پیشنهاد امامان معصوم برای رهایی از اسارت طمع

طمع، حالتى است كه انسان را به ورطه محرمات مى كشد و از رحمت واسعه حق محروم مى كند و ملكوت وجود آدمى را به ظلمت و تاریكى آلوده مى نماید و از انسان منبع شرّ و خطر مى سازد و شقاوت دنیا و آخرت را براى بشر به ارمغان مى آورد.

قرآن مجید در آیه سى و دوم سوره مباركه احزاب «1» طمع را ثمره مرض قلب مى داند. قلبى كه از نور معرفت و ایمان به خدا و انبیا و اولیا محروم است، خواهى نخواهى گرفتار حالات ابلیسى گوناگون از جمله حالات خطرناك طمع است.

طمع، حالتى است كه انسان را به ورطه محرمات مى كشد و از رحمت واسعه حق محروم مى كند و ملكوت وجود آدمى را به ظلمت و تاریكى آلوده مى نماید و از انسان منبع شرّ و خطر مى سازد و شقاوت دنیا و آخرت را براى بشر به ارمغان مى آورد.

قرآن مجید در آیه سى و دوم سوره مباركه احزاب، طمع را ثمره مرض قلب مى داند. قلبى كه از نور معرفت و ایمان به خدا و انبیا و اولیا محروم است، خواهى نخواهى گرفتار حالات ابلیسى گوناگون از جمله حالات خطرناك طمع است.

آثار شوم طمع در زندگی فردی و اجتماعی

- طمع انسان را به رنج و زحمت ابدی گرفتار می‌سازد.

- طمع نتیجه سوء ظنّ به خداست و محصولش تشدید این سوء ظنّ می‌باشد.- حریص هرگز سیر نمی‌شود و به همین دلیل اگر مالک تمام دنیا گردد باز فقیر است.

- حریص اموالی را می‌اندوزد که زحمت و مسؤولیّتش از آن اوست و سود و استفاده‌اش از آن دیگران.

- حریص همچون فقیران زندگی می کند و همچون فقیران می‌میرد، ولی همچون اغنیا در قیامت محاسبه می‌شود.

- حرص و طمع انسان را به هلاکت می‌افکند، زیرا شخص حریص به خاطر دلباختگی به دنیا خطراتی را که در اطراف او وجود دارد نمی‌بیند و با عجله و شتاب به پیش می‌تازد.

- حرص و طمع آبروی انسان را می‌ریزد و ارزش او را در نظرها پایین می‌آورد، چرا که شخص حریص برای رسیدن به مقصود خود حتّی ملاحظات اجتماعی را کنار می‌گذارد و همچون اسیری که زنجیر به گردن او افکنده باشند به این سو و آن سو کشیده می‌شود؛

- طمع، انسان را آلوده به انواع گناهان مانند: دروغ، خیانت، ظلم و غصب حقوق دیگران می‌کند، چرا که اگر بخواهد حلال و حرام خدا را رعایت کند به مقصودش نمی‌رسد

- طمع انسان را از خدا دور می‌سازد، در نظر بندگان خدا کوچک می‌کند، آرامش را از او سلب می‌نماید و زندگی توأم با ناراحتی و شکنجه برای او به بار می‌آورد.

راه های مقابله با طمع و اهرم های مهار طمع را بشناسید!

برای مقابله جدی با این رذیله اخلاقی، علاوه بر اجرای قوانین مبتنی بر آموزه های دینی، می بایست تک تک افراد به بازشناسی ریشه ها و راه کارهای مقابله با طمع آشنا شوند.

- مطالعه سرگذشت پاکان و نیکان و صالحان و مبارزان.- توجه و تداعی آثار و عوارض تلخ و گزنده فردی و اجتماعی طمع، راه انتخاب سبک زندگی توأم با قناعت و ساده زیستی را هموارتر خواهد کرد.

- فلسفه وجودی هر پدیده ای (مسکن، مرکب، پوشاک، و خوراک، ...) را بشناسیم در این صورت مسکن و مرکب برای آرامش و انجام بهتر امور زندگی خواهد بود نه فخر فروشی و زیاده طلبی و استثمار دیگران.

- عمل، جسم و نیت، روح هر عمل می باشد، لذا اگر برای بدست آوردن ثروت و قدرت، نیت (که روح و قطب نمای عمل می باشد) را جلب رضایت خداوند لازم و کافی بدانیم، تیشه به ریشه طمع و حرص زده ایم .

- قناعت و ساده زیستی اصلی ترین فضیلت در برابر رذیله طمع، به عنوان فرهنگ و تقوای معشیت می بایست در خانه و خانواده مورد عنایت والدین قرار گیرد و نوجوانان بتوانند به راحتی روح و روان خود را از رذیله طمع دورنگه دارند. اگر بگوییم، ریشه تمامی قتل ها، سرقت ها، غارت ها، جنگ ها، جنایت ها، خشونت های خانوادگی، فاصله های عظیم طبقاتی، ریشه در طمع و آزمندی دارد امر واضحی را طرح و تکرار کرده ایم.

- معاشرت و مراوده با ثروت اندوزان دامنه آتش زیاده طلبی و دنیا پرستی و طمع را در ذهن و زند گی با برافروخته و مانع مقابله با رذیله طمع خواهد شد و برعکس مراوده و دوستی با افراد قانع و ساده زیست قوت و قدرت ما را در جهت مقابله با آرزوهای طولانی تقویت خواهد کرد.

طمع از دیدگاه امیر المومنین(ع)

به منظور آگاهی، معرفت بیشتر و پی بردن به ضرر و زیان‏های صفت زشت " طمع ‏ورزی" و عواقب سوء فسادآفرین آن به اندیشه ‏های بلند امیرالمومنین علی(ع) و نیز به آموزه‏ و سیره عملی او باید مرراجعه کرد.

طمع بدترین چیز: امیرالمؤمنین(ع) طمع‏ورزی حرص و ولع داشتن و توقع و افزون طلبی بی جا را یکی از زشت‏‎ترین و بدترین کارهای انسان می‏داند، چنانکه در این‏باره فرموده: بدترین چیز طمع‏کاری است.

طمع، ملاک شر و بدی: حضرت علی (ع) اصل و اساس شر و هر زشتی و فساد را طمع‏کاری معرفی می‎کند، و می‏فرماید: ریشه شر و بدی طمع ورزیدن است.

- طمع ‏ورزی بردگی است: امیرمومنان (ع) درباره پرهیز از طمع ورزی و اثر سوء آن فرموده آلطمع رقٌ موبٌد «طمع‏ورزی ، بردگی همیشگی و ابدی است»؛ یعنی انسان طمع‎کار و آزمند و حریص، همیشه حالت بردگی دارد و پیوسته بنده و برده مال و اسیر و گرفتار دنیا است.

امام همچنین فرموده است: هر طمع کننده و طمع‏کاری اسیر و برده است؛ یعنی هر طمع‏کار و حریص، گرفتار دنیا و اسیر هوا و هوس و بردگی و انسان چاپلوس و متملق است.

طمع، فسادگری: یکی از آثار بد و زشت طمع‏کاری و حرص‏ورزی و افزون‏طلبی و توقعات نادرست، آن است که موجب بی باکی و بی پروایی و بی بند و باری و منشأ و عامل فساد و تباهی و لاابالی‏گری در انسان و اجتماع بشری می‏شود، همانگونه که امام علی(ع) در این زمینه فرموده است: هیچ چیز همانند طمع‎کاری، شخصیت انسان را فاسد و تباه نمی‏کند.

طمع، قاتل و کشنده است: حرص و طمع‏ورزی و توقعات بی جا و افزون خواهی، موجب آسیب و صدمه و مرگ می‏شود و قاتل و کشنده انسان طمع‏کار است، چنانچه امام علی(ع) در این باره فرمود: حرص‏ورزی و طمع‏کاری، سوار خود را به زمین می‏زند و می‎کشد.

طمع‏کاری، از صفات منافقین: طمع‏ورزی و حرص داشتن از خصلت‏ها و صفت‏های زشت منافقین است همانگونه که امام علی(ع) در وصف منافقین فرموده است: منافقان با اظهار یأس و نا امیدی، می‏خواهند به مطامع و طمع‎کاری خود برسند.

طمع، هلاک و تباهی: از اثرات شوم دیگر طمع‏کاری و حرص ‏ورزی، هلاکت و تباهی است، لذا امیر المومنین در این باره فرموده است: بپرهیزید و بترسید از اینکه، مرکب طمع‏ ورزی تو را به سرعت به سوی آبشخورهای تباهی و هلاکت به پیش راند.

روایات از امامان معصوم در خصوص طمع

- پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: طمع، حكمت را از دل دانشمندان مى زداید.

- رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: شما را از افتادن در بند طمع هشدار مى دهم كه قلب را به حرص شدید آلوده مى كند و مُهر عشق به دنیا را به قلب مى زند، طمع كلید هر گناهى است و ریشه هر اشتباهى است و از بین برنده هر عمل خوبى است.

- على علیه السلام فرمود: طمع اندك، ورع بسیار را فاسد مى كند.

- على (ع) فرمود: چیزى همانند بدعت خراب كننده دین و برنامه اى چون طمع فاسد كننده انسان نیست.

- حضرت على علیه السلام فرمود: هر كس بخواهد تمام دوره زندگیش آزاد زندگى كند، طمع را در قلب جاى ندهد.

- حضرت على (ع) فرمود: میوه طمع، ذلت دنیا و بدبختى آخرت است.

- حضرت على (ع) فرمود: هر كس وجودش را از مراحل طمع پاك نكند نفسش را ذلیل كرده و در آخرت ذلیل تر و بدبخت تر است.

- حضرت هادى علیه السلام فرمود: طمع، اخلاق ناپسندى است.

- حضرت باقر علیه السلام فرمود: چه بد بنده اى است بنده اى كه رهبریش بدست طمع باشد.

- امام صادق علیه السلام فرمود: اگر مى خواهى دیده ات روشن باشد و به خیر دنیا و آخرت برسى طمع خود را نسبت به آنچه در اختیار مردم است قطع كن.

تفاوت طمع با حرص

طمع؛ میل به مال و جمع آوری آن از دست دیگران است، و به عبارتی توقع داشتن در اموال مردم است. اما حرص میل مطلق به مال و جمع آوری آن، نه خصوصِ گرفتن آن از دست دیگران می باشد.

---