تاثیر گذارترین فیلم های دفاع مقدس در سینمای ایران

 
سینمای دفاع مقدس، بخشی از فیلم های سینمای ایران را در برمی گیرد که پس از انقلاب و با وقوع جنگ بین ایران و عراق به وجود امده اند. فیلم های ایرانی قبل از انقلاب بیشتر در ژانر کمدی و اجتماعی می گذشت. با اتمام جنگ تحمیلی، دوران جدیدی برای فیلم ها در سینمای ایران رقم خورد و در طی چندسال ژانر جدیدی در سینمای کشورمان پدیدار شد که به سینمای دفاع مقدس معروف شد. این حوزه به مرور تولیدات خود را زیاد کرد،تا جایی که در اواخر دهه 60 و دهه 70،سینمای دفاع مقدس به عنوان ژانر غالب سینمای ایران مطرح شد.

سینماگران در این حوزه فیلم های دفاع مقدس را در موضوعات مختلف می ساختند. برخی از آنها فیلم‌هایی می ساختند که موضوع آن مستقیما به حوادث جنگ اشاره دارند، برخی فیلم هایی با موضوعات  کمدی و برخی دیگر فیلم‌هایی که از بستر اجتماعی به حوادث جنگ نگاه می‌کنند.

چهار دهه از جنگ تحمیلی ایران و عراق می گذرد. از این رو بر آن شدیم تا در هفته دفاع مقدس، تعدای از فیلم های سینمایی دفاع مقدس را برایتان معرفی کنیم:

تنگه ابوقریب

تنگهٔ ابوقریب فیلمی به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج در سال ۱۳۹۶ است. این فیلم که بر اساس واقعیت است، روایتی است از دفاع گردان عمار یاسر لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله در برابر لشکرکشی رژیم بعث در موقعیت تنگهٔ استراتژیک ابوقُرَیب دهلران و حمله به فَکّه و شرهانی،در روزهای پایانی جنگ. عراقی‌ها باید از سد یک پایگاه که شکل تنگه است عبور کنند که با مقاومت شدید نیروهای ایرانی روبه‌رو می‌شوند.

نیروهای ایرانی در آن بازده زمانی همه درگیر بودند، یکسری در شمال غرب درگیر بودند، یکسری دیگر در شلمچه و جزیره مجنون درگیر بودند. بچه‌های گردان عمار تازه از خط پدافندی برگشته بودند، به آنها مرخصی داده بودند تا به تهران برگردند، چون بیشترشان بچه تهران بودند. این بچه‌ها حمام رفتند و آماده شدن و بلیط قطارشان را دریافت کردند. ساعت 10 -11 صبح اعلام کردند که عراق به  تنگه ابوغریب حمله کرده است و هیچ کسی را نداریم که برود جلوی آنها بایستد، می‌گویند که گردان عمار را بفرستید، اطلاع می‌دهند که گردان عمار آماده شده‌اند که به مرخصی بروند. دستور می‌دهند که گردان عمار را به تنگه ابوغریب برگردانید.بچه‌های گردان عمار را برمی‌گردانند به پادگان دوکوهه سریع تجهیزات می‌دهند و با کامیون آنها را به خط می‌فرستند. از وقایع مهم آن روز می‌توان به شهادت غلامرضا صالحی قائم مقام لشکر 27 محمد رسول الله(ص) اشاره کرد که در تنگه ابوغریب روز 22 تیر شهید شد. «تنگه ابوغریب» اسم داستان رشادت‌ها و ایستادگی‌های بچه‌های گردان عمار است.
در این فیلم ؛ جواد عزتی، امیر جدیدی، حمیدرضا آذرنگ، علی سلیمانی، مهدی قربانی،یدالله شادمانی ایفای نقش کرده اند.
 فیلم تنگه ابوقریب مقاومت نیروهای ایران را به‌خوبی نمایش داده است. فضای فیلم نزدیک به حس مخاطب است و گویی در آن گم می‌شوید.

