پیشوازهای روز دانش آموز

سیزده آبان روز دانش‌آموز و روز مبارزه با استکبار جهانی در تقویم جمهوری اسلامی ایران است. در این روز سه رویداد مهم رخ داده است که هرکدام از این رخدادها تأثیرگذاری خاصی در شرایط کشور داشت. تبعید امام خمینی در سال ۱۳۴۳ش، کشتار دانش‌آموزان توسط حکومت پهلوی در سال ۱۳۵۷ش و تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام در سال ۱۳۵۸ش، از اتفاقات این روز در تاریخ انقلاب است.
دانش‌آموزان تهرانی از ۲ آبان ۱۳۵۷ش، در اعتراض به رژیم پهلوی، با تعطیل کردن مدارس خود به سمت دانشگاه تهران حرکت می‌کردند و در دانشگاه، علیه حکومت شعار می‌دادند. مردم و دانشجویان نیز در این راهپیمایی‌ها به دانش‌آموزان ملحق می‌شدند؛ تا اینکه مأموران حکومت پهلوی در ۱۳ آبان، برای جلوگیری از گسترش اعتراضات مانع خروج آنها از دانشگاه تهران شدند و به سمت آنها تیراندازی کردند. در این حمله ۵۶ نفر شهید و صدها نفر زخمی شدند.
حادثه شهادت دانش‌آموزان که از تلویزیون ملی نیز پخش شد، موج جدیدی از اعتراضات را در کشور به راه‌انداخت. امام خمینی در پیامی شهادت دانش‌آموزان به دست حکومت را محکوم کرد. بازار تهران نیز در پی اعتراض به این حمله، تعطیل شد.
این رویداد و موج اعتراضات سبب استعفای وزیر علوم و عزل شریف امامی، نخست‌وزیر وقت، گردید و غلام‌رضا ازهاری جانشین وی شد. شاه پس از این واقعه، در ۱۵ آبان در نطق تلویزیونی گفت: «من صدای انقلاب شما ملت ایران را شنیدم». مردم، پیام شاه را نشانه ضعف و زوال حکومت قلمداد کردند.
برخی معتقدند که این روز نقش بسیار مهمی در پیروزی مرحله اول انقلاب اسلامی ایران داشته است. به همین مناسب این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز دانش‌آموز ثبت گردید.