فرزندان وقت بگذارند و یکسره خود ار به کار و فعالیت های روزانه مشغول نکنند .
ج) ترتیب دادن جلساتی با حضور والدین و مشاوران خُبره که در آن فرزندان و والدین بتوانند مسائل خود را بگویند مفید است .

27-کاهش نرخ باروری در کشور ما چه پیامدهای نامطلوبی در آینده به وجود می آورد ؟
 الف) خطر پیری و جایگزین نشدن جمعیت
ب) کاهش نیروی جوان و کار
ج) عدم رشد و توسعه اقتصادی.
د) نشاطی جمعیت
ه) آسیب های اخلاقی و تربیتی
و) انقطاع نسل بشر

28-خانواده ها هنگام روبه رو شدن با مشکلات چه وظایفی دارند ؟
 در چنین مواقعی اعضای خانواده باید به خدا ، صمیمیت و همکاری بین خود را بیشتر کنند و با در پیش گرفتن صبر و شکیبایی و دعوت یکدیگر به صبر ، مشکلات و حوادث را مدیریت کنند و نگذارند که خانواده دچار بحران شود وآسیب ببیند .

29-واژه ” صله ” و ” ارحام ” به چه معناست؟
 واژه ی « صله» از وصل گرفته شده و به معنای اتحاد و پیوستگی است و « اَرحام » یعنی خویشان و نزدیکان.

30-منظور از صله اَرحام چیست؟
 این است که افراد به دیدار و بازدید خویشاوندان خود بروند و از حال یکدیگر خبر بگیرند . . این دید و بازدیدها باید با مهر و محبت توأم باشد . کمک مالی به خویشاوندان نیز جزء صله ارحام محسوب می شود .

31-فواید صله ارحام برای خانوادها چیست؟
 الف) مهر و محبت بین اقوام را زیاد می کند
ب) از مشکلات یکدیگر با خبر می شوند
ج) افزایش طول عمر و افزایش روزی
د) پاکی اعمال و دفع بلا
ه) از لحاظ عاطفی و روانی اثرات مثبت زیادی دارد.

* وقتی خانواده ای به خوبی بتواند وظایف خود را انجام دهد ، می توان از آن به عنوان خانواده ی………….. یاد کرد . ( متعادل)

* اولین گام در راه تشکیل یک خانواده ی متعادل و سالم ……………….. است . ( دقت در انتخاب همسر)

* یکی از عواملی که موجب سازگاری و آرامش در خانواده می شود انتخاب …………… است . (صحیح همسر )

* در گذشته …………….. نقش بیشتری در همسرگزینی فرزندان خود داشتند . ( خانواده ها)

* یکی از عواملی که موجب امنیت و ثبات خانواده و گرمی و نشاط آن می شود وجود………. است . (فرزندان)

* زندگی خانوادگی، یک دوره طولانی یعنی از …………. تا ……………. را در بر می گیرد . (ازدواج – پایان عمر)

* صله به معنای ……………..و …………………. است و اَرحام یعنی …………. و ……………. . ( اتحاد و پیوستگی – خویشان و نزدیکان )

*وقتی زن ومرد باهم ازدواج میکنند، …………….. و …………………… بر روابط آنها حاکم می شود.( حقوق- تکالیف)

* در فقه اسلامی، کمک کردن به …………. نسبت به دیگران اولویت دارد.( ارحام و خویشاوندان)

---