چرا واردات واکسن به ایران شکست خورد؟
وزارت بهداشت با اشاره به «خلف وعده» جهانی در تهیه واکسن کرونا از جمله توسط کشورهای روسیه و هند، شکست در اجرای برنامه ملی واکسیناسیون را رسما تایید کرد.
واردت واکسن از همان روزهای ابتدایی تولید آن در جهان با چالشهای زیادی همراه بود. کشورهای سازنده عمدتاً روابط سیاسی و تجاری خود را برای فروش واکسن، مدنظر خود قرار میدادند.
حسن روحانی، رئیسجمهور ایران اعلام کرده بود که بخش خصوصی میتواند با ارز نیمایی نسبت به واردات واکسن کرونا البته با مجوز و تأیید وزارت بهداشت اقدام کند.
حیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت ایران اعلام کرد: «کسی که داوطلب واردات واکسن کرونا به ایران است، اولاً باید یک شرکت دارویی مورد تأیید وزارت بهداشت ایران باشد و دوماً از طرف خارجی که تولیدکننده واکسن است، یک نامه نمایندگی برای ما بیاورد که اتاق بازرگانی کشور مبدأ و سفارت ما در آن کشور، آن را تأیید کند. بنابراین لازم است از سمت طرف خارجی یک نامه نمایندگی یا معرفینامه مورد تأیید داشته باشند.»
در ایران نیز از همان ابتدا شرکتهای خصوصی زیادی خواهان دریافت ارز دولتی برای واردات واکسن شدند اما سختگیریهای وزارت بهداشت در مورد تعهدات شرکتهای خصوصی و کیفیت واکسنها سبب شد رئیسجمهور وارد ماجرا شود. به دستور حسن روحانی شرکتهای خصوصی برای دریافت مجوز از دفتر ریاست جمهوری اقدام میکردند .
همتی رئیس وقت بانک مرکزی نیز اعلام کرد که 100 میلیون دلار ارز برای ارائه به شرکتها تخصیص داده است. رئیس اتاق بازرگانی هم اعلام کرد که بخش خصوصی قرارداد خرید 6 میلیون دوز واکسن را به امضا رسانده است.
اخیراً رئیس سازمان غذا و دارو گفته است که:« تاکنون به 38 شرکت خصوصی مجوز واردات واکسن دادهشده است. بااینوجود تاکنون هیچیک از شرکتهای خصوصی موفق به واردات واکسن نشدهاند.» چراکه واردات ۲واکسن اسپوتنیکوی روسی و بهارات هند ممنوع شده است. پیشازاین، ۲واکسن فایزر و مدرنا به دستور رهبری با ممنوعیت واردات مواجه شده بودند و حالا با حذف این دو واکسن از چرخه واردات از سوی شرکتهای خصوصی، تنها ۲گزینه برای این شرکتها باقی میماند: آسترازنکا و سینوفارم چین. البته ناصر ریاحی رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو میگوید: «مجوزها بهتازگی از سازمان غذاودارو اخذشده و تبادلات مالی در حال انجام است.» اما معاون وزیر بهداشت معتقد است دلیل عدم موفقیت شرکتهای خصوصی این است که شرکتهای بزرگ واکسنسازی در جهان صرفاً با دولتها همکاری میکنند.
در تمام دنیا دولتها مسئول تأمین و تزریق واکسن کرونا هستند و چندپارگی در واردات و تزریق میتواند در کشور به ایجاد بازار سیاه دامن بزند.
شرکتهای مدعی نیز باوجود تلاش زیاد برای دور با وزارت بهداشت و اخذ مجوز از رئیس دولت، هیچیک موفق به واردات واکسن نشدهاند.