تبیان، دستیار زندگی

عمق زمین چقدر است؟(علوم ششم دبستان)

سومین سیارهٔ منظومهٔ خورشیدی؛ زَمین است که در فاصلهٔ ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر از ستارهٔ خورشید قرار دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
عمق زمین
درس چهارم علوم ششم دبستان با تیتر" سفربه اعماق زمین" درباره زمین و سفر به آن مطالبی را بیان کرده است. اینکه آیا واقعا می توانیم به درون زمین سفر کرد؟ دانشمندان چگونه درباره زمین و اعماق آن اطلاعات به دست می آورند؟ این درس سعی دارد تا دانش آموزان را از طریق امواج لرزه ای به دورن زمین سفر کنند.

قطعا تا الان کنجکاوی کرده و با خود فکر کرده اید که عمق زمین تا کجا می رسد و چقدر است؟ حتی در دوران کودکی چاله ای را کنده اید تا به عمق زمین برسید ولی نهایتا دو متر بیشتر نتوانسته اید گودال ایجاد کنید.مطمئنا کندن چاله ای تا مرکز زمین برای همیشه غیر قابل امکان بوده است.

  تکامل زمین هنوز هم ادامه دارد؛ پوسته زمین توسط فورانهای آتشفشانی در کف اقیانوسها نوسازی شده ، دائما بر اثر زمین لرزه‌ها و حرکتهای قاره‌ای در حال تغییر و تحول است. تناسب گازهای مختلف در جو زمین نیز بر اثر دخالتهای انسان به آرامی در حال تغییر است. 


تاریخچه ی زمین

زمین در بدو پیدایش بصورت کره‌ای از مواد داغ و نیمه مذاب بود. بتدریج عناصر سنگین تر ته‌نشین شده و هسته فلزی را بوجود آوردند و در عین حال عناصر سبکتر به سطوح فوقانی آمده و جبه و پوسته را تشکیل دادند. پس از گذشت چند میلیارد سال ، زمین سرد شد، سطح زمین جامد گشت ، جو زمین شکل گرفت و اقیانوس بوجود آمدند.

 تکامل زمین هنوز هم ادامه دارد؛ پوسته زمین توسط فورانهای آتشفشانی در کف اقیانوسها نوسازی شده ، دائما بر اثر زمین لرزه‌ها و حرکتهای قاره‌ای در حال تغییر و تحول است. تناسب گازهای مختلف در جو زمین نیز بر اثر دخالتهای انسان به آرامی در حال تغییر است. حرکت زمین به شکل یک پوسته سنگی متشکل از 12 صفحه مجزاست. هر یک از قاره‌ها روی یک یا چند صفحه قرار گرفته‌اند. این صفحات با سرعتی شبیه به سرعت رشد ناخنهای انسان در حال حرکت هستند. صفحه‌های جامد ، روی سنگهای نیمه مذاب به حالت شناور هستند که خود این سنگهای نیمه مذاب توسط جریانهای داغی که از هسته فلزی زمین فوران می‌کنند، تکان خورده و باعث حرکت صفحه‌ها در سطح زمین می‌شوند.
زمین

شکل و ساختمان زمین

شکل زمین مانند یک کره‌است با این تفاوت که بر روی دو قطب آن و در راستای محور میان آن دو، دچار پهن شدگی و در گرداگرد استوا دچار بیرون زدگی شده‌است .این بیرون زدگی در ناحیهٔ استوا، به دلیل گردش زمین به وجود آمده‌است و باعث ایجاد اختلاف ۴۳ کیلومتری میان قطر زمین در مدار استوایی و قطر آن میان دو قطب شده‌است .

زمین یک سیارهٔ سنگی است یعنی از خاک و سنگ ساخته‌است. زمین در جرم و حجم در میان چهار سیارهٔ سنگی سامانهٔ خورشیدی در جایگاه نخست قرار دارد. همچنین زمین در میان آن‌ها از بیشترین چگالی و گرانش سطحی، نیرومندترین میدان مغناطیسی و سریع‌ترین سرعت در گردش برخوردار است و احتمالاً تنها سیاره‌ای است که صفحه‌های زمین‌ساخت بشقابی آن فعال‌اند.

