چرا آمریکا تحریم واکسن را برای ایران برداشت؟

 

با پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا امیدواران برجام امید داشتند او بلافاصله به برجام بازگردد و تحریم‌ها برداشته شود اما در همان ماه‌های اول، کاخ سفید تصریح کرد عجله‌ای برای بازگشت به برجام ندارد و پیش‌شرط‌هایی برای مذاکره مطرح کرد. تا اینکه 7 فروردین امسال، ایران تفاهم 25 ساله با چین را امضا کرد.
به فاصله چند روز آمریکایی‌ها اعلام کردند حاضرند بدون پیش‌شرط و طبق نظر ایران وارد مذاکرات غیرمستقیم شوند. واشنگتن به‌خوبی می‌دانست اجرایی شدن تفاهم 25 ساله ایران را عملاً تحریم‌ناپذیر خواهد کرد و چین هم که بزرگ‌ترین رقیب اقتصادی آمریکا است از این همکاری سود خواهد کرد.
ورود به مذاکرات می‌توانست برای آن‌ها زمان بخرد تا تأثیر این اقدام راهبردی را کمرنگ کنند. اتفاق دیگر در بحبوحه انتخابات ایران رخ داد.
علیرغم ممنوعیت تحریم غذا و دارو طبق قوانین بین‌المللی طی 1 سال و نیم کرونا، تحریم علیه ایران ادامه داشته است. ایران برای خرید دارو، تجهیزات ایمنی و واکسن کرونا حتی در اینستکس و با همکاری سازمان ملل با مشکل تحریم روبرو بود. پس از ماه‌ها تلاش، 24 خردادماه واکسن ایرانی برکت مجوز استفاده عمومی خود را دریافت کرد. مسیر خودکفایی ایران در بحران کرونا ثمر داده بود و ایران به 6 کشور سازنده واکسن پیوست.
با تولید انبوه واکسن برکت نه‌تنها واکسیناسیون تسریع خواهد شد، بلکه ایران فرصت صادرات واکسن به کشورهای دیگر را پیدا خواهد کرد. فرصتی که مانند تجربه فروش بنزین به ونزوئلا هم مزایای اقتصادی برای داخل و هم مزایای سیاسی برای روابط خارجی ایران خواهد داشت. به همین خاطر تنها 4 روز بعد آمریکا برای مبادلات کرونایی ایران، سوریه و ونزوئلا معافیت اعمال کرد و کلیه مبادلات و فعالیت‌های مرتبط با صادرات، باز صادرات، فروش یا عرضه، مستقیم یا غیرمستقیم کالاها یا فناوری‌های مورداستفاده در پیشگیری، تشخیص یا درمان کووید ۱۹ (ازجمله پژوهش‌ها یا مطالعات بالینی مرتبط با کووید ۱۹) با ایران یا حکومت ایران یا با افراد و کشورهای ثالث که چنین کالاهایی را به‌طور خاص برای باز فروش به ایران خریداری می‌کنند، از تحریم‌ها معاف کرد.
تسهیلی که نه از سر دلسوزی و بشردوستی، بلکه برای ممانعت از همکاری کشورهای تحریم‌زده و پیشگیری از درآمد ایران است. مسیر پایدار بی‌اثر کردن و از بین بردن تحریم‌ها از خودکفایی، تکیه‌بر ظرفیت داخلی و اقدامات کاربردی و راهبردی در سیاست خارجی می‌گذرد. همچنین معافیت صادرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا مهر تأییدی بر موضع جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تحریم کالاهای بشردوستانه چون غذا و دارو است که طبق قوانین بین‌الملل حتی در شرایط جنگ نیز شامل تحریم نمی‌شود. از سوی دیگر، آمریکا در حالی برای مبادلات کرونایی معافیت صادر کرده که جمهوری اسلامی ایران با اتکا به دانش بومی خود به فناوری ساخت واکسن کرونا دست پیداکرده است.