تبیان، دستیار زندگی

فضیلت و اعمال ماه ذی الحجه

ذی الحجه یکی از ماه های پر فضیلت و حرام و آخرین ماه در تقویم هجری قمری است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
ذی الحجه
این ماه، ماه حج می باشد و احرام بستن برای حج تمتع در این ماه جایز است و از این رو به آن ذی الحجه به معنای صاحب حج می گویند.اعمال و مناسک حج از روز نهم تا سیزدهم انجام می شود.

این ماه ،جزو ماه های حرام شمرده می شود . ماه های حرام  احترام خاصی دارد و جنگ در آن طبق آیه ی ۲۱۷ سوره بقره حرام است." یَسْئَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فِیهِ قُلْ قِتالٌ فِیهِ كَبِیرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَ كُفْرٌ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ"  

 این ماه، ماه حج می باشد و احرام بستن برای حج تمتع در این ماه جایز است و از این رو به آن ذی الحجه به معنای صاحب حج می گویند.اعمال و مناسک حج از روز نهم تا سیزدهم انجام می شود.


(اى پیامبر!) از تو درباره‌ى جنگ در ماه حرام سؤال مى‌كنند، بگو: جنگ در آن ماهها (ذى‌القعدة، ذى‌الحجة، محرم و رجب، گناهى) بزرگ است، ولى بازداشتن (مردم) از راه خدا وكفر ورزیدن به او و (بازداشتن مردم از) مسجدالحرام و اخراج ساكنانش از آنجا، (گناهش) نزد خداوند بزرگتر است.

این ماه بسیار پر فضیلت و با ارزش است و همچنان که اعمال حج تمتع در این ماه انجام می شود، مناسبتهای بزرگ دیگر از جمله عید قربان، عید غدیر ،ماجرای مباهله و دیگر رویدادهای مذهبی در آن صورت می گیرد.
دعا و مناجات

 اعمال دهه اول ذی الحجه

 همچنین در روایات آمده است منظور از شب های دهگانه ای در قرآن آمده " در سوره ی فجر قسم یاد کرده" وَالفجرِ وَ لَیالٍ عَشر" قسم به فجر و شب های دهگانه،ده شب اول این ماه مبارک می باشد.

در روایات، یکی از تفسیرهای معروفِ «أیام مَعْلُومات»، ده روز اوّل ماه ذی الحجّه است که نشان دهنده عظمت روزها و شبهای این دهه دارد.در سوره حج آیه 28 " یَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُمْ" نام خدا را در ایامی معین یاد کنند و یکی از تفسیر های ایام معین، همین دهه اول ماه ذی لحجه می باشد.در فضیلت این ده روز همین بس که پیامبر اکرم (ص) می فرماید: عبادت و کار نیک در هیچ ایامی به‌اندازه این ایام (ده روز اوّل ماه ذی الحجّه) فضیلت ندارد.

علاوه بر ایام معلومات، در این دهه، برای روزهای دیگر نامهای خاص دیگری ازجمله روز هشتم "ترویه" و روز نهم "عرفه"،روز دهم "اضحی،نحر" روزهای یازدهم تا سیزدهم ذی الحجه به "ایام تشریق" و "ایام منا"، روز قَر (روز استقرار حُجّاج در مِنا) برای روز یازدهم، روز نَفر و نَفر اول برای روز دوازدهم و روز نَفر ثانی و صَدَر و حَصبَه برای روز سیزدهم نامگذاری شده است.

 علاوه بر ایام معلومات، در این دهه، برای روزهای دیگر نامهای خاص دیگری ازجمله روز هشتم "ترویه" و روز نهم "عرفه"،روز دهم "اضحی،نحر" روزهای یازدهم تا سیزدهم ذی الحجه به "ایام تشریق" و "ایام منا"، روز قَر (روز استقرار حُجّاج در مِنا) برای روز یازدهم، روز نَفر و نَفر اول برای روز دوازدهم و روز نَفر ثانی و صَدَر و حَصبَه برای روز سیزدهم نامگذاری شده است.


