انسداد لوله‌های فالوپ؛ علائم، تشخیص و درمان

انسداد لوله‌های فالوپ می‌تواند سبب ناباروی در خانم‌ها شود. کارشناسان تخمین می‌زنند علت 10 تا 25 درصد از ناباروری‌ها در خیلی از کشورها، انسداد لوله‌های فالوپ می‌باشد. برای اینکه اهمیت این قضیه را درک کنید، لازم است بدانید لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و رحم را به هم مرتبط می‌کنند. وقتی این لوله‌ها مسدود می‌شوند، تخمک نمی‌تواند از تخمدان به رحم برود. در نتیجه تخمک و اسپرم همدیگر را ملاقات نمی‌کنند. به همین دلیل، بارور شدن روی نمی‌دهد. اما خوشبختانه انسداد لوله‌های فالوپ در خیلی از موارد قابل درمان است.

علائم انسداد لوله‌های فالوپ

یکی از جنبه‌های دردسرساز انسداد لوله‌های فالوپ این است که به ندرت علامتی ایجاد می‌کند. در بسیاری از موارد، زنان فقط این را متوجه می‌شوند که در تلاش برای باردار شدن مشکلی دارند. اما در برخی موارد، این عارضه می‌تواند علائم خفیفی ایجاد کند. مثلا ممکن است شما در یک سمت شکم‌تان دردی با شدت متوسط احساس کنید. این اتفاق فقط در مورد نوعی از انسداد به نام هیدروسالپینکس روی می‌دهد. همچنین اگر علت انسداد لوله‌های فالوپ مشکلی مانند اندومتریوز باشد نیز ممکن است علائمی داشته باشید؛ اما در بیشتر موارد انسداد لوله‌های فالوپ هیچ علامت بارزی ندارد.

علت انسداد لوله‌های فالوپ چیست؟

معمولا علت انسداد لوله‌های فالوپ، یک عارضه‌ی دیگر یا یک آسیب می‌باشد. عوارضی می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند که به برخی از شایع‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
. سالپنژیت: این عارضه موجب التهاب لوله‌های فالوپ می‌شود و علت آن یک عفونت است. لوله‌های فالوپ بسیار ظریف‌اند و می‌توانند در اثر التهاب و عفونت مسدود شده یا آسیب ببینند.
. هیدروسالپینکس: این عارضه معمولا حاصل یک عفونت مانند کلامیدیا یا سوزاک است. در این مورد، فیمبریا که در انتهای لوله‌های فالوپ قرار دارد مسدود می‌شود. همانطور که گفتیم لازم است تخمک از تخمدان به لوله‌های فالوپ برسد تا با اسپرم ملاقات کند.
. پیوسالپنکس: دلیل این نوع التهاب، وجود چرک در لوله‌های فالوپ است که انسداد ایجاد می‌کند که اگر متورم و بزرگ شوند، آبسه‌هایی در لگن ایجاد می‌کنند.
. اندومتریوز: در این عارضه، بخشی از دیواره‌ی رحم در بیرون رحم رشد می‌کند. در نتیجه چسبندگی ایجاد می‌نماید که لوله‌های فالوپ را مسدود می‌کند.
. جراحی لگن: این نوع عمل جراحی نیز می‌تواند منجر به چسبندگی شده و لوله‌های فالوپ را مسدود کند.
. انسداد مادرزادی لوله‌های فالوپ: گاهی فرد با لوله‌های مسدود شده متولد می‌شود.
. گرفتگی لوله فالوپ: این اتفاق در صورتی می‌افتد که جراحی لیگامان فالوپ انجام داده باشید.

انسداد لوله‌های فالوپ چه اثری بر بارداری می‌گذارد؟

همان‌طور که گفتیم، لوله‌های فالوپی که مسدود شده‌اند، باردار شدن را غیرممکن می‌کنند، زیرا این انسداد جلوی ملاقات تخمک و اسپرم را می‌گیرد، بنابراین شما نمی‌توانید باردار شوید. البته لازم به ذکر است که همه‌ی انسدادهای لوله‌‌های فالوپ به یک اندازه شدت ندارند. در واقع دو نوع انسداد وجود دارد:
. انسداد کلی: در این حالت باردار شدن غیرممکن است زیرا تخمک و اسپرم نمی‌توانند به هم برسند.
. انسداد نسبی: در این مورد، باردار شدن سخت است اما غیرممکن نیست. برخی از تخمک‌ها می‌توانند از این انسداد عبور کنند، بنابراین هنوز امکان ملاقات تخمک و اسپرم وجود دارد.
همچنین، در خیلی از موارد تنها یک لوله‌ی فالوپ مسدود است. در این موارد تخمک می‌تواند فقط از لوله‌‌ی فالوپی که باز است بگذرد. بنابراین احتمال اینکه باردار شوید کمتر است؛ اما غیرممکن نیست.

تشخیص انسداد لوله‌های فالوپ

از آنجایی که انسداد لوله‌های فالوپ هیچ علامتی ندارند، می‌توانند مسدود باقی بمانند و همین مسئله تشخیص را دشوار می‌کند. در نتیجه پزشک متخصص باید تست‌های زیر را انجام دهد:
. تست اشعه ایکس: متداول‌ترین شیوه برای تشخیص انسداد لوله‌های فالوپ، هیستروسالپینگوگرافی می‌‌باشد. پزشک، مایعی را به لوله‌های فالوپ تزریق می‌کند، سپس با اشعه ایکس عکس می‌گیرد تا ببیند مایع تزریق شده در لوله جاری می‌شود یا متوقف می‌شود. این کار به عکس رنگی رحم مشهور است.
. سونوهیستروگرافی: این یک نوع تست اولتراسوند است که بسیار شبیه روش قبلی است.
. لاپاراسکوپی: برای این تست پزشک متخصص، دوربین ریزی را وارد بدنتان می‌کند و به کشف مشکل لوله‌های فالوپ می‌پردازد. لاپاراسکوپی دقیق‌ترین تست محسوب می‌شود زیرا دیگر تست‌ها ممکن است به اشتباه جواب را مثبت نشان دهند؛ اما لاپراسکوپی روشی تهاجمی است و پزشکان همیشه هم آن را توصیه نمی‌کنند. اگر پزشک نسبت به نتیجه‌ی تست مطمئن نباشد، آن را تکرار کرده و نتیجه را با سابقه پزشکی شما تکمیل می‌نماید.

درمان انسداد لوله‌های فالوپ

درمان لوله‌های فالوپ به جراحی نیاز دارد که چند نوع است. پزشک شما انتخاب می‌کند بر اساس محل انسداد، کدام نوع عمل برای شما مناسب‌ترین است. ضمنا وضعیت عمومی بیمار نیز در نظر گرفته می‌شود.

انواع عمل‌های جراحی برای رفع انسداد لوله‌های فالوپ:
. سالپنژکتومی: در صورتی که هیدروسالپینکس مشکل شما باشد، یعنی لوله‌های فالوپ‌تان از مایع پُر شده باشد پزشک این عمل را انجام خواهد داد.
. فیمبریوپلاستی: در صورتی که بخشی از لوله فالوپ که مسدود شده نزدیک به تخمدان باشد، پزشک این عمل را انجام می‌دهد. هدف از این عمل، بازسازی فیمبریا در لوله‌های فالوپ می‌باشد.
. وارد کردن کانول یا میله کوچک در لوله فالوپ: پزشک در صورتی این شیوه را انتخاب می‌کند که انسداد در نزدیکی رحم باشد. او کانول را وارد لوله فالوپ می‌کند تا انسداد را باز نماید.
. ترمیم لوله‌های فالوپ: اگر انسداد ناشی از یک بیماری باشد یا اگر لازم باشد پزشک بافتی را بردارد و پیوند بزند از این شیوه استفاده می‌کند. در این شیوه، انسداد باز شده و قسمت‌های سالم به هم وصل می‌شوند.
پزشکان این عمل را از طریق لاپراسکوپی یا جراحی باز شکم انجام می‌دهند و لازم است شما بستری شوید و دوره‌ی ریکاوری‌تان چیزی بین چهار تا شش هفته خواهد بود.

احتمال باردار شدن بعد از درمان انسداد لوله‌های فالوپ

موفقیت درمان بستگی به میزان و محل انسداد دارد. احتمال بارور شدن شما نیز بستگی به سن، کیفیت اسپرم همسرتان و میزان آسیب لوله‌های فالوپ دارد.
کم خطرترین عمل، لاپراسکوپی است. ضمنا همیشه احتمال یک بارداری خارج از رحمی وجود دارد. این اتفاق زمانی می‌افتد که تخمک بارور در بیرون رحم گیر می‌افتد. گاهی لازم است برای رفع مشکل و دوباره بارور شدن، بیشتر از یک روش درمانی انجام شود. معمولا لازم است دوازده تا هیجده هفته بگذرد تا متوجه شوید درمان موفقیت آمیز بوده است یا نه.
بیشتر خانم‌ها بعد از موفقیت در درمان می‌توانند چند بار باردار شوند اما اگر درمان موفق نبوده باشد، پزشک متخصص IVF‌ یا دیگر تکنیک‌های کمک باروری را توصیه می‌کند.

در نهایت این که:

بعد از اینکه تحت عمل جراحی باز کردن لوله‌های فالوپ قرار گرفتید باید به محض باردار شدن پزشک را در جریان بگذارید. پزشک باید مطمئن شود که بارداری شما یک بارداری خارج از رحمی نیست. انسداد لوله‌های فالوپ، برای همیشه جلوی باردار شدن شما را نخواهند گرفت. همچنین درمان این مشکل اغلب موفقیت‌آمیز است و در نهایت اینکه اگر درمان نتیجه نداد، راه‌های دیگری وجود دارد.

---