ایستاده در غبار

 یکی دیگر از فیلم های مربوط به حوزه دفاع مقدس، ایستاده در غبار محمدحسین مهدویان می باشد. این فیلم به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد محصول سال ۱۳۹۴ سازمان هنری رسانه‌ای اوج است.

فیلم ایستاده در غبار در ژانر مستند درام و جنگی تولید و در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شده‌است. این فیلم به روایت زندگی احمد متوسلیان، دوران کودکی تا سال های حضور در هشت سال دفاع مقدس می پردازد. احمد که دوران نوجوانی اش را در سکوت گذرانده، فرمانده لشگری می شود که باید در دروازه های خرمشهر با دشمن بجنگند. اما سرنوشت او فرسنگ ها دور از مرز های ایران رقم می خورد.

احمدمتوسلیان ، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله در جنگ ایران و عراق بود. او یکی از ۴ فرد ربوده شده ایران در لبنان در سال ۱۳۶۱ است.

فیلم ایستاده در غبار ، به لحاظ ساختار یکی از متفاوت ترین تولیدات سینمای ایران خواهد بود چراکه در این فیلم از صدای بسیاری از شهیدان که از زمان جنگ به جا مانده استفاده خواهد شد. در این فیلم روایت از طریق خاطره گویی نزدیکان و هم رزمان متوسلیان بیان می شود.

هادی حجازی فر (در نقش شهید احمد متوسلیان )، امیرحسین هاشمی، فرهاد فداکار و عماد محمدی و سوده ازقندی در این فیلم بسیار پرطرفدار ایفای نقش می کنند.

شیار 143

شیار 143 فیلمی سینمایی در ژانر دفاع مقدس به کارگردانی و نویسندگی نرگس آبیار و تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی و ابوذر پورمحمدی در سال 1392 ساخته شده است .

داستان فیلم «شیار 143» درباره  الفت ( مریلا زارعی ) مادری است که به سختی فرزندش یونس را بزرگ کرده است. پسر الفت هم اکنون در کارخانه معدن مس در کرمان مشغول به کار است و علی رغم مسافت طولانی، الفت هر روز برای پسرش وعده های غذایی می آورد تا او گرسنه نماند. اما یک روز صبح یونس برای مادرش پیغام می گذارد که به همراه 3 نفر از دوستانش به جبهه جنگ رفته تا با دشمن مبارزه کند. پس از این اتفاق نگرانی خانواده های این 4 پسر ادامه پیدا می کند و...

فیلم در آغاز به خوبی وابستگی الفت به یونس را بیان می کند و این موضوع را با پیاده روی سخت الفت به منظور دادن غذای روزانه یونس در محل کارش به تصویر می کشد. شاید ارزشمندترین نکته ای که بتوان درباره « شیار 143 » بر زبان آورد همین نگاه ساده و طبیعی به مقوله زندگی مادران شهید باشد که باعث می شود مخاطب هم به راحتی شخصیت اصلی داستان را بپذیرد و نگران او باشد.

داستان زندگی اُلفت در محوریت قصه و همچنین بعد از فصل‌های مربوط به اردوگاه، درحالی که خیال می‌کند فرزندش یونس مفقود شده، اما تنها چند تکه استخوان و یک جمجمه از او بازمی‌گردد.

رمانی با نام "شیار 143"به قلم خود نرگس آبیار توسط انتشارات سورهٔ مهر به چاپ رسیده‌است. "نرگس آبیار" فیلمنامه اصلی "شیار ۱۴۳" را از خاطره ای با نام "شیار ۱۴۳" از کتاب "تفحص" حمید داودآبادی اقتباس کرده ‌است.

در متن فیلم، شیار ۱۴۳ یکی از محدوده‌هایی است که در منطقه جنگی؛ برای مین یابی و یافتن اجساد کشته شدگان در جنگ مورد تفحص و کاوش قرار می‌گیرد.
مریلا زارعی، مهران احمدی، جواد عزتی، گلاره عباسی، یداله شادمانی، حسام بیگدلو، زهرا مرادی، سامان صفاری، مهیا دهقانی ازجمله بازیگرانی هستند که در این فیلم هنرنمایی کرده اند.

بوی پیراهن یوسف

بوی پیراهن یوسف یک فیلم درام به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا است که سال ۱۳۷۴ منتشر شد. موسیقی به یاد ماندنی و پر استفاده این فیلم اثر مجید مجید انتظامی است. فیلمنامه این اثر توسط ابراهیم حاتمی کیا و داریوش مودبیان به نگارش درآمده است .دستیار کارگردان فیلم آتیلا پسیانی است.

داستان این فیلم درباره انتظار پدر برای بازگشت پسرش از جنگ می باشد. دایی غفور(علی نصیریان) پدر عاشق دلی است که با وجود گذشتِ سال‌‌ها از جنگ همچنان یعقوب‌‌وار به انتظار یوسفش نشسته و به سخنان اطرافیانش مبنی بر مفقودالاثر شدن فرزندش توجهی نمی کند. دایی غفور راننده یک تاکسی فرودگاه، با وجود همه مدارکی که ثابت می‌کند پسرش یوسف در جنگ شهید شده، هنوز فکر می‌کند که او زنده است و حتی حرف دامادش اصغر را که همرزم یوسف بوده قبول نمی‌کند. او با این که پلاک یوسف را هم در شکم یک کوسه یافته‌اند، همیشه منتظر است پسرش بازگردد. دایی غفور در فرودگاه با دختر جوانی به نام شیرین آشنا می‌شود که برای یافتن برادرش خسرو که در جنگ گم شده از اروپا به ایران آمده‌است. یکی از آزادگان که در زندان با خسرو، برادر شیرین بوده و به ایران بازگشته، با شیرین تماس می‌گیرد و می‌خواهد اطلاعاتی بدهد. شیرین و دایی غفور به دیدن او می‌روند و آزاده به آنها می‌گوید که خسرو سالم است و به زودی بازمی‌گردد. اما پنهانی به دایی غفور می‌گوید که نتوانسته حقیقت را به شیرین بگوید، زیرا خسرو در جریان یک اعتصاب در اردوگاه اعدام شده‌است و....

اوج نمایش این قضیه در سکانس پایانی فیلم رخ می‌‌دهد. آنجا که شاهد یک صحنه آخرالزمانی با حضور جمعیت زیادی از انسان‌‌های متفاوت با پرچم‌‌های گوناگون که انتظار آزادگان را می‌‌کشند، هستیم؛ فیلمساز بیش از پیش مساله انتظار را برای مخاطبش جا می‌‌اندازد.

در این فیلم بسیار زیبا علی نصیریان در نقش (دایی علی)،نیکی کریمی (شیرین)،جعفر دهقان (اصغر)شیرین بینا(نسرین) آتوسا قریشی (صدیقه)، عزیز هنرآموز (سرایدار)، قاسم زارع (اسیر)، ابراهیم حاتمی‌کیا(مسافر تاکسی دایی غفور)، حسن پورشیرازی(مزاحم شیرین) هنرنمایی کرده اند.

آژانس شیشه ای

یکی دیگر از فیلم های دیدنی و پرطرفدار حاتمی کیا،کارگردان به نام سینمای دفاع مقدس، آژانس شیشه ای می باشد.این فیلم در سال1376،تقریبا 24 سال پیش ساخته شده،اما همچنان طرفدارن خود را حفظ کرده است. آژانس شیشه ای یکی از پرافتخارترین ساخته های  ابراهیم حاتمی کیا در طول فعالیت های هنری اش در سینما محسوب میشود.

آژانس شیشه ای روایتی از عباس یک رزمنده شهرستانی است که به اصرار همسرش برای جراحی ترکشی که در گردن دارد راهی تهران میشود و ماجرا با ورود او به تهران و دیدن همرزم سابقش حاج کاظم که این روزها در تهران مسافرکشی میکند آغاز میشود. پزشك وضعیت عباس را بحرانی تشخیص می دهد و توصیه می كند هرچه زودتر برای درآوردن تركش به لندن برود. كاظم برای تأمین هزینه سفر عباس، حاضر می شود اتومبیلش را بفروشد. در آژانس هواپیمایی، خریدار اتومبیل پول را به موقع به كاظم نمی رساند و او به ناچار به رییس آژانس پیشنهاد می كند تا رسیدن پول، سوییچ و مدارك اتومبیل را به گرو بردارد، اما رئیس آژانس نمی پذیرد. كاظم كه عصبانی شده، شیشه دفتر آژانس را می شكند و پس از خلغ سلاح یك مأمور نیروی انتظامی، مشتریان آژانس را گروگان نگه می دارد تا مسئولان ترتیب سفر فوری او و عباس به لندن را بدهند و....

آژانس شیشه‌ای با ۱۴ نامزدی و دریافت ۹ سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین موسیقی متن، بهترین تدوین، و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، و نیز یک دیپلم افتخار برای دیگر نامزد در رشتهٔ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، به رکوردی چشم‌گیر در تاریخ جشنواره فیلم فجر دست یافت.

فیلم‌برداری آژانس شیشه‌ای دو ماه به طول انجامید. ضبط سکانس‌های درون آژانس مسافرتی که بخش عمدهٔ زمان فیلم است، در پنج روز انجام شد. صحنهٔ فرود بالگرد در خیابان، یکی از مهم‌ترین اتفاقات تکنیکی در سینمای بعد از انقلاب توصیف شده‌است.
این فیلم ترکیبی هنرمندانه از فضای اکشن و احساسی است. در ادامه، داستان شخصیت‌های فیلم به‌شیوه‌ای غیرمنتظره در برابر هم قرار می‌گیرند. قابل‌پیش‌بینی نبودن فیلم بر جذابیت‌های این اثر اضافه می‌کند و مخاطب را تا پایان ۱۱۰ دقیقه پای داستان نگه می‌دارد.
در این فیلم،پرویز پرستویی در نقش حاج کاظم،رضا کیانیان در نقش سلحشور،حبیب رضایی در نقش عباس حیدری، اصغر نقی زاده در نقش اصغر، قاسم زارع در نقش احمد کوهی، بیتا بادران در نقش نرگس، صادق صفایی در نقش دکتر بهمن، نسرین نکیسا در نقش فاطمه، محمد حاتمی در نقش حاجی فیروز،نقش آفرینی می کنند.

دوئل

دوئل فیلمی به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش و تهیه‌کنندگی تقی علیقلی‌زاده و حسن رجبعلی‌بنا، درسال1382 ساخته و در سال1383 بر روی پرده سینما اکران شده است. این فیلم ،اولین فیلم سینمایی ایران بود که با صدای دالبی دیجیتال ضبط شد. دوئل یکی از گران‌ترین فیلم‌های مستقل در تاریخ سینمای ایران است. موسیقی فیلم دوئل توسط مجید انتظامی ساخته شده‌است.

داستان فیلم حول یک گاوصندوق می‌چرخد. در بحبوحه جنگ عده‌ای تلاش می‌کنند از خروج یک گاو صندوق از کشور جلوگیری کنند. نقش اول فیلم، زینال، در این بین به حسن نیت آن‌ها شک کرده و سعی می‌کند گاو صندوق را از چنگ آن‌ها در بیاورد. گاو صندوق در اروند غرق می‌شود و زینال اسیر می‌شود. داستان فیلم ۲۰ سال بعد و پس از آزادی زینال ادامه می‌یابد و در حین درگیری برای تصاحب گاوصندوق حقایقی کهنه آشکار می‌شود. "زینال" که در سن چهل سالگی پس از بیست سال،‌ اسارت در عراق آزاد می‌شود،بدو آزادی متهم است که در شروع جنگ تحمیلی خودسرانه موجب خسارت و تلفات انسانی در زادگاه خود شده و به کشور خیانت کرده است.

فعالیت شخصیت های داستان برای به دست آوردن این گاو صندوق با مقاصد و انگیزه های مختلف، مبارزه ای طولانی ، سخت و نفس گیر را به وجود می آورد. داستان تا جایی ادامه پیدا می كند كه شخصیت اصلی داستان به روستای خود بازمی گردد تا گاو صندوق افتاده در آب را بیرون بیاورد. اما درست از همین نقطه شیرازه قصه از هم می پاشد.

«دوئل» در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت ۱۱ جایزه و برنده هفت سیمرغ بلورین شد و علاوه بر آن سازمان ملی جوانان، وزارت‌آموزش و پرورش، ستاد کل نیروهای مسلح «دوئل» را به عنوان فیلم منتخب خود معرفی کردند
در «دوئل» سعید راد، پژمان بازغی، پریوش نظریه، انوشیروان ارجمند، پرویز پرستویی ، کامبیز دیرباز،وحید رهبانی و هدیه تهرانی بازی کرده‌اند.

ویلایی ها

ویلایی‌ها فیلمی به کارگردانی و نویسندگی منیر قیدی و ارسلان امیری و تهیه‌کنندگی سعید ملکان است که در  روزهای آخر اردیبهشت ۱۳۹۵ با حضور طناز طباطبایی در اندیمشک کلید خورد و تیر ماه ۱۳۹۵ فیلمبرداری اش پایان یافت.

ویلایی‌ها قصه خانواده‌های فرماندهان سپاه و ارتش در سال ۱۳۶۵ است. این فیلم درباره زنانی است که همسرانشان که فرمانده جنگ هستند، در جبهه مشغول دفاع از میهن به سر می برند و آنها نیز در اطراف جبهه در یک شهرک، چشم انتظارشان هستند و حوادث گوناگونی را تجربه می کنند. عزیز زن ۵۰ ساله‌ای است که همراه نوه‌هایش وارد مجموعه ویلاها می‌شود. الیاس نیز راننده بسیجی است که هر وقت وارد مجموعه می‌شود همه نگران این می‌شوند که شاید خبر شهادت یکی از فرماندهان را بدهد. در این میان، زنی مدرن‌تر به نام سیما (با بازی طناز طباطبایی) به شهرک ویلایی وارد می‌شود. زنی که با جبهه رفتن شوهرش همدل نیست و آمده تا بچه‌هایش را از مادربزرگ‌شان (با بازی ثریا قاسمی) پس بگیرد و با خود ببرد. ورود او به شهرک و ماندگار شدن اجباری‌اش در انتظار ملاقات همسر، بهانه‌ای می‌شود برای نمایش یک زندگی جمعی و غیرعادی زنانه، در نزدیکی جبهه با تمام خطرات و تهدیدها.

منیر قیدی کارگردان این فیلم، به سراغ سوژه ای رفته که در تاریخ سینمای دفاع مقدس به آن پرداخته نشده، یعنی زنانی که در حوالی جبهه های جنگ در یک شهرک حضور داشتند و شرایط دشواری را تجربه می کردند. فیلم سوژه ای جذاب دارد و کمتر مخاطبی در سالهای گذشته درباره آن شنیده است. سینمای ایران در چند سال گذشته رویکرد جدیدی را پیش گرفته و آن پرداختن به زنان در دوران دفاع مقدس می باشد که نقطه اوج آن را می توان « شیار 143 » نرگس آبیار دانست که با استقبال مخاطبین ایرانی مواجه شد.

فیلم ویلایی ها با  اینکه در محیط جنگ رخ می دهد، اما شخصیت های اصلی داستانش سلاح به دست ندارند و شکل و شمایل قهرمانان را به خود نمی گیرند. قیدی کارگردان این فیلم،در اولین تجربه کارگردانی خود به خوبی توانسته شخصیت های داستانش را افرادی عادی معرفی کند که بنا به شرایط کشور، در موقعیت های دشواری قرار گرفته اند و تلاش می کنند تا در برابر این شرایط قدرتمند و سرپا بمانند. در بخشی از فیلم زمانی که پیک شهادت به ویلا می آید، همه زنان نگران می شوند تا نکند این پیک خبر شهادت همسرشان را آورده باشد. این موقعیت سازی ها کمک شایانی به مخاطب در همذات پنداری با شخصیت های فیلم کرده است.
در میان بازیگران فیلم بهترین نقش آفرینی متعلق به ثریا قاسمی است که همچنان در این سن و سال ثابت می کند از بهترین های سینمای ایران است. بازیگران جوان فیلم هم توانسته اند برای مخاطب قابل پذیرش باشند. طناز طباطبایی و پریناز ایزدیار هم توانسته اند، بازی خوبی از خود در فیلم به نمایش بگذارند.

فیلم ویلایی‌ها برای اولین بار در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و توانست جوایزی از جمله جایزه استعداد بهترین فیلم اولی را کسب کند.

 در این فیلم علاوه بر ثریا قاسمی،طناز طباطبایی،پریناز ایزدیار،بازیگران به نام دیگری از جمله صابر ابر، علی شادمان، آناهیتا افشار، معصومه بیگی، فریما کهنمویی، در آن نقش آفرینی می کند.

مهمان داریم

یکی دیگر از فیلم های مربوط به سینمای دفاع مقدس، فیلم" مهمان داریم "اثر محمدمهدی عسگرپور می باشد.این فیلم 1391ساخته و در سال 1393 به اکران عمومی در آمد و توانست پس از ۱۶ روز نمایش در سینماهای تهران و سایر شهرهای ایران، ۲۱۵ میلیون تومان فروش داشته باشد.

فیلم «میهمان داریم» که مضمونی درباره خانواده و دفاع مقدس دارد، درباره پدر و مادری سالخورده است که فرزند جانبازشان را از آسایشگاه به منزل می‌آورند و قرار است آنها میزبان یک میهمان ویژه باشند.

فیلم "میهمان داریم" درباره ی خانواده ی حاج ابراهیم است. ابراهیم و فخری در خانه‌ای قدیمی زندگی می‌کنند و سه فرزندشان در جنگ شهید شده‌اند و فرزند چهارم رضا جانباز قطع نخاعی‌ست که در یک آسایشگاه تحت مراقبت است.این فیلم درباره ی آثار بر جای مانده ی دفاع مقدس بر خانواده ی حاج ابراهیم است. درباره همسری صبور و مادری فداکار، پسری جانباز که طاقتش طاق شده از باختن زندگیش در جنگ، دو پسر دوقلو و هر دو دانشجوی مهندسی و یک دختر دانشجوی پزشکی که به جنگ رفته اند و دیگر باز نگشته اند و در جنگ شهید شده اند، تا این که یک شب وقتی بعد از مدت ها پدر،پسر جانباز را از آسایشگاه به خانه برگرداند ،آن ها هم بر می گردند.

رضا بعد از شهید شدن هم‌رزم‌اش، کمال، پرخاشگر و عصبی شده و داروهایش را مصرف نمی‌کند، به همین خاطر ابراهیم و فخری تصمیم می‌گیرند او را به خانه آورده و خود از او مراقبت کنند. محبوبه خواهر کمال به خانه آنها می‌آید و مایل است طبق قرار قبلی با رضا ازدواج کند، اما رضا او را رد می‌کند. رضا اصرار دارد که باید بمیرد و همین رفتارها باعث می‌شود که یک روز ابراهیم با او برخورد کرده و به گوش‌اش سیلی بزند. یک شب که به نظر می‌رسد هر سه نفر دچار گازگرفتگی شده‌اند، سه فرزند شهید به خانه بازمی‌گردند، قرار است خانواده محبوبه بیایند و فخری به خاطر کهنگی و خرابی خانه تمایل دارد که مهمانی عقب بیفتد.

فیلم «میهمان داریم» در بخش مسابقه سی و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و توانست نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، بهترین فیلمبرداری، بهترین موسیقی، بهترین بازیگر مکمل زن و چهره پردازی این جشنواره شد. همچنین جایزه بهترین فیلم آسیایی را از بخش بین‌الملل این جشنواره دریافت کند.

در این فیلم پرویز پرستویی در نقش (حاج ابراهیم)، آهو خردمند در نقش (مادری صبور و دلسوز)، محمد صادقی، بهروز شعیبی، سهیلا گلستانی، مهدی صادقی و علی آقایی نقش آفرینی می کنند.

(چ)

فیلم (چ) فیلمی به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا  است که در سال 1392 ساخته شده است. این فیلم داستان 48 ساعت از زندگی مصطفی چمران طی نبرد پاوه را به تصویر می‌کشد.

 این فیلم سینمایی توسط ابراهیم حاتمی‌کیا نوشته شده است و تحقیق و پژوهش اثر برعهده‌ی مژگان اینانلو و مشاور گروه نویسندگی بهرام عظیم‌پور بوده است. موسیقی متن این فیلم ساخته فردین خلعتبری می‌باشد. مدیر تولید در این فیلم سید علی قائم مقامی و طراحی صحنه و لباس بر عهده عباس بلوندی بود.

فیلم «چ» در سی و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و سیمرغ بلورین بهترین تدوین، بهترین صدابرداری، بهترین جلوه ویژه میدانی، بهترین جلوه ویژه بصری و بهترین بازیگر مکمل مرد را برای بازی بابک حمیدیان دریافت کرد. همچنین فیلم «چ» در بخش های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین طراحی صحنه و لباس نامزد دریافت سیمرغ شد.

بسیاری از افراد حتی نسل جدید با شنیدن نام پاوه، شهید چمران را به‌خاطر می‌آورند و رشادت‌های این فرد نخبه بر کوه‌های پاوه حک شده است. مردم پاوه شهید چمران را به‌عنوان فرمانده‌ای شجاع و متدین در قلب و حافظه خود ثبت کرده‌اند و شهید چمران نیز مردم پاوه را برادران مسلمان و وفادار به انقلاب می‌دانست و هیچ چیز نمی‌تواند تاریخ را تغییر بدهد.

شهید چمران فردی باهوش، نخبه، باتجربه، توانمند در جنگ‌های چریکی، عارف، عاشق امام (ره) و انقلاب و شجاع بود که همواره دفاع از مظلومان را سرلوحه کار خود قرار می‌داد.

حاتمی‌کیا در «چ» به یکی از شخصیت‌های مهم انقلاب پرداخته و روزهای سختی از تاریخ انقلاب را روایت می‌کند.

همزمان با بحران شهر پاوه در مرداد ماه ۱۳۵۸، دکتر مصطفی چمران به عنوان معاون دولت موقت در امور انقلاب به همراه سرتیپ فلاحی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش وارد شهر پاوه می شوند تا به اوضاع و امور سرکشی نمایند. دکتر وقتی می رسد که شهر در آستانه سقوط است.

در این میان گروه اصغر وصالی (بابک حمیدیان) به عنوان فرمانده نیروهای مردمی تنها مدافعین شهر پاوه محسوب می شوند. او با تعدادی رزمنده تنها حافظان مردم دربرابر هجوم سرتا پا مسلح ضد انقلاب به سرکردگی دکتر عنایت (مهدی سلطانی) است .

چمران همه تلاش‌اش را می‌کند که گروه‌های فکری و عقیدتی مختلف را به وحدت و رفتار عاقلانه تشویق کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌های او نه عنایتی که رفیق قدیمی او نیز هست پیشنهاد صلح را می‌پذیرد و نه وصالی و همسنگرانش حاضر می‌شوند دست از مقاومت بردارند. به این ترتیب چمران که دردی عارفانه را در دل تحمل می‌کند، دو روز سخت و طاقت‌فرسا را پشت سر می‌گذارد، در حالی‌که نیروهای معارض در حال تسخیر شهر هستند. تا این که به فرمان مستقیم سید روح‌الله خمینی نیروهای رزمی کافی از مرکز به سرعت به محل اعزام می‌شوند و درگیری‌ها پایان می‌یابد.

«چ» روایت ۴۸ساعت از زندگی دکتر مصطفی چمران در غائله محاصره شهر پاوه توسط نیروهای ضدانقلاب است.

در این فیلم فریبزر عرب نیا در نقش دکتر چمران، سعید راد در نقش تیمسار فلاحی، مریلا زارعی در نقش هانا، بابک حمیدیان در نقش علی‌اصغر وصالی، مهدی سلطانی در نقش عنایتی، امیررضا دلاوری در نقش سیروان، خسرو شهراز در نقش لطیفی،هنرنمایی می کنند.

---