 از مهمترین اعمالی که در این دهه بسیار به آن سفارش شده، خواندن نماز دهه اول بین نماز مغرب و عشا است.به این صورت که از شب اول ماه تا شب عید قربان، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را بخوانند . با خواندن این دو رکعت در ثواب اعمال حاجیان این ایام، شریک می شوند.

در حدیثی از رسول خدا (ص) نقل شده است:هر کس سوره فجر را را در دهه اول ماه ذی الحجه قرائت نماید گناهانش بخشیده می شود و اگر در غیر این ایام خوانده شود مایه نورانیت او در قیامت می گردد.

این نماز به این صورت است که در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را می‌خوانی، پس از آن آیه ۱۴۲ سوره اعراف خوانده می‌شود: "وَ وَاعَدْنَا مُوسَیٰ ثَلَاثِینَ لَیلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَ‌بِّهِ أَرْ‌بَعِینَ لَیلَةً وَ قَالَ مُوسَیٰ لِأَخِیهِ هَارُ‌ونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ"( و ما با موسی سی شب وعده قرار دادیم و ده شب دیگر بر آن افزودیم تا آنکه زمان وعده پروردگارش به چهل شب تکمیل شد. و موسی به برادر خود هارون گفت: تو اکنون جانشین من در قوم من باش و راه صلاح پیش گیر و پیرو راه اهل فساد مباش).

هدیه جبرئیل برای حضرت موسی

 از دیگر اعمال این دهه، خواندن پنج دعایی است که جبرئیل  از طرف خداوند برای حضرت موسی هدیه آورده است.

 1)اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِیدِهِ الْخَیرُ، وَهُوَ عَلی کُلِّ شَیء قَدیرٌ.
شایسته پرستشی جز خدای یکتا نیست، یگانه است و شریکی ندارد، فرمانروایی هستی و ستایش تنها زیبنده اوست. نیکی تنها به دست اوست و او بر هر کاری تواناست.

2) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لاشَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یتَّخِذْ صاحِبَهً وَلا وَلَداً.
گواهی می‏‌دهم معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی‏ شریک است، یکتا و بی‏‌نیاز است‏ همسر و فرزندی نگرفته است.

3) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ، وَلَمْ یکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ.
گواهی می‏‌دهم معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی‏ شریک است، یکتا و بی‏‌نیاز است‏ نه زاده و نه زاییده شده است، و برایش هیچ همتایی نیست

4)اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یحْیی وَیمیتُ، وَهُوَ حَی لا یمُوتُ، بِیدِهِ الْخَیرُ، وَهُوَ عَلی کُلِّ شَیء قَدیرٌ.
شایسته پرستشی جز خدای یکتا نیست، یگانه است و شریکی ندارد، فرمانروایی هستی و ستایش تنها زیبنده اوست. زنده می‌کند و می‌میراند و می‌میراند و زنده می‌کند و او زنده‌‌ای است که هرگز نمی‌میرد، نیکی تنها به دست اوست و او بر هر کاری تواناست.

5)حَسْبِی اللهُ وَکَفی، سَمِعَ اللهُ لِمَنْ دَعا، لَیسَ وَرآءَ اللهِ مُنْتَهی،اَشْهَدُللهِ بِما دَعا،وَاَنَّهُ بَریءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ، وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَهَ وَالاُولی.
خدا مرا بس است و کفایت می‏‌کند، خدا گوش فرا دهد بر آن‏که او را بخواند، ورای خدا نهایتی نیست، گواهی می‏‌دهم برای‏ خدا به آنچه دعوت کرد، و خدا بیزار است از هرکه از او بیزاری جوید، و آخرت و دنیا از آن خداست.

عیسی علیه السلام پرسید: ای جبرئیل! ثواب آن چیست؟ گفت: هیچ فرشته ای در آسمان های هفتگانه قدرت حمل یک حرف از تورات و انجیل را ندارد مگر این که من و اسرافیل برانگیخته شویم. زیرا او اولین بنده ای است که "لا حول و لا قوه الا بالله" گفت. و کسی که صد بار سومی را بگوید خداوند به خاطر آن برای او ده هزار نیکی نوشته، ده هزار گناه او را پاک کرده، ده هزار درجه او را بالاتر برده و هفتاد هزار فرشته را که دست های خود را بلند کرده و بر کسی که آن را گفته است صلوات می فرستند فرود می آورد. عیسی گفت جبرئیل! ملائکه جز بر پیامبران بر کسی دیگر صلوات می فرستند؟ جبرئیل گفت: کسی که به آنچه از سوی خدا توسط پیامبران آماده است ایمان آورده و تعبیر نکند پاداش پیامبران به او داده می شود و کسی که صد بار چهارمی را بگوید فرشته ای که با خدا ارتباط دارد او را می یابد. آن گاه خداوند به گوینده آن با نگاه رحمت می نگرد و کسی که خدا با نگاه رحمت به او بنگرد بدبخت نخواهد شد. عیسی گفت: جبرئیل! ثواب پنجمی چیست؟ او گفت: این دعای من است و من اجازه ندارم آن را برای تو توضیح بدهم.
لااله الا الله

مناجات امیر المومنین در ماه ذی الحجه

 از دیگر اعمال این دهه ، خواند ذکر هایی است که از حضرت علی(ع) روایت شده است. این دعا مناجاتی است که امیر المومنین در دهه اول ماه ذی الحجه می خواندند: " لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ اللَّیالِی وَالدُّهُورِ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ أَمْواجِ البُحُورِ، لا إِلهَ إِلاّ الله وَرَحْمَتُهُ خَیرٌ مِمَّا یجْمَعُونَ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ الشَّوْک وَالشَّجَرِ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ الشَّعْرِ وَالوَبَرِ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ الحَجَرِ والمَدَرِ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ لَمْحِ العُیونِ، لا إِلهَ إِلاّ الله فِی اللَّیلِ إِذا عَسْعَسَ وَالصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ الرِّیاحِ فِی البَرارِی وَالصُّخُورِ، لا إِلهَ إِلاّ الله مِنْ الیوْمِ إِلی یوْمِ ینْفَخُ فِی الصُّورِ".

ترجمه این دعا به این صورت است: معبودى جز خدا نیست به شماره شبها و روزگاران معبودى جز خدا نیست به شماره موجهاى دریاها معبودى جز خدا نیست و رحمت او بهتر است از آنچه مردم جمع کنند معبودى جز خدا نیست به شماره هر خارو هر درخت معبودى جز خدا نیست به شماره هر مُو و کُرک معبودى جز خدا نیست به شماره هر سنگ و کلوخ معبودى جز خدا نیست به شماره بهم خوردن چشمها معبودى جز خدا نیست در شب چون تاریک شود و در صبح چون بدمد معبودى نیست جز خدا به شماره بادها در صحراها و کوهها معبودى جز خدا نیست از امروز تا روز نفخ صور.

  از دیگر اعمال این دهه ، خواند ذکر هایی است که از حضرت علی(ع) روایت شده است. این دعا مناجاتی است که امیر المومنین در دهه اول ماه ذی الحجه می خواندند: " لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ اللَّیالِی وَالدُّهُورِ، لا إِلهَ إِلاّ الله عَدَدَ أَمْواجِ البُحُورِ، لا إِلهَ إِلاّ الله وَرَحْمَتُهُ خَیرٌ مِمَّا یجْمَعُونَ ...


در فضیلت این دعا آمده است که حضرت علی فرموده هر کس در هر روز از این دهه، ده مرتبه این ذکر را بخواند، خداوند به ازاى هر لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ که مى ‏گوید درجه‏اى در بهشت از درّ و یاقوت به او عنایت فرماید که میان هر دو درجه براى سوارى که با شتاب رکاب مى ‏زند یک صد سال راه است، و در هر درجه‏ اى شهرى است و در هر شهر کاخى از گوهر یکپارچه قرار دارد که درزى در آن نیست، در هر شهرى از آن شهرها آنقدر از خانه ‏ها و قلعه ‏ها و اتاقها و خانه‏ ها و بسترها و همسران و تخت ها و حوران بهشتى و پشتی ها و فرشها و سفره‏ ها و خدمتگزاران و رودها و درختها و زیورها و جامه‏ ها قرار دارد که وصف آن از توان وصف‏ کنندگان بیرون است ...

 از دیگر اعمال این دهه، روزه گرفتن در روز اول ماه و گفتن ذکر "حَسبی حَسبی حَسبی مِن سُوالی عِلمُکَ بِحالی" برای دور شدن شر ظالمان و همچنین خواندن دو رکعت نماز پیش از ظهر که در هر رکعت سوره حمد یک مرتبه و هر یک از سوره های توحید، آیة الکرسی و قدر ده مرتبه خوانده شود.

در روایتی امام موسی کاظم(علیه السلام) می فرمایند:هر کس 9روز اوّل ذی الحجّه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را برای او می نویسد.
دعا کردن

روز اول ماه ذی الحجه

روزه اول ماه ذی الحجه، سالگرد پیوند آسمانی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) می باشد.از دیگر اعمال روز اول این ماه خواندن نماز حضرت فاطمه است. نماز حضرت فاطمه(س) نماز مستحبی است که جبرئیل به حضرت زهرا(س) آموخت. این نمازِ دو رکعتی را که به نماز أوّابین نیز شهرت دارد، برای حل مشکلات بزرگ، بسیار مؤثر دانسته‌اند. در رکعت اول نماز، بعد از سوره حمد، صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، صد مرتبه سوره توحید و پس از سلام نماز، دعای «سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ الشَّامِخِ…» خوانده می‌شود. در منابع روایی از نمازهای دیگری نیز با عنوان نماز حضرت فاطمه(س) یاد شده است.

روز ترویه


روز هشتم این ماه به روز ترویه مشهور است. علت نام‌گذاری این روز، بدان جهت است که در منا و عرفات آب وجود ندارد و حاجیانی که قصد وقوف در منا و عرفات را دارند، باید از مکه برای خودشان آب تهیه کنند و به همراه خود ببرند و چنین حالتی را ترویه می‌نامند.

 روزه اول ماه ذی الحجه، سالگرد پیوند آسمانی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) می باشد.از دیگر اعمال روز اول این ماه خواندن نماز حضرت فاطمه است. نماز حضرت فاطمه(س) نماز مستحبی است که جبرئیل به حضرت زهرا(س) آموخت. این نمازِ دو رکعتی را که به نماز أوّابین نیز شهرت دارد، برای حل مشکلات بزرگ، بسیار مؤثر دانسته‌اند

روز نهم ذی الحجه

 این روز، از روزهای مهم ذی‌الحجه است روزه گرفتن و غسل کردن از اعمال آن می باشد و بر اساس روایتی از امام جعفر صادق (ع)، روزه گرفتن در آن، کفاره ۲ سال مومن است. در این روز حاجیان خانه خدا، مراسم حج تمتع و حج اکبر را آغاز می‌کنند. امام حسین(ع) در سال ۶۱ قمری در این روز  به سمت کربلا حرکت می کند.

شب نهم، یکی از شب‌های بافضیلت است و توبه در این شب  مقبول و دعا در آن مستجاب است و کسی که این شب را به عبادت بپردازد اجر و ثواب صد و هفتاد سال عبادت را دارد. کسی که در این شب توبه کند مورد مغفرت الهی قرار می گیرد. برای این شب خواندن دعای "اللهم یا شاهد کل نجوی‌.. و  همچنین مناجات و خواندن هزار مرتبه ذکر: "سُبحانَ الذَی فی السماءِ عرشُهُ، سُبحانَ الذَی فی الارضِ حُکمُهُ، سُبحانَ الذی فی القُبُور قَضاؤُهُ، سبحان الذی فی البَحرِسَبیلُهُ، سبحان الذی فی النارسُلطانُهُ، سبحان الذی فی الجَنَّةِ رَحمَتُهُ، سبحان الذی فی القِیامَةِ عَدلُهُ، سبحان الذی رَفَعَ السَّماءَ، سبحان الذی بَسَطَ الاَرضَ، سبحان الذی لا مَلجَاَ وَ لا مَنجا مِنهُ اِلاّ الیه"، خواندن دعای: "اللهم من تَعَّبَا وَ تَهَیا وَ اَعَدَّو استعدَّ لِوِفادةٍ...." وتسبیحات عشر و زیارت امام حسین علیه السلام در سرزمین کربلا سفارش شده است.
روز عرفه
روز نهم ، روز عرفه نامگذاری شده است. روز عرفه یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است و روزی است که خداوند سفره جود و احسان خود را برای بندگانش گسترده و شیطان را خوار و ذلیل کرده است .در روز عرفه غسل کردن ،زیارت امام حسین (ع) و همچنین خواندن دو رکعت نماز زیر آسمان سفارش شده است ، به این صورت که بعد از نماز عصر و پیش از دعای عرفه؛ در رکعت اول بعد از حمد سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره کافرون خوانده شود. سپس به اندازه ای که می تواند قرآن بخواند و بعد سجده کرده و بعد از سجود بگوید:«سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ فازَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْحِلْمِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصی کُلَّ شَیْ ءٍ وَ عَلِمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی انْ یُسَبَّحَ سِواهُ، سُبْحانَ ذِی الْعِزِّ وَ الْقُدْرَةِ، سُبْحانَ الْعَظِیمِ الاعْظَمِ. اسْأَلُکَ یا رَبِّ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ، وَ أَسْأَلُکَ بِالْمُسْتَجابِ مِنْ دُعاءِکَ، وَ بِنُورِ وَجْهِکَ انْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ-»و سپس خواسته های خود را از خدا بخواهد.

 گرفتن روزه در این روز بسیار توصیه شده است و در روایتی روزه آن را کفاره نود سال روزه می دانند.

 خواندن دعای عرفه از مهترین اعمال این روز می باشد و اگر ضعف روزه مانع از خواندن این دعا شود بهتر است روزه گرفته نشود. برای خواندن دعا باید به آداب و شرایط خوادن دعا توجه داشت. بهترین مکان برای خواند دعای عرفه، کربلا است.


همچنین خواندن این  صلوت از امام صادق (ع) : اللَّهُمَّ یا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَی وَ یا خَیرَ مَنْ سُئِلَ وَ یا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْأَوَّلِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْآخِرِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْمَلَإِ الْأَعْلَی وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْمُرْسَلِینَ اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّدا وَ آلَهُ الْوَسِیلَةَ وَ الْفَضِیلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الرِّفْعَةَ وَ الدَّرَجَةَ الْکبِیرَةَ اللَّهُمَّ إِنِّی آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَلا تَحْرِمْنِی فِی [یوْمِ] الْقِیامَةِ رُؤْیتَهُ وَ ارْزُقْنِی صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنِی عَلَی مِلَّتِهِ وَ اسْقِنِی مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَبا رَوِیا سَائِغا هَنِیئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدا إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ إِنِّی آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِی فِی الْجِنَانِ وَجْهَهُ اللَّهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ مِنِّی تَحِیةً کثِیرَةً وَ سَلاماً).

 در روز عرفه، خواندن دعای ام داوود بسیار سفارش شده است . این دعا از اعمال  نیمه ماه رجب می باشد.همچنین خواندن تسبیح " سبحان الله قبل کل احد و سبحان الله بعد کل احد"،خواندن دعای عرفه ی امام حسین و دعای عرفه ی امام سجاد و زیارت جامعه کبیره بسیار سفارش شده است.

 خواندن دعای عرفه از مهترین اعمال این روز می باشد و اگر ضعف روزه مانع از خواندن این دعا شود بهتر است روزه گرفته نشود. برای خواندن دعا باید به آداب و شرایط خوادن دعا توجه داشت. بهترین مکان برای خواند دعای عرفه، کربلا است. امام صادق(ع) در روایتی می فرمایند: خداوند متعال قبل از اهل عرفات برای زائرین قبر حسینی علیه السّلام جلوه کرده، نیازهای آنان را برآورده، گناهانشان را بخشیده و آنان را به خواسته هایشان می رساند. آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نیز این گونه رفتار می کند.
عید قربان

شب و روز دهم ذی الحجه

برای شب دهم ، احیا و خواندن دعای یا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَی الْبَرِیةِ یا بَاسِطَ الْیدَینِ بِالْعَطِیةِ یا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِیةِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیرِ الْوَرَی سَجِیةً وَ اغْفِرْ لَنَا یا ذَا الْعُلَی فِی هَذِهِ الْعَشِیةِ، بسیار سفارش شده است.

روز دهم ماه ذی‌الحجه، روز عید قربان است که از اعیاد مهم اسلامی است. از اعمال این روز غسل کردن، خواندن نماز عید قربان، خواندن دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه، خواندن دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه، خواندن دعای ندبه،قربانی کردن و تکرار ذکر: اَللّهُ اَکْبَرُ اللّهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ اَللّهُ اَکْبَرُ و لِلّهِ الْحَمْدُ اَللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدانا اَللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاْنْعامِ وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلی ما اَبْلانا می باشد.

 روز عید سعید غدیر، عید ولایت و امامت، از اعیاد مهم اسلامی است. آن روز پیامبر گرامی اسلام (ص) به فرمان خداوند، علی (ع) را به امامت و جانشینی خود منصوب کرد. این واقعه در سال دهم هجری در سرزمین «خم» نزدیکی مکه کنار غدیر (برکه آبی) واقع شد؛ و از این رو آن را عید «غدیر خم» می‌نامند


روز عید غدیر

 از دیگر روزهای با فضیلت و مهم این ماه، روز هجدهم ماه می باشد. این روز به روز عید غدیر معروف است. روز عید سعید غدیر، عید ولایت و امامت، از اعیاد مهم اسلامی است. آن روز پیامبر گرامی اسلام (ص) به فرمان خداوند، علی (ع) را به امامت و جانشینی خود منصوب کرد. این واقعه در سال دهم هجری در سرزمین «خم» نزدیکی مکه کنار غدیر (برکه آبی) واقع شد؛ و از این رو آن را عید «غدیر خم» می‌نامند.

برای این روز هم اعمال از جمله غسل کردن،روزه گرفتن، زیارت حضرت علی(ع)،همچنین خواندن دعای ندبه، خواندن دعای " اللهم انی اسئلک بحق محمد نبیک و علی ولیک ...، گفتن صد مرتبه ذکر " اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذی جَعَلَ کَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایةِ اَمیرِ الْمُؤ مِنینَ عَلی بْنِ اَبی طالِبٍ علیه‌السلام، گفتن ذکر: " اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایةِ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ وَالاْئِمَّةِ عَلَیهِمُ السَّلامُ"، هنگام برخورد با یکدیگر و خواندن دو رکعت نماز پیش از ظهر، که در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید و آیه الکرسی و سوره قدر را ده مرتبه بخواند.

همچنین در این روز سفارش شده است که دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا گفته شود، سپس سر از سجده برداشته و دعای: " اللهم انی اسئلک بانّ لک الحمد وحدَکَ لا شریک لک " خوانده شود و در انتهای دعا، سجده کند و صدمرتبه الحمدلله و صدمرتبه شکراًلله گفته می‌شود. گفته شده، هر کس این عمل را انجام دهد ثواب کسی را دارد که در روز عید غدیر نزد پیامبر اکرم(ص) حاضر شده و با آن حضرت بیعت کرده باشد.
مباهله

روز مباهله

 از دیگر روزهای مهم و با فضیلت این ماه، بیست و چهارم ذی الحجه، روز مباهله می باشد. در این روز آیه" تطهیر"نازل شد.خداوند در این روز بر ارزش‌ها و فضیلت‌های اهل بیت(ع) و جایگاه راستین آنان در درک و شناخت اسلام راستین مهر تأییدی دیگر زد.براساس روایات آیه مباهله درباره حضرت علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نازل شده است. 

 جریان مباهله پیامبر(ص) نشانگر حقانیت اصل دعوت پیامبر(ص) و فضیلت همراهان او (حضرت علی، فاطمه و حسنین) در این ماجرا می باشد. شیعیان بر این اساس، معتقدند امام علی(ع) بر اساس آیه مباهله، به منزلۀ نَفْس و جان پیامبر است. واقعه مباهله در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روی داد.


پیامبر اسلام(ص) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. با این حال مسیحیان نجران، در روز موعود از این کار خودداری کردند. جریان مباهله پیامبر(ص)  نشانگر حقانیت اصل دعوت پیامبر(ص) و فضیلت همراهان او (حضرت علی، فاطمه و حسنین) در این ماجرا می باشد. شیعیان بر این اساس، معتقدند امام علی(ع) بر اساس آیه مباهله، به منزلۀ نَفْس و جان پیامبر است. واقعه مباهله در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روی داد.
آیه ۶۱ سوره آل عمران به آن اشاره دارد:فَمَنْ حَاجَّكَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِینَ. پس هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان (و کافران) را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.
در این روز هم غسل کردن،روزه گرفتن و خواندن دعای " اللهم انی اسئلک من بهائکَ بِابهاهُ و کل بهائک بهی ..." که از امام صادق (ع) روایت شده ، سفارش شده است.
آیه اطعام فقیران

نزول سوره هل اتی

 در روز بیست و پنجم ماه هم سوره "هل اتی" و یا همان " انسان"نازل شده است که در این روز ، صدقه دادن و اکرام ایتام و فقیران و روزه گرفتن، سفارش شده است.
همه علمای اسلام اعم از شیعه و سنی اتفاق نظر دارند كه این سوره مباركه و آیات شریفه (از آیه ۵ تا ۲۲) درباره حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسن و امام حسین (ع) ‌و خادمه آن‌ها فضه نازل شده است‌.

  در روز بیست و پنجم ماه هم سوره "هل اتی" و یا همان " انسان"نازل شده است که در این روز ، صدقه دادن و اکرام ایتام و فقیران و روزه گرفتن، سفارش شده است.


در روایات آمده است: امام حسن و امام حسین علیهما السلام بیمار شدند. پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله با مردم به عیادت آنان آمدند و به حضرت على علیه السلام پیشنهاد كردند كه براى سلامتى دو كودك عزیز خود نذر كنند كه روزه بگیرند. پس از آن كه حسنین بهبود یافتند، حضرت على و حضرت فاطمه علیهما السلام سه روز روزه گرفتند، امّا براى افطار غذایى در خانه نداشتند. حضرت على علیه السلام از شمعون یهودى مقدارى جو قرض كرد و نانى تهیه شد. 
به هنگام مغرب ابتدا نماز مغرب را خواندند و خواستند افطار نمایند كه شب اول فردى مسكین، شب دوّم فردى یتیم و شب سوّم سائلى اسیر، درب منزل على علیه السلام را به صدا درآوردند و درخواست غذا كردند. اهل بیت علیهم السلام براى رضاى خدا، غذاى خود را به آنان دادند و خودشان با آب افطار كردند. خداوند متعال، این سوره را در وصف ایثار آنان نازل فرمود.

روز آخر ذی الحجه

 در روز آخر این ماه هم سفارش شده دو رکعت نماز خوانده شود  که در هر رکعت بعد از حمد، ده مرتبه سوره توحید و ده مرتبه آیة الکرسی خوانده می‌شود و بعد از نماز بگوید: اَللّهُمَّ ما عَمِلْتُ فی هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَلٍ نَهَیتَنی عَنْهُ وَلَمْ تَرْضَهُ وَنَسیتُهُ وَلَمْ تَنْسَهُ وَدَعَوْتَنی اِلَی التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائی عَلَیکَ اَللّهُمَّ فَاِنّی اَسْتَغْفِرُکَ مِنْهُ فَاغْفِر لی وَما عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ یقَرِّبُنی اِلَیکَ فَاقْبَلْهُ مِنّی وَلا تَقْطَعْ رَجآئی مِنْکَ یاکَریمُ.
این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .