آداب و رسوم مردم یزد در ماه محرم

مردم کشورمان ایران از گذشته های دور با فرا رسیدن محرم و عزای امام حسین (ع)،با برگزاری هیئت ها و پوشیدن لباس سیاه و همچنین نذری دادن،اردات خود را به این خاندان نشان داده اند. هر نقطه از کشورمان آداب و رسوم ویژه برای ایام محرم و عزاداری امام حسین (ع) دارند. آداب و رسومی که بسیار به آن پایبند هستند و آنها را اجرا می کنند؛چون معتقد هستند که این کارها پس از مرگ به آن ها خیر و ثمر می رساند و گناهان آن ها نزد خداوند آمرزیده میشود.

در این مطلب می خواهیم آداب و رسوم مردم یزد در ماه محرم را برایتان بگوییم.
مردم یزد هم مانند دیگر مردم کشورمان؛ از گذشته‌های دور ارادت خود را به اهل‌بیت ثابت کرده‌اند و به‌نوعی پرچم‌دار عزای امام حسین (ع) در محرم و صفر هستند، این مردم مانند تمامی اقوام و مردم ایرانی آداب‌ و رسوم خاص خود را در دهه‌های محرم و به‌ خصوص روز تاسوعا و عاشورا دارند. در این شهر؛شور حسینی در مردم به ویژه جوانان و نوجوانان با سیاه پوش کردن هر کوی و برزن، برافراشتن پرچم‌ها و بیرق سیاه به یاد مظلومیت امام حسین (ع) و خاندانش در کوچه‌ها وخیابان از روز‌های قبل محرم نمایان و شهر به استقبال محرم می‌رود. مراسم‌های روضه خوانی، سخنرانی، دست‌های سینه زنی و زنجیرزنی یزد از شهرت خاصی برخوردارند.

نخل گردانی

نخل گردانی از آیین و رسوم ماه محرم در شهرهای ایران به ویژه یزد می باشد. در مراسم نخل گردانی پیکر امام حسین (ع) به صورت نمادین تشییع می شود. نخل که سازه ای چوبی دارد به صورت اتاقکی با پوشش سیاه و آراسته به شال های رنگارنگ و آیینه می باشد که مردم در حسینیه،تکیه ها و محل هایی که در آن عزاداری برگزار می شود، بر روی دستان خود آن را حمل می کنند و می چرخانند.

همانطور که گفتیم نخل سازه ای چوبی دارد . این سازه ی چوبی را به این صورت که چهار قطعه چوب به شکل عمودی که پایه‌های نخل را تشکیل می‌دهند و چهار قطعه چوب هم به شکل افقی به عنوان دسته‌های نخل مورد استفاده قرار می گیرد.برای آماده کردن این نخل؛ تعدادی از خادمان حسینیه نیز از هشت محرم شروع به بستن نخل می‌کنند، به این ترتیب که خنجر در جلو و عقب نخل، پارچه مشکی روی نخل، آیینه بزرگ و یک سازه چوبی بزرگ به شکل رو روی آن نصب می‌کنند، این کار تا ظهر تاسوعا طول می کشد.در روز عاشورا، ده‌ها مرد با پای برهنه زیر پایه‌های نخل می‌روند و آن را از میان عزادارن عبور می‌دهند و آن را همچون یک تابوت تشییع می‌کنند.

در تاسوعا و عاشورا مردم با لباس‌های سیاه به مساجد وارد می‌شوند. کسانی که سید هستند شال سبز به کمر می‌بندند و افراد عادی شال کرم و با برهنه کردن پا،‌ زیر‌ نخل می‌آیند و چاوش‌خوان‌ها شروع به مداحی می‌کنند و یک پرچم سیاه نیز در بالاترین نقطه‌ی نخل نصب می‌شود. سپس کسانی که زیر نخل را گرفته‌اند، با ذکرهای مختلف نخل را بلند می‌کنند.

هرکدام از عناصر به کار برده شده در نخل بر اساس باورهایی شکل گرفته است که ریشه در عقاید مردم محلی دارد و همچنان نشان از حادثه ای خاص در کربلا دارند و یا به شخص خاصی در این حماسه اشاره دارد. برای مثال چوب نخ به عنوان جنازه سیدالشهدا (ع)، پوشش سیاه به عنوان اعلام سوگواری و ماتم، تصویر و نشان سرو بر روی نخل به نشانه قامت حضرت علی اکبر (ع)، آیینه به عنوان نور وجود امام حسین (ع)، پارچه های زینتی به نشانه حجله قاسم بن حسن (ع) و علم هایی که بر نخل بسته می شود، نشانه هایی که به حضرت ابوالفضل (ع) اشاره دارد و همچنین زنگ هایی که می بستند، نماد زنگ کاروان امام حسین (ع)، شمشیر و نیزه هم نماد تیر و نیز‌های وارد شده بر بدن امام حسین و حمل کنندگان نخل نیز به نشان تشییع کنندگان است. البته امروزه همۀ این عناصر بر روی نخل ها دیده نمی‌شود و برخی از آنها فقط پوشش سیاه و تزئینات جزئی دارند.

پیدایش نخل در فرهنگ عامیانه یزد داستان های متفاوتی دارد و مردم عقاید مختلفی دارند،برخی از آنها معتقدند که نخل اقتباس از خیمه مجمع حضرت موسی (ع) است و اشاره به صندوقی دارد که خداوند برای مادر این پیامبر فرستاد تا فرزندش را درون آن بگذارد و به آب رود بسپرد. برخی دیگر بر این عقیده اند که این نخل را به تابوت حضرت علی (ع) نسبت می‌دهند. برخی هم آن را یادآور گهواره امامین حسنین می‌دانند. درحالی که اکثر افراد نخل را نماد جنازه حضرت سیدالشهدا و آئینه را نمادی از شخصیت ایشان می‌دانند. یزدی‌ها اعتقاد زیادی به مراسم نخل گردانی یا همان نخل ماتم دارند، برای رفتن در زیر نخل نذر می‌کنند، به نخل متوسل می‌شوند یا به آن سلام می‌دهند. از نخل‌های معروف یزد می‌توان به نخل میدان امیرچخماق، نخل میدان بعثت و نخل میدان امام شهرستان تفت اشاره کرد.

برخی از پژوهشگران، آیین نخل‌گردانی را از بدعت‌های حکومت صفویه می‌دانند. در اجرای این مراسم باشکوه تقسیم کار جالبی وجود دارد که در برخی شهر‌ها این سنت هنوز به دقت انجام می‌شود به گونه‌ای که بلند کردن هر پایه‌ی نخل، مخصوص صنف، طایفه، یا اهل محل خاصی بوده و کسی حق سرپیچی از آن موازین را نداشته و معمولا این حق موروثی بوده است. مثلا در نصرآباد پیشکوه یزد، هنگام برداشتن نخل، هر پایه مخصوص صنف‌های نجار، آهنگر، قصاب، دباغ، سرّاج، میرآب و افراد دیگر بوده و امروزه نیز این رسم تا حدودی در این محله و همچنین میبد و تفت و برخی نقاط دیگر پابرجا است.

مردم به این نخل اعتقاد و باور داشتند و نذر های فراوانی پای این نخل ها می کردند تا به حاجات و خواسته های خود برسند. از جمله این باورها و اعتقادات این بود که زنان نازا برای فرزند‌دار شدن از زیر نخل عبور ‌کنند و یا اگر در هنگام حرکت در کوچه‌ها نخل به دیوار خانه‌ای برخورد نماید، عقیده بر این است که اتفاق ناگوار و ناراحت کننده‌ای در آن خانه رخ می‌دهد و صاحب خانه سعی می‌کند برای رفع آن گوسفندی قربانی کند، همچنین زنان برای بر آورده شدن حاجات در شب‌های روز تاسوعا و عاشورا تا صبح در کنار نخل، چراغ نفتی یا شمع روشن کنند.

 همچنین مردم انواع پارچه‌های قیمتی و ابریشمی قدیمی که در پوشاندن نخل به کار می‌رود،و انواع زیور‌های نقره‌ای که به جلوی نخل دوخته و آویزان می شد، را نذر نخل عزاداری می کردند. برخی قند را در پای نخل حل کرده به صورت شربت بین مردم پخش می کردند.

آیین نخل گردانی مانند دیگر آیین های مذهبی ایام عاشورا و محرم در سراسر کشور برگزار می‌شود و ریشه در اعتقادات مذهبی مردم دارد اما در شهر‌های مختلف نحوه اجرا و نوع تزئین و تعداد نخل‌ها فرق می‌کند.

کتل بستن

 از دیگر آیین و رسوم مردم یزد در عزاداری محرم؛کتل بستن است. کتل، در حقیقت مادیان یا اسبی است که زین بر آن می گذارند، پارچه یا چادر مشکی به نشانه عزا روی آن پهن می کنند که نماد مرکبی است که سوار خود را از دست داده است.  مردم یزد هم  برای اجرای این مراسم، اسبی را زین می‌کنند و آن را با چند شال و ترمه و ابریشمی به رنگ سرخ و سبز می‌آرایند. افسار اسب را در دست می‌گیرند و جلوی صف عزاداران به حرکت در می‌آورند. چند قطعه آیینه کوچک، قرآن و نگین بر سر و صورت اسب می‌گذارند.گذاشتن پارچه سفید آغشته به رنگ سرخ، و چوب‌های رنگی به نشانه پیکان و کبوتری زنده آغشته به رنگ قرمز نیز روی این اسب قرار می‌دهند. به این حرکت نمادین اسب و کتل گفته می‌شود.

 مراسم علم بستن

یکی دیگر از آیین مردم یزد که در روز تاسوعا انجام می شود،مراسم علم بستن می باشد. مراسم عَلم برداری یا علم بستن در روز تاسوعا در بین مردم بسیار اهمیت دارد. عَلم به عنوان نشان و نماد پرچم سپاه امام حسین علیه السلام در روز عاشورا از زمان صفویه وارد مراسم آیینی ما شده است و در گذشته مردم برای رفع مشکلات یا درمان بیماری نذر می کردند که هرسال در محرم علم ببندند.

 علم بستن به این معناست که ابتدا چوب علم را که اغلب از درخت چنار است تهیه می کنند که گاهی ارتفاع این چوب به ۱۲ متر می رسد و سپس در مراسم وآیینی خاص چوب ها را با پارچه هایی از جنس مختلف و رنگ های گوناگون تزیین می کنند.

برخی معتقدند علم نمادی از پیکر عریان امام حسین(ع) در روز عاشوراست و مردم با پارچه‌هایی آن را می‌پوشانند و آن را در روضه‌خوانی‌ها و عزداری‌هایی خود حرکت داده و تشیع می‌کنند. البته برخی دیگر نیز آن را نمادی از حضرت عباس(ع) می‌دانند و از این منظر برای آن احترام زیادی قائل هستند.

آیین سنتی علم‌بندی از رسوم خاص روستای ییلاقی طزرجان از توابع شهرستان تفت است که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده و هنوز هم در بین مردم منطقه، قداست خاصی دارد.

این مراسم هرساله به این صورت است که در عصر روز ششم محرم، افراد خانواده هایی که علم دارند به کمک چند نفر از اقوام و آشنایان که در این کار مهارت لازم را دارند تمامی بخش علم را با پارچه های رنگارنگ تزیین می کنند. البته رنگ پارچه های علم سادات، سبز یا مشکی ساده است. پس از آماده شدن علم، صاحب علم در خانه خود را باز می گذارد تا همسایه ها به پای علم بروند و به نیت برآورده شدن حاجت، گوشه های پارچه های عَلم را گره بزنند. بعد از اذان مغرب بزرگان و ریش سفیدان محله جمع می شوند و یکی یکی به خانه های علم داران می روند و آنها را به حسینیه اصلی شهر یا محله حمل می کنند و آنها را به صورت ایستاده در آن مکان قرار می دهند.بعد از اینکه تمامی علم ها به حسینیه شهر برده شده،مراسم شروع می شود.

مردم علم‌های این مناطق را با عناوین علم‌های عابدینی، محمد دوران، خالو حسن، باغ وقفی و علی ایبدر می‌شناسند ولی معروف‌ترین آنها علم عابدینی است که قدمتی کهن‌تر دارد و هر ساله با حضور بیش از یک‌هزار عزادار حسینی برگزار می‌شود.

جوش دوره

 یکی دیگر از آیین های محرم در یزد، جوش دوره است. جوش دوره به این صورت است که افراد، دستان یکدیگر را گرفته و به شکل دایره وار می ایستند و پاهای خود را به جلو و عقب می گذارند و اشعاری را می خوانند و دور حسینیه حلقه می زنند و به سینه زنی و عزاداری می پردازند. سپس علم داران شال می بندند و علم را برداشته و به دور حسینیه می گردند این آیین، در روز تاسوعا برگزار می‌شود.

جغجغه زنی

جغجغه زنی به عنوان یکی از آیین‏‏های مرسوم در شهرستان میبد در ماه محرم است که  نزدیک به یک قرن قدمت دارد و همزمان با مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان در حسینیه‏‏های این شهرستان توسط عزاداران حسینی برگزار می‏‏شود؛همچنین برخی حسینیه‌های یزد اقدام به برگزاری مراسم سنگ زنی یا همان جغجغه زنی هم می‌کنند.

 این مراسم یکی از چشم نوازترین اشکال مرسوم عزاداری در شهرستان میبد است که به شیوه ای هنرمندانه با آهنگی دلچسب و شعری دل‏‏پذیر در شب‏‏‏های ماه محرم در برخی از حسینیه‏‏ها اجرا می شود.

نحوه اجرای این مراسم سنتی به این صورت است که یک نفر اشعاری را با مضامین حماسه کربلا می خواند و عده ای روی زمین می نشینند و ذکر هایی که توسط ذاکر بیان می شود را تکرار می کنند و دسته دیگر هم به صورت حلقه ای در کنار یکدیگر قرار می گیرند و با دو چوب صاف و صیقلی با ریتم کند و سپس تند ؛چوب ها را به هم می زنند .

در این چند سال اخیر این مراسم سنتی در جای جای شهرستان میبد نیز اجرا می‏‏شود که به صورت دعوت از اجرا‏‏کنندگان این مراسم در شهرستان های همجوار مثل اردکان و روستاهای تابعه، با استقبال عزادارا حسینی مواجه شده است.

 اجرای حرکات نمایشی روز عاشورا در یزد

مردم این استان در روز عاشورا مراسم باشکوهی برای عزاداری امام حسین (ع) را برگزار می کنند. از ابتدای دهه محرم ساکنان محلات، مقدمات مراسم و مراسم حرکت نمایشی کاروان های مذهبی در روز عاشورا را فراهم می کنند. در این روز از محل تجمع و تدارکات مراسم، کاروان ها حرکت می کنند و به سمت حسینیه بزرگ محله می روند. در گذشته این کاروان ها با شتر و کجاوه های چوبی مزین می شدند ولی امروزه از ماشین های سنگین برای اجرای این نمایش استفاده می شود. در طول پیمودن مسیرکاروان، هر یک از گروه های نمایشی، نمایش خود را ایفا می کنند. برخی بر اسب یا شتر سوارند و برخی در صحنه های طراحی شده در کفی ماشین های سنگین مراسم را اجرا می کنند. پس از رسیدن کاروان ها به محل مورد نظر، یک بار دیگر صحنه های نمایش برای مدتی اجرا می شود و پس از خروج کاروان، مراسم نخل برداری آغاز می شود.

 در کاروان های عزاداری محرم یزد، صحنه های عاشورا به صورت نمایش اجرا می شود. یکی از عظیم ترین صحنه های به نمایش گذاشته شده در روز عاشورا  و عزاداری محرم یزد ،تخت یزید است که در واقع بیانگر وضع کاخ یزید است. تخت یزید دارای یک فضای پر تجمل با دکوراسیون و مبلمان اشرافی است. تمامی محل فوق با پارچه های مخمل قرمز رنگ پوشیده شده است.

یکی دیگر از صحنه های نمایشی ،صحنه دیر راهب است. صحنه دیر راهب بیانگر این واقعه است که زمانی که لشکر یزید سر بریده شهدای کربلا را به طرف کوفه می بردند تا به یزید تحویل دهند، در میان راه در کنار صومعه ای برای استراحت توقف می کنند. سر مبارک امام حسین علیه السلام را که داخل جعبه ای بود در کنار صومعه راهبی قرار می دهند. شب هنگام راهب از صومعه خود بیرون می آید و متوجه جعبه می شود و معادل جایزه ای که قرار بود برای تحویل سر بریده امام بدهند، به آنها می دهد تا برای مدت کوتاهی آن جعبه را نزد خود نگاه دارد.
از دیگر صحنه های نمایشی، صحنه بازار و خرابه شام می باشد. خرابه شام در واقع جایی بود که زنان و کودکان سپاه امام حسین علیه السلام را برای مدتی در آن زندانی کردند. برای بازسازی تصویری خرابه شام از خشت، گل و آجر با گیاهان خشکیده استفاده می شود تا یک خرابه را مجسم کند. بازار شام در این کاروان، از بی نظیرترین بخش ها به لحاظ نوع ساخت و بازسازی است.

 گهواره علی اصغر نیز دیگر صحنه های نمایشی در روز عاشوراست. واقعه تیر زدن حَرمَله به گلوی حضرت علی اصغر از دیگر صحنه هایی است که به عنوان یکی از  آیین های عزاداری محرم یزد در این کاروان به نمایش درمی آید. اهالی بنا به اعتقادی که دارند برای تبرک یا مصونیت از بیماری برای کودکان خود، نذر می کنند در روز عاشورا کودک خود را جامه علی اصغر بپوشانند و در طول مسیر کاروان در گهواره قرار دهند.

 صحنه تخت شیر هم از دیگر صحنه های نمایشی می باشد. در این بخش از کاروان، فردی لباس شیر بر تن می کند و در زمان پیمودن مسیر بر دست خونین حضرت ابوالفضل علیه السلام سوگواری می کند و کاه بر سر می ریزد. ذوالجناح، حجله خانه حضرت قاسم، قبر شش گوشه، طفلان مسلم و شطِ فرات از صحنه های دیگر این کاروان در روز عاشوراست.

روضه خوانی مردم یزد

مراسم های روضه خوانی مردم یزد از شهرت خاصی برخوردار است  و این مراسم در یزد بعد از نماز صبح تا پاسی از شب در حسینیه، تکایا و مساجد و برخی منازل و اماکن موقوفه با شور و شکوه خاصی برگزار می شود.

یکی از آئین‌های روضه خوانی، پامنبری بود؛ پامنبرخوان‌ها افرادی سید و خوش صدا بودند که اکثراً هم دو نفر بودند که با صدای بلند در مرثیه امام حسین(ع) و با هدف نظم بخشیدن به مجلس تا اینکه روحانی بعدی به منبر بیاید مرثیه می‌خواندند.

روضه‌های معروف که خوانده می شد شامل روضه حضرت علی اکبر(ع)، حضرت علی اصغر(ع)، حضرت ابولفضل(ع) و روضه الوداع بود که روضه الوداع از پرشورترین و سوزناک ترین روضه‌ها محسوب می‌شد که در آن حادثه کربلا و وداع امام حسین (ع) با پسر بزرگش گفته می شد.

آیین پرسه زنی در یزد

پَرسه زنی دیرینه‌ترین رسم عزاداری یزد است که در این آئین سوگواران در حالی که سینه و زنجیر می‌زنند با حرکت از محله‌های مختلف در گلزار شهدا و آرامستان شهر‌ها و روستا‌ها حضور می‌یابند.

پرسه‌زنی در روز تاسوعا از سنت‌هایی است که هر سال، پررنگ و بزرگتر از سال قبل با همراهی هیئت‌های عزاداری برگزار می‌شود که در این آیین هیئتی‌های محله و یا روستا از صبح روز تاسوعا کوچه به کوچه و خانه به خانه محله را طی می‌کنند و ضمن جمع آوری نذورات از هرخانه، مقابل آن به عزاداری پرداخته و برای اهل خانه دعای خیر و طلب عفو و بخشش می‌کنند. در این روز زنان نیز پا به پای مردان در آئین پَرسه زنی شرکت می‌کنند و با به همراه داشتن علم و بیرق‌های مختلف به این آیین جلوه‌ای خاص می‌دهند.

این سنت زیبا با نظمی خاص و خواندن نوحه‌های مخصوص همان روز و طلب آمرزش برای افرادی که در سال‌های قبل در این جمع بوده و از دنیا رفته اند، برگزار می‌شود. حرکت دسته‌های سینه زنی به گونه‌ای است که افرادی که در جلو حرکت می‌کنند از اهل سادات هستند و شال سبز بر دوش دارند و یا شال را به دور کمر خود بسته اند، در پشت سر سادات نیز مردم عامه با شال‌های مشکی حرکت می‌کنند و در آخر بانوان و بچه‌ها همراه آن‌ها هستند.

اکثر حسینیه‌ها و تکایا در این روز مردم را به صرف ناهار دعوت  می کنند و بازار انواع نذورات در این روز بسیار گرم است نذورات این روز در روستا‌ها را معمولا خرما، سوروک (نوعی نان)، گردو، بادام، حاجی بادام و نقل، شکلات، حلوا، میوه، شیر داغ و شربت عسل تشکیل می‌دهند.

آیین چاووشی خوانی

آیین چاووشی خوانی که در ماه محرم برگزار می‌شود، مراسمی است که در آن، فردی که چاووش خوان است به بلندی می‌رود و اشعاری برای امام حسین می خواند و مردم را از فرا رسیدن ماه عزاداری آگاه می‌کند.این مراسم در ماه مبارک رمضان هم انجام می شود.

چاووش خوان واژه‌ای با ریشه ترکی خوارزمی است و در فرهنگ دهخدا به معنی بانگ و سر وصدای گنجشک معنا شده و در معنای اصطلاحی، کسانی بودند که صدای گرم و پرشوری داشتند و اکثراً قاریان قرآن بودند که مورد تکریم مردم قرار داشتند و به صورت گروهی یا دو نفر دونفر به پشت بام‌ها و کوچه‌ها می‌رفتند و در مرثیه امام حسین (ع) شعر می‌خواندند. این افراد در دبار شاهان و امرا هم نقش داشتند ولی نقش مردمی آنها این بود که در کوچه و پشت بام‌ها و پا پیشاپیش قافله‌هایی که به عتبات عالیات یا زیارت می‌رفتند حرکت می‌کردند.

پوش کشیدن

پوش پارچه محکمی بود که به نقوش واقعه کربلا مزین بود و توسط مردم برپا می شد تا عزاداران حسینی از سرما و گرما در امان باشند، در زمان پوش بالا کردن هم چاووشی خوانان اشعاری را در رابطه با حادثه کربلا می‌خواندند. دوستداران امام حسین و جوانان قوی بنیه پوش را بالا می‌کشیدند. پوش روی تیرک بنا و استوار می‌شد و با گفتن یا حسین و یا ابوالفضل بالا کشیده می‌شد و بعضی از افراد قربانی کرده و یا صدقه می‌دادند تا اتفاقی نیفتد و در پایان هم نقل و شربت توزیع کرده و برای کسانی که پوش می‌کشیدند دعا می‌کردند.

پوش پارچه سفیدی بود که کارخانه هراتی در یزد بافت آنها را بر عهده داشت و پوشدوزها پارچه‌های عریض را به هم وصل می‌کردند و نقوشی مانند شیر، فرشته، شمشیر، درخت سرو و ... بر روی آن می‌دوختند.

سیزده محرم

سوم امام حسین مصادف با سیزدهم محرم، مراسم مختلفی نظیر نخل گردانی در یزد برگزار می‌شود، دسته‌های زنجیرزنی و سینه‌زنی، در این روز (از آغاز صبح تا برگزاری نماز ظهر و عصر) در مسجد ملا اسماعیل عزاداری برگزار می‌کنند. مراسم ویژه هیئت بنی اسد نیز از دیگر آداب عزاداری سیزدهم محرم است.

در این روز ، عده‌ای از عزاداران لباس مخصوص عربی می پوشند و ضمن قرائت اشعاری ، در یک حرکت پیکرهای نمادین امام حسین(ع) و یارانش را از حسینیه سفلی به سمت حسینیه علیا تشییع می‌کنند. پس از پایان این مراسم، تعزیه ورود امام سجاد(ع) به صحنه کربلا و دفن شهدا اجراء می‌شود.

نذری

نذری دادن یکی از آداب ور سوم همه دوستداران امام حسین (ع) می باشد. مردم یزد هم از این آیین غافل نشده اند و در این ایام نذری های فراوانی را می پزند. یکی از نذری های معروف آنها آش امام حسین است. برای پخت این آش که بسیار شبیه آش گندم است 17 ساعت زمان نیاز است. این آش هرساله، در طول ۲ ماه محرم و صفر به خصوص تاسوعا و عاشورا و اربعین حسینی پخته و بین عزاداران توزیع می شود.

 آیین دسته سقا

در استان یزد دسته‌های گوناگون با نام‌های مختلف در مراسم عزای حسینی حضور پیدا می‌کنند. دسته‌ای که با باورهای اعتقادی مردم پیوندی محکم دارد و از گذشته وجود داشته، دسته سقاست. دسته سقا از نوجوانانی که به امام حسین (ع)و خاندان مطهر او عشق می‌ورزند، تشکیل می‌شود.

این گروه لباسی سیاه و گاهی هم  سفید بر تن  می کنند، پارچه‌ای به رنگ قرمز یا سبز بر کمر می‌بندند و مشکی پر از آب بر دوش می‌کشند.آنها بازوبندی از قرآن‌ کریم به کتف می‌بندند و اکثریت از سادات حسینی هستند که با بستن بازو بندی از پارچه سبز و نیز بر پیشانی که اغلب با آویزه‌های الوان و برگ‌های فلزی به رنگ نقره‌ای یا طلایی که بر روی آن آیاتی از کلام الله وحی حک شده است، لباس عزا را زینت می‌دهند و در صفوف منظم به نوحه‌خوانی می‌پردازند.

دسته سقا ظرفی مسی را که با پنجه‌ای تمثیلی از دستان بریده حضرت عباس زینت گرفته در دست می‌گیرند و به یاد سقای دشت کربلا به تشنگان حسینی آب می‌نوشانند.

عضویت در دسته سقا به‌واسطه نذری است که پدر و مادرها برای سلامت بچه ها خود و یا صاحب فرزند شدن قبول کرده اند. این گروه نوجوان، عَلَمی سیاه رنگ با تزئینات اسب بی‌صاحب از حضرت عباس و یا امام حسین(ع) و مشک تیرخورده از دشمن غدار بر دست دارند. این علم یا علم بزرگتر از آن که نام محله این گروه بر آن نوشته شده است، نمایانگر دسته سقاست.

 در واقع این مراسم ویژه پسران هفت تا ۱۲ سال است و عزاداران در این گروه سنی با تهیه لباس سفید عربی، مشکی و سربند یا ابوالفضل‌(ع) در این آیین شرکت می‌کنند.

---

‎