 زمین یک سیارهٔ سنگی است یعنی از خاک و سنگ ساخته‌است. زمین در جرم و حجم در میان چهار سیارهٔ سنگی سامانهٔ خورشیدی در جایگاه نخست قرار دارد. همچنین زمین در میان آن‌ها از بیشترین چگالی و گرانش سطحی، نیرومندترین میدان مغناطیسی و سریع‌ترین سرعت در گردش برخوردار است


زمین بر خلاف دیگر سیاره‌های خاکی از دو هستهٔ بیرونی و درونی جدا از هم ساخته شده‌است .کره زمین از سه لایه اصلی پوسته، جبه (گوشته) و هسته تشکیل شده است. خارجی ترین لایه کره زمین پوسته می باشد. این لایه در مقایسه با دیگر لایه های زمین ضخامت کمتری دارد. ضخامت آن در زیر اقیانوس ها کمتر و در زیر قاره ها تا حدود ۱۰۰ کیلومتر هم می رسد.

در زیر پوسته، جبه یا گوشته قرار دارد. این لایه ضخامت بالایی (در حدود ۲۹۰۰ کیلومتر) دارد. گوشته از سه قسمت بیرونی، میانی و درونی تشکیل شده است که گوشته میانی حالت نیمه جامد و خمیری دارد ولی دو قسمت دیگر گوشته (بیرونی و درونی) جامد هستند.

قسمت فوقانی کره زمین(شامل پوسته و گوشته فوقانی) که از مواد سخت تشکیل شده است به نام سنگ کره یا لیتوسفر  شناخته می شود. لایه زیرین سنگ کره، سست‌کره یا استنوسفر نام دارد. این قسمت که زیر سنگ کره قرار می گیرد از ضخامتی بین ۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتر برخوردار است. سنگ کره بر روی جبه یا گوشته حالت شناور دارد. جابجایی سنگ کره بر روی سست‌کره عامل و منشا بسیاری از پدیده ها و تغییرات در سطح زمین (از جمله زمین لرزه و آتش فشان) است.
سبک ترین لایه از اکسیژن ، منیزیم ، کلسیم و غیره و سنگین ترین و ضخیم ترین لایه از آهن و نیکل ساخته شده است.
زمین

عمق زمین

عمق زمین از پوسته زمین تا هسته بین 6000 تا 6400 کیلومتر تخمین زده می شود که قسمت مرکزی زمین داخلی را تشکیل می دهد.همانطور که گفتیم پوسته لایه بیرونی زمین است که عمدتا از سنگها و رسوبات تشکیل شده است ، در حالی که هسته اصلی آن قسمت اصلی زمین را تشکیل می دهد. دومی از آهن ، نیکل و گوگرد تشکیل شده است. هسته داخلی مرکزی ترین و عمیق ترین نقطه زمین است؛ دمایی دارد که بیش از 5000 درجه است لازم به ذکر است که فشارها به قدری زیاد هستند که هسته را در داخلی ترین قسمت آن در حالت جامد نگه می دارند.

در واقع اگر بخواهیم گودالی تا مرکز زمین حفر کنیم؛باید 6378 کیلومتر از سنگ، گوشته و آهن را می کندیم و بیشتر این سفر در دماهایی انجام می شد که به اندازه کافی برای ذوب کردن سنگ ها کافی هستند؛ چیزی در حدود 7000 کلوین در مرکز زمین. نخستین 35 کیلومتر این گودال در پوسته بیرونی زمین واقع است. با فرض کردن اینکه بتوانیم به چنین لایه سختی نفوذ کنیم و از ریزش آب های زیرزمینی نیز در مسیر پیشرویمان جلوگیری کنیم، در واقع هنوز راه زیادی در پیش بود. دما همچنان که به عمق بیشتری می رویم بالاتر می رود. یکی از عمیق ترین معادن روی زمین، معدن طلای تائوتونا در آفریقای جنوبی با عمق 3.6 کیلومتر است. اما این گودال نیز همچون خراشی بر روی زمین محسوب می شود و دمای کف این معدن در حدود 55 درجه سانتیگراد است.

 در واقع اگر بخواهیم گودالی تا مرکز زمین حفر کنیم؛باید 6378 کیلومتر از سنگ، گوشته و آهن را می کندیم و بیشتر این سفر در دماهایی انجام می شد که به اندازه کافی برای ذوب کردن سنگ ها کافی هستند؛ چیزی در حدود 7000 کلوین در مرکز زمین.


