امروزه در کشور­های توسعه یافته؛ اکثریت شهروندان جامعه تحت پوشش بیمه قرار دارند، و بیمه شامل حقوق دریافتی، مسائل پزشکی و درمانی و خسارات ناشی از حوادث طبیعی و غیرطبیعی می‌­شود.

در کشور ما نیز بسیاری از افراد تحت پوشش بیمه ای قرار دارند و بیمه تأمین اجتماعی دارای بیشترین سهم بیمه گزار در کشور نسبت به سایر بیمه ها است.

این بیمه وظیفه ارائه خدمات به افراد تحت پوشش خود را دارد و با ارائه خدمات درمانی و پرداخت مستمری پس از بازنشستگی نسبت به حمایت از حقوق بیمه شدگان اقدام می کند. پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی برای مشاغل مختلف از جانب سازمان بیمه تامین اجتماعی به روش های مختلفی امکان پذیر است.

بیمه تامین اجتماعی چیست؟

بیمه های تامین اجتماعی به بیمه اجباری، خویش فرما و بیمه های خاص بیمه اجباری تقسیم می شود که در هریک از آنها فرد می تواند با پرداخت سهم بیمه خود تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار گیرد. بیمه تامین اجتماعی خویش فرما که به دو دسته بیمه اختیاری و بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تقسیم می‌شوند، دسته‌ای دیگر از بیمه‌های تأمین اجتماعی هستند که مهمترین تفاوت آن‌ها با بیمه اجباری، همان‌گونه که از اسم این نوع بیمه مشخص است، آن است که پرداخت حق بیمه از سوی خود شخص و دولت است.

انواع بیمه تامین اجتماعی

بیمه های تامین اجتماعی به سه نوع بیمه اجباری، خویش فرما و بیمه های خاص بیمه اجباری تقسیم می شود که در هریک از آن ها، فرد بیمه شده می تواند با پرداخت سهم بیمه خود تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد.

بیمه تامین اجتماعی خویش فرما به دو دسته تقسیم می شود:
- بیمه اختیاری 
- بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد

مهمترین تفاوت آن ها با بیمه اجباری، همان گونه که از اسم این نوع بیمه مشخص است، این است که پرداخت حق بیمه از سوی خود شخص و دولت می باشد.

بیمه اختیاری مناسب کسانی است که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند. متقاضی این نوع بیمه، به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه می­ کند و قرارداد بیمه اختیاری با تامین اجتماعی انعقاد می­ کند. در این صورت خود شخص موظف است حق بیمه را در زمان تعیین شده پرداخت نماید.

تفاوت بیمه اختیاری با بیمه صاحبان حرفه و مشاغل آزاد

بیمه اختیاری برای کسانی است که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند. متقاضی این نوع بیمه، مستقیما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی خواهان انعقاد قرارداد بیمه اختیاری می‌شود و موظف است خود، حق بیمه را در زمان تعیین‌شده پرداخت کند. این تفاوت علاوه بر نیاز داشتن به حداقل ۳۰ روز سابقه قبلی برای متقاضیان بیمه اختیاری، به نوع خدماتی که ارائه می‌شود نیز مربوط است.

در بیمه اختیاری حق‌بیمه ۲۶ درصد مقطوع است که کل خدمات از قبیل مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت و تعهداتی شامل درمان، هزینه‌های پروتز و اروتز، هزینه کفن‌ و دفن را دربرمی‌گیرد.

بیمه صاحبان حرفه و مشاغل آزاد

در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تعهدات به چند دسته به شرح زیر تقسیم می‌شود:

بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با ۱۲ درصد: در این نوع بیمه فقط خدمات مربوط به بازنشستگی ارائه می‌شود.

بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با ۱۴ درصد: در این نوع بیمه خدمات پرداخت مستمری بابت بازنشستگی بیمه‌شده و پرداخت مستمری به بازماندگان در صورت فوت بیمه‌شده اصلی ارائه می‌شود.

بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی ۱۸ درصد: در این نوع بیمه خدمات پرداخت مستمری بازنشستگی و فوت و همچنین خدمات مربوط به ازکارافتادگی کلی غیرناشی از کار به این گروه از بیمه‌شدگان ارائه می‌شود.

این بیمه شامل ازکارافتادگی جزئی و نقص عضو نمی‌شود، چون این موارد فقط به لحاظ حوادث ناشی از کار مطرح می‌شوند که کار در بیمه‌های خویش‌فرما به دلیل عدم وجود کارفرما و اشتغال موضوع حوادث ناشی از کار منتفی است.

بازنشستگی، فوت، ازکارافتادگی کلی و درمان، با ۱۸ درصد دستمزد توافق‌شده همراه هزینه درمان به صورت سرانه: حق‌بیمه درمان در این نوع بیمه با توجه به افراد تحت تکفل به صورت سرانه ماهانه دریافت می‌شود. سرانه درمان هر سال توسط شورای عالی درمان تعیین می‌شود. در سال ۹۴ سرانه درمان ۲۷۰ هزار ریال تعیین شده بود و هنوز سرانه درمان سال ۹۵ به تصویب نرسیده است.

بنابراین در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد پرداخت ۱۸ درصد حق‌بیمه و پرداخت سرانه درمان به ازای هر نفر افراد تحت تکفل برای هرماه موجب استفاده کامل از خدمات کامل سازمان به‌جز مواردی که در بیمه اجباری وجود دارد می‌شود.

خدمات بیمه بیکاری، کمک‌هزینه ازدواج، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری، پروتز در این نوع بیمه ارائه نمی‌شود.

روش های پرداخت حق بیمه سازمان تامین اجتماعی

یکی از مزایای پرداخت حق بیمه اینترنتی دسترسی آسان بیمه شدگان فارغ از زمان و مکان برای پرداخت حق بیمه است.

پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از طریق اینترنت

برای پرداخت فیش حق بیمه از طریق اینترنت می توانید به سایت بانک ملت به آدرس: www.bankmellat.ir مراجعه نموده، از منوی بانکداری الکترونیک گزینه سامانه واریز وجوه به حساب سازمان ها را انتخاب نمایید. در صفحه نمایش داده شده، سازمان تامین اجتماعی را انتخاب نمایید.

وارد کردن نام، نام خانوادگی، پست الکترونیک، شماره همراه و شرح واریز، اجباری نیست ولی پس از پایان عملیات پرداخت، در رسیدی که برای شما صادر می شود استفاده می شود. (ترجیحا نام و نام خانوادگی را وارد نمایید).

شناسه واریز را وارد نمایید. توجه داشته باشید؛ حتماً شناسه بانک ملت را وارد کنید.

مبلغ را مطابق فیش وارد و گزینه تایید را انتخاب نمایید. (چنانچه شناسه یا مبلغ اشتباه باشد با پیغام خطای "شناسه واریز را به طور صحیح وارد کنید" مواجه می شوید.)

گزینه "صحت اطلاعات تایید می گردد" را علامت زده و گزینه تایید را انتخاب کنید.

به صفحه پرداخت الکترونیکی بانک ملت هدایت خواهید شد.

پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از طریق تلفنبانک

یکی دیگر از روش های پرداخت حق بیمه، تلفنبانک رفاه است. البته رمز دوم کارت می بایست فعال باشد. مراحل انجام کار:

با شماره 84043000-021 تماس بگیرید. (سامانه بصورت گویا شما را راهنمایی خواهد کرد)
برای پرداخت قبوض عدد 3 را انتخاب نمایید.
برای پرداخت قبض تامین اجتماعی عدد 2 را انتخاب نمایید.

شماره کارت (16 رقم) را وارد نمایید و پس از آن علامت ستاره * را وارد نمایید.
شناسه برگ پرداخت را وارد نمایید و پس از آن علامت ستاره * را وارد نمایید.

مبلغ حق بیمه را طبق فیش وارد نمایید و پس از آن علامت ستاره * را وارد نمایید.
سامانه شناسه پرداخت و مبلغ را برای شما اعلام می کند. اگر صحیح بود عدد 1 را وارد نمایید.

رمز دوم کارت را وارد نمایید.
قبض شما پرداخت خواهد شد. شماره پیگیری را یادداشت نمایید.

پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از طریق دستگاه عابربانک

برای پرداخت فیش حق بیمه از طریق دستگاه عابر بانک، لازم است به یکی از دستگاه های "عابر بانک" که عضو شتاب است، مراجعه کنید.

برای پرداخت فیش حق بیمه از طریق دستگاه عابر بانک، رمز اول کارت مورد استفاده قرار می گیرد و نیازی به رمز دوم نیست.

مهم نیست که کارت شما مربوط به کدام بانک باشد، تمامی کارت های عضو شتاب در عابر بانک های دارای خدمات قبوض تامین اجتماعی قابل استفاده می باشد.

در هنگام وارد نمودن شناسه پرداخت و مبلغ، نهایت دقت را به عمل آورید، زمانی که شناسه پرداخت را وارد می کنید، توجه داشته باشید؛ از خط فاصله مابین اعداد صرفنظر کنید و فقط اعداد را وارد نمایید و همچنین شناسه برگ پرداخت (در خط اول) را وارد نمایید و شناسه بانک ملت را وارد نکنید، شناسه بانک ملت برای پرداخت از طریق دستگاه و سایت بانک ملت مورد استفاده قرار می گیرد.

پس از پرداخت، دستگاه به شما رسید ارائه می دهد ولی معمولا بدلیل استفاده از رول کاغذ حرارتی در دستگاه های عابربانک، پس از مدتی رسید کم رنگ شده و یا پاک می شود.

بنابراین توصیه می شود یا از رسید کپی تهیه شود و ضمیمه فیش شود و یا شماره پیگیری، تاریخ پرداخت و مشخصات کارت روی فیش یادداشت شود تا در صورت لزوم قابل پیگیری باشد. به منظور جلوگیری از مغایرت، از رند کردن مبالغ جداً خودداری فرمایید.

پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از طریق تلفن همراه

در این روش با استفاده از سامانه مبتنی بر USSD و وارد کردن کد دستوری#١٤٢٠*٤*می توان وارد منوی پرداخت الکترونیکی حق بیمه سازمان تأمین‌اجتماعی شد و بعد از ثبت اطلاعات قبض، با هریک از کارت‌های عضو شتاب پرداخت را انجام داد.

پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی در محل شعب سازمان تامین اجتماعی

در این شیوه نیز با مراجعه حضور افراد در شعب مختلف سازمان تامین اجتماعی، می توان حق بیمه را پرداخت کرد که البته امروزه به دلیل وقت کم و افزایش مشغله مردم ترجیح می دهند از روش های غیرحضوری به منظور جلوگیری از اتلاف وقت خود استفاده کنند.

---