آشنایی با علل ایجاد مزه فلزمانند در دهان

احساس طعم فلز در دهان می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک بیماری جدی مانند مشکلات کلیوی یا کبدی، دیابت تشخیص داده نشده یا برخی سرطان‌ها باشد؛ اما این دلایل خیلی رایج نیست و معمولاً با علائم دیگر همراه است. اگر علامت دیگری ندارید علت این مشکل معمولاً خوش‌خیم است. در این مطلب به بررسی شایع‌ترین علت‌های احساس مزه فلزمانند یا مزه‌ای ناآشنا در دهان می‌پردازیم:

بیماری لثه و بهداشت نامناسب دهان

بیماری لثه مانند التهاب لثه یا پریودنتیت، یک آبسه یا پوسیدگی دندان می‌تواند موجب مزه ناخوشایند در دهان شود. جریان خون نامناسب، عفونت‌ها و پسمانده‌های غذا در دهان می‌تواند بر تولید بزاق و جریان آن اثر بگذارد و سبب مزه‌ی ناخوشایندی در دهان شود. رعایت بهداشت دهان و دندان که شامل روزی دو بار مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک جهت چکاپ، بهترین راه پیشگیری از هر تغییری در مزه است که به خفظ سلامت دهان و دندان نیز کمک می‌کند.

داروهای تجویزی

برخی از داروها می‌توانند تغییر در حس چشایی را در لیست عوارض جانبی خود داشته باشند. این داروها شامل موارد زیر می‌شوند:

. مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE‌) که برای فشارخون بالا تجویز می‌شوند (کاپتوپریل و پریندوپریل) می‌توانند مزه‌ی فلزمانند یا تلخ در دهان ایجاد کنند.
. آنتی‌بیوتیک‌ها مانند مترونیدازول و کلاریترومایسین.
. متفورمین که برای درمان دیابت به کار می‌رود.
. لیتیوم که برای درمان اختلال دو قطبی تجویز می‌شود.
. داروهای ضدافسردگی و آنتی‌هیستامین‌ها، این داروها می‌توانند دهان را خشک کرده و بر حس چشایی اثر بگذارند.
. کاربی‌مازول که برای درمان پُرکاری تیروئید استفاده می‌شود.

درمان‌های سرطان

رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی در درمان سرطان می‌تواند بر حس چشایی اثر بگذارد. خوردن غذاهایی که طعم قوی دارند، مانند غذاهای تند، مکیدن آبنبات سفت یا جویدن زنجبیل می‌تواند به کنترل این عارضه جانبی کمک نماید.

بیماری‌های مزمن

تعدادی از بیماری‌ها می‌توانند حس چشایی را تغییر دهند از جمله بیماری پارکینسون، آسیب عصب، دیابت، زوال عقل و سکته مغزی. اگر نگران هستید که ممکن است دچار عارضه‌ای باشید حتما به پزشک مراجعه کنید.

مکمل‌های ویتامینی

مکمل‌های ویتامین که حاوی فلزاتی مانند مس، زینک (روی)، کرومیوم و منیزیم هستند می‌توانند سبب مزه‌ی فلزمانند در دهان شوند که بعد از پردازش مکمل ویتامین توسط بدن و دفع فلز از بدن، رفع خواهد شد.

داروهای سرماخوردگی و آنفلوانزا

داروهای معمولی سرماخوردگی و آنفلوآنزا حاوی ویتامین C و زینک هستند و می‌توانند مزه فلزمانند در دهان ایجاد کنند، خصوصا اگر قرص مکیدنی یا جوشان باشند.

عفونت سینوس‌ها، بینی یا حلق

عفونت سینوس‌ها می‌تواند بر حس چشایی و بویایی‌تان اثر بگذارد. التهاب در سینوس‌ها در شیوه‌ی دفع موکوس از حفره‌های بینی و کُند کردن حس چشایی اختلال ایجاد می‌‌کند. در نتیجه مزه‌ی مانده‌ای را در دهان احساس خواهید کرد، خصوصا اگر داروهایی هم برای پاکسازی سینوس‌ها مصرف می‌کنید.

اوایل بارداری

احساس ناخوشایند پیدا کردن نسبت به برخی از غذاها و تغییر در حس چشایی می‌تواند از علائم اولیه بارداری باشد. هورمون‌ها در بدنتان طی بارداری نوسان دارند که می‌تواند بر حس بویایی و چشایی اثر بگذارد. تغییرات حس چشایی موقتی بوده و با پیشرفت بارداری از بین می‌روند.

بد هضمی/ سوزش سردل

ریفلاکس اسید یا بد هضمی می‌تواند مشکلاتی برای چشایی ایجاد نماید که معمولا به صورت مزه‌ای تلخ یا احساس سوزش در انتهای دهان توصیف می‌شود. دلیل این وضعیت ناشی از بالا آمدن اسید و آنزیم‌های گوارشی از مری است که در صورت ضعیف شدن عضله اسفنکتر در بالای معده رخ می‌دهد. خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکررتر و استفاده از دارو برای درمان ریفلاکس اسید می‌تواند این علامت را نیز کنترل کند.

تب یونجه یا آلرژی

علائم معمول تب یونجه اغلب شامل گرفتگی یا آبریزش بینی می‌شود و این علائم می‌توانند همراه با مزه فلزمانند در دهان باشند که دلیل آن التهاب راه‌های هوایی بینی است. برای پیشگیری از چنین حالتی باید تا جایی که امکان دارد از آلرژن‌ها دوری کنید.

زوال عقل

در همه‌ی افراد با افزایش سن پُرزهای چشایی از بین می‌روند و ضعیف می‌شوند؛ اما برای کسانی که زوال عقل دارند، این تغییرات ممکن است به دلیل تغییراتی در مغز با سرعت بیشتری روی دهد. گاهی مزه‌ی غذا متفاوت با مزه‌ای می‌شود که قبلا احساس می‌کردید که پزشکان به آن «ناهنجاری‌های چشایی» می‌گویند. پرزهای چشایی با عصب‌هایی به مغز مرتبط اند و ناهنجاری‌های چشایی می‌توانند زمانی رخ دهند که بخشی از مغز که مربوط به چشایی است به درستی کار نمی‌کند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

استنشاق مقادیر زیادی از برخی مواد می‌تواند طعم فلزی را به دنبال داشته باشد.
حشره‌کش‌ها: طعم فلزی در دهان شما می‌تواند نشانه مسمومیت با آفت‌کش‌ها باشد.
سرب: اغلب در رنگ‌های سربی، گرد و غبار رنگ و خاک آلوده به رنگ یافت می‌شود، این عنصر شیمیایی دارای منابع دیگری نیز می‌باشد، از جمله آب، سفال و برخی لوازم آرایشی.
جیوه: این فلز سمی که معمولاً با ماهی و سایر غذاهای دریایی همراه است، می‌تواند در محل‌های ساخت و ساز و دماسنج‌های قدیمی نیز یافت شود.
این مواد شیمیایی می‌توانند نگرانی‌های قابل‌توجهی برای سلامتی ایجاد کنند، بنابراین اگر در معرض آن‌ها قرار گرفتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

مزه‌ی فلزمانند در دهان و کووید – 19

پزشکان مدت‌هاست که می‌دانند از دست دادن چشایی و بویایی از عوارض کووید – 19 است اما برخی از افراد مزه‌ی فلزمانند در دهان را نیز گزارش کرده‌اند. معمولا این عارضه بعد از درمان علت اصلی برطرف می‌شود اما مزه‌ی فلزمانند ناشی از کووید – 19 ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها بعد از بهبودی نیز وجود داشته باشد.
نکاتی برای جلوگیری از طعم فلزی
. بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن منظم دندان‌ها و زبان و نخ دندان کشیدن را رعایت کنید تا دهانتان را سالم نگه دارید.
. برای جلوگیری از خشکی دهان، که می تواند طعم فلزی ایجاد کند، هیدراته بمانید.
. قاشق، چنگال و بطری‌های آب فلزی، که موجب تشدید طعم فلز در دهان می‌شوند، را عوض کنید. در عوض مدل‌های شیشه‌ای یا سرامیکی را امتحان کنید.
. قبل از غذا دهانتان را با محلول جوش‌شیرین و آب گرم شستشو دهید. این کار می‌تواند تعادل pH دهانتان را تنظیم کرده و به خنثی‌سازی اسید و طعم فلز کمک کند.
. سیگار را ترک کنید؛ زیرا سیگار می‌تواند طعم فلز را تشدید کند.
. مکیدن یخ نیز یکی از راهکارهای کمک‌کننده است.
. آدامس نعنایی بدون قند بجوید تا مزه‌ی دهانتان بهتر و تازه شود.
. غذاهایی بخورید که طعم فلز را مخفی می‌کنند؛ مانند:
مرکبات، به ویژه آب‌لیمو و لیمو
غذاهای ترش مانند ترشی و سایر اقلام مبتنی بر سرکه
شیرین‌کننده‌ها مانند شربت افرا (که باید به مقدار کم استفاده شود)

با این حال‌، هر کاری که انجام می‌دهید، از اصل موضوع غافل نشوید. اگر دائم مزه‌ی فلزمانند را در دهانتان حس می‌کنید، سعی نکنید آن را ندیده بگیرید. به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن را پیدا کرده و کمکتان کند تا بیماری را درمان نمایید.

---