هنگامی که پوسته را شکاف می دهیم، به گوشته زمین وارد شده ایم. در این نقطه، به 3000 کیلومتر سنگ مذاب برخورد خواهیم کرد. آتشفشان ها نقاطی بر روی زمین هستند که ماگما از گوشته سرچشمه گرفته و به پوسته زمین راه می یابد. اما آیا می توانیم از این لایه بگذریم؟ با فرض  اینکه می توانیم؛ پس از آن به هسته زمین خواهیم رسید. این منطقه نیز در حدود 3500 کیلومتر و یا اندکی بیشتر امتداد دارد و تقریباً تماماً از آهن و نیز اندکی نیکل و مقادیر اندکی از دیگر فلزات تشکیل شده است. دمای این ناحیه حتی از گوشته فوقانیش نیز بیشتر است و دما تا حدود 7000 کلوین می رسد. با فرض اینکه بتوانیم آهن را شکاف داده و از گرمای طاقت فرسای آن جان به در بریم، می توانیم به مرکز زمین دسترسی پیدا کنیم. تا این نقطه، ما 6378 کیلومتر سفر کردیم تا سفرمان به اتمام برسد. و دوباره یک 6378 کیلومتر دیگر نیز تا طرف دیگر زمین داریم.
عمق زمین

 نقطه ی وسط یا مرکز زمین

نظریه های مختلفی در مورد نقطه ی وسط یا مرکز زمین وجود دارد. در پاسخ اول می توان گفت مرکز این توسعه و گستردگی همه جا است. فرقی ندارد که در کدام نقطه از این جهان هستید، در هر صورت همه چیز در حال توسعه و گسترده شدن می باشد، علاوه بر این که از جای خود نیز حرکت می کند.

 شاید این سوال پیش بیاید که آیا ما در کنار جهان های دیگر قرار داریم؟ اما اگر یک تلسکوپ بسیار قوی داشته باشید که بتوانید کل مسیر کهکشانی جهان را مشاهده کنید، متوجه می شوید که جهان های دیگری در اطراف زمین وجود ندارد و تقریباً دو طرف زمین به یک اندازه به چشم خواهند آمد اما به این معنی نیست که زمین دقیقا در مرکز قرار گرفته است.

 اگر بخواهیم این عالم را به عنوان یک بالن در نظر بگیریم که داخل آن را هوا پر کرده اند، و خود را به عنوان یک نقطه داخل این بالن و در کنار خود،نقاط بی شمار دیگر را تصور  کنیم؛ همزمان که بالن بزرگ تر می شود، نقاط دیگر از ما فاصله می گیرند، در حقیقت هر نقطه از دیگری هم فاصله می گیرد و این فاصله گرفتن ها با سرعت یکسان انجام می شود. فرقی ندارد که نقطه ی ما در قالب یک نقطه نمایانگر چه چیزی هستید اما همانطور که به نظر می رسد، ما در مرکز گستردگی این بالن قرار گرفته ایم. دقیقاً در فضای سه بعدی نیز همین اتفاق رخ می دهد.

 نظریه دیگری که در این رابطه وجود دارد،این است که مکه مکرمه را  نقطه وسط ویا مرکز زمین می داند. تحقیقات فلکی نشان دهنده این است که مکه مکرمه مرکز کره زمین است. ارکان کعبه به سمت چهار جهت اصلی قرار دارند، «حجرالاسود» به سمت شرق، «رکن یمانی» به سمت جنوب، «رکن شامی» به سمت شمال و «رکن عراقی» نیز به سمت غرب قرار دارد. تحقیقات نشان می دهد که مکه مکرمه در مرکز خشکی های کره زمین می باشد و خشکی های جهان به طور مساوی اطراف مکه مکرمه تقسیم شده اند.

 اگر بخواهیم این عالم را به عنوان یک بالن در نظر بگیریم که داخل آن را هوا پر کرده اند، و خود را به عنوان یک نقطه داخل این بالن و در کنار خود،نقاط بی شمار دیگر را تصور کنیم؛ همزمان که بالن بزرگ تر می شود، نقاط دیگر از ما فاصله می گیرند، در حقیقت هر نقطه از دیگری هم فاصله می گیرد و این فاصله گرفتن ها با سرعت یکسان انجام می شود.


اسلام در منهج، روش، در مکان و موقعیت جغرافیایی است ، رحمت و عدل خداوندی اقتضا می کرده است که مکه ی مکرمه در وسط کره زمین قرار گیرد تا انتشار نور اسلام برای تمام جهان آسان باشد. همچنین مبعث پیامبر در این نقطه از جهان قرار گرفته است که نشان میدهد مکه مکرمه در وسط جهان قرار دارد. در قرآن کریم خداوند خورشید و پیامبر صلی الله علیه و آله را به سراج تشبیه کرده است. زیرا خورشید مرکز منظومه شمسی است، مکه مکرمه مرکز زمین قرار دارد.

نظر دیگر درباره نقطه ی وسط و یا مرکز زمین شهر تولسا در ایالت آکلاهما آمریکا می باشد. افرادی که این نظریه را دارند؛ معتقدند این نقطه ،مرکزی ترین نقطه دنیا با ویژگی های عجیب صوتی است. این نقطه که در پل پیاده روی خیابان بوستون بین خیابان آرچر و خیابان یکم قرار دارد، دو دایره داخل هم یکی به قطر 76 سانتی متر و دیگری به قطر 2/5 مترمی باشد که کاملا با 13 ردیف، آجر پوش شده تا از دیگر نقاط اطرافش متمایز باشد. اگر شما به وسط دایره کوچک تر بروید و یکی از دوستانتان را صدا بزنید، انعکاس صدای خودتان را چندین برابر بلندتر از صدای اصلی می شنوید. اما کسانی که در بیرون دایره هستند، نمی توانند این انعکاس صدا را بشنوند و شما که در داخل دایره قرار دارید، صدای کسانی که در بیرون دایره ایستاده اند را به صورت عجیب و غریب می شنوید. به این دایره «اتاق فریاد» می گویند.

این دایره در دهه 1980 آن هم به صورت کاملا اتفاقی و زمان بازسازی پل کشف شد. برخی علت ناهنجاری صوتی این دایره را انرژی های کیهانی جمع شده در این دایره و عده ای علت این اتفاق های عجیب را روح های جهان موازی می دانند، عده دیگری هم تیغه های فلزی ای که برای تقسیم بندی این دایره ها به کار رفته را علت این صداها و برخی دیگر دیوار مدوری که بخشی از اطراف دایره را احاطه کرده است را علت ایجاد این صداها می دانند.
عمق زمین

آب و هوا در کره زمین

هواکرهٔ زمین مرز روشنی ندارد. کم‌کم نازک و نازک‌تر می‌شود تا آن که در پایان در فضای بیرونی ناپدید می‌ شود. سه چهارم جرم هواکره در ۱۱ کیلومتر نخست از سطح زمین جای گرفته‌است. پایین‌ترین لایهٔ آن تروپوسفر نام دارد. انرژی آمده از سوی خورشید باعث گرم شدن این لایه و سطح زیرین آن و در نتیجه پراکنده گشتن هوا می‌شود، آنگاه لایهٔ هوای با چگالی کمتر بالا می‌رود و جای آن را لایهٔ سردتر که چگالی بیشتری دارد، پُر می‌کند. نتیجهٔ این فرایند چرخهٔ هواکره است که باعث پخش شدن انرژی گرمایی در زمین می‌شود.

بخار آبی که در سطح زمین پدید آمده‌است چون دمای بالاتری دارد به کمک جریان‌های هوا به بالا می‌رود. این بخار آب متراکم می‌شود و به صورت بارندگی به زمین بر می گردد. بیشتر آب بدست آمده به کمک رودخانه‌ها به سوی زمین‌های پست‌تر رانده می‌شود و بیشتر رودخانه‌ها آب را به اقیانوس‌ها و دریاها برمی‌گردانند و برخی آن را در دریاچه جمع‌آوری می‌کنند.

 بخار آبی که در سطح زمین پدید آمده‌است چون دمای بالاتری دارد به کمک جریان‌های هوا به بالا می‌رود. این بخار آب متراکم می‌شود و به صورت بارندگی به زمین بر می گردد. بیشتر آب بدست آمده به کمک رودخانه‌ها به سوی زمین‌های پست‌تر رانده می‌شود و بیشتر رودخانه‌ها آب را به اقیانوس‌ها و دریاها برمی‌گردانند و برخی آن را در دریاچه جمع‌آوری می‌کنند. 


چرخهٔ آب؛ ساز و کاری حیاتی برای ادامهٔ زندگی در زمین است و البته عامل مهمی در فرسایش سطح زمین در طول دوره‌های زمین‌شناسی بوده‌است. بارندگی در زمین می‌تواند بسیار گسترده باشد در بعضی منطقه‌ها به‌اندازهٔ چند متر در سال باران می‌بارد و در برخی دیگر کمتر از یک میلی‌متر در سال. چرخهٔ هواکره‌ای، پستی بلندی‌های زمین و تفاوت دما همگی از عامل‌هایی‌اند که در میانگین بارندگی در هر منطقه تأثیر می‌گذارند.

در بالای تروپوسفر، معمولاً هواکره به بخش‌های استراتوسفر، مزوسفر و ترموسفر تقسیم می‌شود. هر لایه یک بازهٔ مربوط به خود دارد که در آن دما نسبت به ارتفاع تغییر می‌کند. فراتر از همهٔ این‌ها لایهٔ اگزوسفر جای دارد که آن قدر نازک می‌شود تا به مغناط‌کره برسد. جایی که میدان مغناطیسی زمین با بادهای خورشیدی اندرکنش دارد. انرژی گرمایی باعث می‌شود برخی از مولکول‌ها که در بالاترین لایهٔ هواکرهٔ زمین‌اند سرعتشان زیاد شود و تا جایی برسد که بتوانند از پوشش گرانش زمین فرار کنند و به فضا روند. این پدیدهٔ نشت هواکره به فضا، به آرامی ولی پایدار صورت می گیرد. چون مولکول‌های آزاد هیدروژن وزن مولکولی کمی دارند و می‌توانند آسان‌تر از دیگران به سرعت گریز نزدیک شوند و به بیرون از هواکره نشت کنند.
حرکت زمین

حرکات زمین

زمین چند حرکت دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
حرکت وضعی: حرکتی است که ما به دلیل چرخش زمین به دور محورش داریم. وقتی زمین در هر ۲۴ ساعت یک بار به دور خود می چرخد، هرنقطه ای روی سطحش دایره ای را در فضا طی می کند که شعاع این دایره برابر است با فاصله عمودی آن نقطه تا محور چرخش زمین. در دو قطب زمین این شعاع صفر و سرعت صفر و در استوا برابر با شعاع زمین است و بنابراین با سرعتی معادل ۱۶۰۰ کیلومتر بر ساعت می چرخد.
حرکت انتقالی زمین به دور خورشید: حرکت سالانه زمین به دور خورشید از غرب به شرق است. فاصله ای که زمین در مدت یک سال به دور خورشید که مقدار آن ۳۶۵٫۲۵۶۴ شبانه‌روز معادل ۳۶۵ شبانه‌روز و ۶ ساعت و ۹ دقیقه و ۱۰ ثانیه‌ طی می کند و حدود ۹۴۲ میلیون کیلومتر می باشد، پس سرعت زمین در مدارش به دور خورشید، ۱۰۷۵۳۵ کیلومتر در ساعت و بیشتر از سرعت حرکت سطح زمین به دور خودش است. باز هم متوجه این سرعت نمی شویم چون ما و زمین همزمان با این سرعت ، حرکت می کنیم اما اگر کسی روی سطح خورشید باشد، این سرعت را تشخیص می دهد.

سرعت این حرکت زمین در مدار خود به دور خورشید یکسان نیست و در نزدیکی خورشید (هنگام حضیض) بیشترین سرعت و در فاصله دورتر خورشید (هنگام اوج) کمترین سرعت را دارد؛ و میانگین سرعت آن ۳۰ کیلومتر بر ثانیه‌است.

با تعدیل محاسبه این حرکت نسبت به نقطه اعتدال، سال اعتدالی بدست می‌آید که ۲۰ دقیقه از سال نجومی و گردش انتقالی زمین کمتر است و در گاه شماری کاربرد دارد. با توجه به انحراف مدار انتقالی زمین نسبت به صفحه استوا، در یک دور حرکت انتقالی، میل زمین نسبت به خورشید و متقابل زاویهٔ تابش خورشید در روزهای سال متغیر خواهد بود و موجب تغییر نسبت ساعات شب به روز و تغییرات گسترده و تدریجی سالانهٔ آب و هوایی و دما بر کرهٔ زمین خواهد شد؛ که این تغییرات اقلیمی در چهار مرحلهٔ زمانی تقریباً مساوی به عنوان فصول چهارگانه در زمین نمایان می‌شود. حرکت انتقالی همچنین موجب تغییر ظاهری چهرهٔ سالانه آسمان شب می‌باشد.

 سرعت این حرکت زمین در مدار خود به دور خورشید یکسان نیست و در نزدیکی خورشید (هنگام حضیض) بیشترین سرعت و در فاصله دورتر خورشید (هنگام اوج) کمترین سرعت را دارد؛ و میانگین سرعت آن ۳۰ کیلومتر بر ثانیه‌است. 


حرکت تقدیمی: حرکتی است که به موجب خم بودن محور زمین نسبت به مدار خود ایجاد می‌شود و در نتیجهٔ کشش گرانشی خورشید، ماه و سیاره ها بر برآمدگی استوای زمین به‌ وجود می‌آید. این جابجایی و تغییر محور دوران زمین را حرکت تقدیمی می‌نامند و هر ۲۶ هزار سال یک بار یک دایره را در آسمان تکمیل می‌کند. این حرکت به خاطر تاثیر برآیند نیروهای گرانشی وارد بر زمین است و تاثیری که از آن مشاهده می‌شود تغییر امتداد قطبین سماوی است. در حال حاضر محور چرخشی زمین تقریباً در امتداد ستاره قطبی است ولی به‌دلیل این حرکت طی ۲۶ هزار سال آینده جا به جا می شود.

حرکت رقص محوری: وجود ماه به عنوان یک قمر طبیعی حرکات زمین را پیچیده می کند، این حرکت تنها یک لرزش سینوسی در مدار زمین ایجاد می‌کند. که دلیل این امر جاذبه و چرخش ماه به دور زمین است. مدار ماه نسبت به دائره البروج کج است؛ در نتیجه، صفحهٔ مداری آن دارای حرکت تقدیمی می‌باشد. یک چرخش، ۱۸.۶ سال طول می‌کشد و اختلالی با همین دوره تناوب در حرکت تقدیمی زمین ایجاد می‌کند. این اثر، معروف به رقص محوری، طول دائره البروجی را همراه با کجی دائره البروج تغییر می‌دهد. در اینجا محاسبات بسیار پیچیده‌تر است؛ اما خوشبختانه اختلالات ناشی از رقص محوری نسبتاً کوچک می‌باشد؛ یعنی تنها کسری از یک دقیقه قوسی.

حرکت در کهکشان راه شیری: حرکت بعدی زمین در راه شیری میباشد، منظومه‌ی شمسی ، شامل خورشید، سیاره‌ها و همه‌ی اجرامی که تحت تاثیر گرانش خورشید قرار دارند و از جمله زمین در حال حرکت در کهکشان راه شیری هستند. همانطوری که می دانید یک سیاه چاله عظیم و شگفت انگیز در مرکز کهکشان راه شیری قرار دارد که خورشید و سیاراتش و البته همه ستاره های دیگر کهکشان راه شیری، به دور آن می چرخند. خورشید ما و همه خانواده اش، با سرعت متوسط ۲۲۰ کیلومتر در ثانیه هر ۲۵۰ میلیون سال یک بار به دور آن می گردند، یعنی از ۶۵ میلیون سال پیش که دایناسورها از بین رفتند ، کمی بیش از ۱.۴ یک دایره کامل را طی کرده ایم.

 انبساط کیهان به معنی افزایش فاصلهٔ متریک بین اجسام جهان با گذشت زمان است. این انبساط درونی است، یعنی به فاصلهٔ نسبی بین اجزای جهان برمی‌گردد، و به معنی حرکت اجسام به سمت فضای بیرون نیست.


حرکت در خوشه کهکشانی: حرکت بعدی، حرکتی است که با زمین، خورشید و کهکشان راه شیری شریک هستیم. کهکشان ما یکی از ۳۳ عضو گروه محلی کهکشان است که در حجمی از فضا به قطر ۱۰ میلیون سال نوری پراکنده هستند. کلیه اعضای این گروه بدور مرکز ثقل آن که نقطه ای مابین کهکشان راه شیری و کهکشان آن آندرامدا است ، در حال گردش می باشند. کل گروه محلی با سرعت تقریبا ۶۰۰ کیلومتر در ثانیه به سمت جایی در ابر خوشه سنبله در حرکت است و رفتن کهکشانی از انتهای خوشه ای به انتهای دیگر آن، ۵ میلیارد سال طول می کشد.

حرکت انبساط کیهان
: حرکت آخر، انبساط کیهان میباشد که همه اجرام کائنات آن را به نسبت نقطه بیگ بنگ ( انفجار بزرگ) شریک اند و آن تابش میکروویو زمینه کیهانی است. به نظر می رسد که همه ما، از جمله کهکشان راه شیری با سرعت انبساط باور نکردنی که توسط ماهواره پلانک محاسبه شده با سرعت ۶۷٫۱۵ کیلومتر بر ثانیه در هر مگاپارسک در حال حرکت ایم. انبساط کیهان فقط در مقیاسهای بزرگ قابل تشخیص است و در خوشه ها و کهکشانهای نزدیک به هم تاثیر چندانی روی حرکت و ادغام کهکشانها نخواهد داشت.

انبساط کیهان به معنی افزایش فاصلهٔ متریک بین اجسام جهان با گذشت زمان است. این انبساط درونی است، یعنی به فاصلهٔ نسبی بین اجزای جهان برمی‌گردد، و به معنی حرکت اجسام به سمت فضای بیرون نیست.
امواج لرزه

موج لرزه ای

امواجی از انرژی هستند که از درون زمین عبور می‌کنند. این امواج نتیجه زمین‌لرزه، فوران آتشفشانی، حرکت ماگما، زمین‌لغزش‌های بزرگ و انفجارهای بزرگ انسانی هستند که انرژی صوتی با فرکانس پایین از آنها پخش می‌شود. عوامل طبیعی و انسانی دیگر باعث انتشار امواج با دامنه کوتاه می‌شوند که عموماً با نام لرزش‌های محیطی شناخته می‌شوند. امواج لرزه‌ای در دانش لرزه‌شناسی که بخشی از ژئوفیزیک است مطالعه می‌شوند. این امواج توسط دستگاه‌های لرزه‌سنج، هیدروفون (در آب) یا شتاب‌سنج ضبط و اندازه‌گیری می‌شوند.

سرعت انتشار امواج لرزه‌ای به چگالی و کشسانی محیط انتشار بستگی دارد. سرعت این امواج با افزایش ژرفای زمین افزایش می‌یابد و از ۲ تا ۸ کیلومتر در ثانیه در پوسته تا ۱۳ کیلومتر در ثانیه در گوشته افزایش می‌یابد.

 انرژی زمین لرزه از طریق امواج لرزه ای به شکل های مختلف منتشر می شود. در اثر زمین لرزه دو نوع موج درونی و سطحی ایجاد می شود. امواج درونی در قسمت داخلی زمین حرکت می‌کنند. امواج سطحی در امتداد سطح زمین حرکت کرده و با افزایش فاصله نسبت به امواج درونی با سرعت کمتری از بین می‌روند


زمین‌لرزه باعث ایجاد انواع مشخصی از امواج با سرعت‌های متفاوت می‌شود. تفاوت در سرعت فاز این امواج در هنگام رسیدن به دستگاه‌های لرزه‌نگار به دانشمندان کمک می‌کند تا بتوانند موقعیت منشأ این امواج که کانون زمین‌لرزه نامیده می‌شود را تعیین کنند. در ژئوفیزیک، انکسار و انعکاس امواج لرزه‌ای در مطالعه ساختار زمین به کار می‌رود و اغلب لرزه‌های انسانی برای مطالعه ساختار سطحی و عمقی زمین تولید می‌شود.

انرژی زمین لرزه از طریق امواج لرزه ای به شکل های مختلف منتشر می شود. در اثر زمین لرزه دو نوع موج درونی و سطحی ایجاد می شود. امواج درونی در قسمت داخلی زمین حرکت می‌کنند. امواج سطحی در امتداد سطح زمین حرکت کرده و با افزایش فاصله نسبت به امواج درونی با سرعت کمتری از بین می‌روند. حرکت این امواج در سه بعد انجام می‌شود. حرکت ذرات در امواج سطحی بزرگ‌تر از امواج درونی است، به همین دلیل خسارت‌های ناشی از امواج سطحی بیشتر است.
درس علوم

سوالات درس 4 علوم سفر به اعماق زمین

1. بهترین راه برای به دست آوردن اطلاعات از درون زمین چیست ؟
مطالعه ی امواج لرزه ای

2 . چند مورد از لرزش اجسام را نام ببرید .
لرزش تلفن همراه ، لرزش آب به دلیل انداختن سنگ درون آن ، لرزش شیشه های خانه بر اثر عبور کامیون از کوچه و خیابان ، لرزش شیشه ها بر اثر رعد و برق ، ایجاد لرزش بر اثر کندن خیابان توسط درل صنعتی و ...

3 . امواج لرزه ای را تعریف کنید .
به امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ های درون زمین در اثر زمین لرزه ایجاد می شوند ، امواج لرزه ای می گویند .

4 . آیا می دانید امواج لرزه ای چگونه از سنگ های مختلف عبور می کنند ؟
امواج لرزه ای حرکت ارتعاشی دارند که دارای انرژی هست و با توجه به نوع سنگ ها و جنس آن ها با سرعت های مختلف از سنگ های درون زمین عبور می کنند .

5 . سرعت عبور امواج لرزه ای از سنگ های مختلف زمین چگونه است ؟

امواج لرزه ای درون زمین ، از سنگ های سخت و متراکم ، تند تر و از سنگ های نرم و کم تراکم ، کند تر عبور می کنند .

6 . دانشمندان چگونه به ویژگی های لایه های درونی زمین پی می برند ؟
با استفاده از سرعت امواج لرزه ای در بخش های مختلف درون زمین

7 . مواد تشکیل دهنده ی زمین به چه حالاتی هستند ؟
در برخی از قسمت ها حالت شکننده و در بعضی جاها حالت خمیری دارند .

8 . سه لایه ی زمین را نام ببرید .پوسته ، گوشته و هسته

9 . تقسیم بندی سه لایه ای زمین بر چه اساسی بوده است ؟
بر اساس ترکیب شیمیایی و جنس مواد تشکیل دهنده ی لایه ها

10 . لایه های زمین بر اساس حالت مواد تشکیل دهنده ( جامد ، مایع و خمیری ) به چند بخش تقسیم می شوند ؟ نام ببرید .
به پنج بخش : 1 ـ سنگ کره 2 ـ خمیر کره 3 ـ گوشته ی زیرین 4 ـ هسته ی خارجی 5 ـ هسته ی داخلی

11 . سنگ کره چه ویژگی هایی دارد ؟
این بخش شامل پوسته و قسمت جامد بالایی گوشته است . ضخامت این بخش حدود 100 کیلو متر است و روی قسمت خمیر کره حرکت می کند .

12 . ویژگی های خمیر کره را بیان کنید .
این بخش حالت خمیری دارد و از زیر سنگ کره شروع می شود و تا عمق 350 کیلو متری ادامه دارد . منشأ بیش تر آتش فشان ها و زمین لرزه ها مر بوط به این قسمت است .

13 . خصوصیات گوشته ی زیرین چیست ؟

این بخش که حالت جامد دارد ، از زیر خمیر کره تا ابتدای هسته ی خارجی ادامه دارد .

14 . هسته ی خارجی چگونه است ؟
این بخش حالت مایع دارد و از گوشته ی زیرین تا هسته ی داخلی ادامه دارد .

15 .هسته ی داخلی به چه صورت است ؟
این بخش حالت جامد دارد و مرکز زمین را تشکیل می دهد .

16 . دانشمندان چگونه پی بردند که هسته ی خارجی حالت مایع و هسته ی داخلی حالت جامد دارد ؟
با استفاده از اختلاف سرعت امواج لرزه ای در حالت های مختلف مواد تشکیل دهنده ی هسته ی زمین

17 . سنگ کره در قسمت خشکی ضخیم تر است یا در قسمت دریاها ؟
در خشکی ها

18 . حرکت قطعات سنگ کره بر روی خمیر کره باعث پیدایش کدام پدیده ها می شود ؟
1 ـ زلزله 2 ـ آتش فشان 3 ـ پوسته ی جدید 4 ـ پیدایش کوه 5 ـ پیدایش دره

این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .