خواب رفتن دست و پا چه ارتباطی با گردش خون دارد؟ درس علوم پایه هفتم

خواب رفتن و بی‌حسی دست و پاعلامتی بسیار رایج و آزار دهنده است که گاهی اوقات بی‌خطر و موقتی است و برای مثال درد مچ دست می‌تواند ناشی از این باشد که هنگام خواب رفتن دستتان را زیر سرتان گذاشته‌ اید.

در نتیجه به عصب‌ های دست فشار وارد شده است یا این که در اثر مدت طولانی پا روی پا انداختن اعصاب پا تحت فشار قرار گرفته‌ اند، یا در مواردی مانند کیست مچ دست به صورت مزمن شاهد علائم ذیل خواهید بود، همچنین پارگی دیسک گردن نیز موجب بروز درد در گردن، انتشار درد به بازو، درد شانه، گزگز و بی‌حسی بازو و دست می‌شود.

خواب‌رفتگی واژه‌ای است که به‌صورت عمومی برای توصیف یک احساس عجیب در هر قسمتی از بدن انسان به‌خصوص دست‌ها و پاها به کار می‌رود، بی‌حسی ممکن است در اطراف دهان و یا هر قسمت دیگری از بدن وجود داشته باشد، این احساس می‌تواند دامنه‌ی وسیعی از مورمور و سوزن سوزن شدن گرفته تا یک بی‌حسی کامل نسبت به محرک‌های خارجی داشته باشد.

خواب‌رفتگی دست‌ها و پاها ممکن است بی‌خطر بوده و به‌خودی‌خود رفع شود مانند زمانی که دست شما در معرض سرما یا گرمای شدید قرارگرفته و انگشتان آن بی‌حس می‌شوند، همچنین برخی از افراد به هنگام اضطراب و فشار روحی زیاد و یا حمله‌ی میگرن، دچار بی‌حسی در اطراف دهان و در انگشتان می‌شوند.

این حالت نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک عارضه‌ی جدی مانند آسیب‌های عصبی باشد که ممکن است با گذشت زمان پیشرفت کرده و دائمی شوند، وضعیت بی‌حسی می‌تواند با احساس سوزش، درد شدید و یا احساس ضعف در دست، پا و عضلات صورت همراه باشد. بسته به علت ایجاد این عارضه، بی‌حسی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک عارضه‌ی موقت و یا یک بیماری جدی باشد.

دستگاه گردش خون

دستگاه گردش مواد شامل قلب، رگ ها و خون است،دستگاه گردش مواد برای این که بتواند با تمام سلول های بدن ارتباط برقرار کند، به مایعی نیاز دارد تا مواد را با خود جابه جا کند، این مایع همان خون است.

رگ های خونی 

خون در دستگاه گردش مواد، در درون شبکه ای از لوله های مرتبط با هم جریان دارد. به این لوله ها، رگ های خونی می گویند. همچنین برای به گردش در آوردن این مایع درون ر گها به نوعی پمپ نیاز است که همان قلب است. 

قلب با ضربان خود، خون را با فشار به درون ر گها و اندام ها می فرستد، چون رگ ها به هم مرتبط اند، خون دوباره به قلب برمی گردد و این کار به طور مداوم تکرار می شود.

علل خواب رفتن دست و پا در طب سنتی

در طب سنتی یکی از شایع ترین علل خواب رفتگی دست و پا غلبه ی بلغم یا همان غلظت خون است، ین غلبه خلط سودا یا بلغم موجب خون‌رسانی ضعیف و ناقص به بافت‌ها یا اندام انتهایی بدن مانند دست‌ها و پاها می‌شود و زمانی که خون به آن اندام یا اعضا نرسد، فرد احساس خواب‌رفتگی در دست و پاهایش می‌کند.

از عواملی که موجب بروز این حالت می‌شود می‌توان به خوردن مواد غذایی که فضولات زیادی تولید می‌کنند، اشاره کرد. مصرف فست‌فودها که تولید خون خیلی کمی دارند، بخش بیشتری از همان خون کم هم در بافت‌ها و عروق ریز اندام انتهایی رسوب می‌کند و موجب انسداد و در نتیجه احساس خواب‌رفتگی می‌شود.

حتی گوشت گوسفندی که بسیار مناسب و موافق مزاج انسان است و با تمام فواید خود، اگر زیادی مصرف شود موجب این بیماری می‌شود؛ گوشت گاو و مرغ صنعتی میان گوشت‌ها از عوارض بسیار سنگین‌تری برخوردارند. مصرف گوشت گاو و مرغ صنعتی و کلاً زیاده‌روی در مصرف گوشت‌ها موجب تولید خون غلیظ در بدن می‌شود که در اندام انتهایی رسوب می‌کند و در نهایت موجب انسداد می‌شود.

از نظر  طب سنتی افرادی که در حالت دو زانو یا چهار زانو نشسته‌ و زودتر از یک ساعت حالت خواب‌رفتگی در پاهایشان احساس کنند یا در خواب دچار این حالت شوند لازم است به منظور درمان به موقع اقدامات لازم را انجام دهند.

با این حال گزگز پا و یا دست در بسیاری موارد شدید، دوره‌ای یا مزمن و گاه همراه با علائمی چون درد، خارش، بی‌حسی و تحلیل عضلات است. خواب رفتن دست و پا در چنین حالت‌هایی نشانه آسیبی عصبی است که می‌تواند پی‌آمد علل گوناگونی چون ضربه دیدن یا صدمه‌های فشاری مکرر، بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی باشد.سوزن سوزن شدن و درد در دست‌ها و پاها از دیگر نشانه‌های خواب رفتن دست و پا به شمار رفته و در حالت پیشرفته زمانی که فرد شب‌ها مدت نسبتاً طولانی دست یا پاهایش بی‌حرکت می‌ماند احساس گرفتگی و درد کرده که با حرکت دادن دست یا پای خواب رفته، این مشکل برطرف می‌شود.

درمان خواب‌رفتن دست و پا

برای درمان، توصیه‌ای که به این افراد می‌شود این است که حتماً ورزش را در برنامه روزانه خود جای دهند تا خون با افزایش حرارت ناشی از ورزش به جریان بیفتد همچنین این افراد باید "تغذیه" خود را حتماً اصلاح کنند.

کاهش مصرف غذاهای سرخ‌کردنی و عدم استفاده از فست‌فودها از جمله روش‌های طبیعی درمان خواب‌رفتگی دست و پا محسوب می‌شود.

این افراد باید از غذاهایی که غذائیت زیادی دارند که در اصطلاح "کثیر‌الغذا" گفته می‌شود، بیشتر استفاده کنند؛ این نوع غذاها، تولید خون زیادی می‌کنند  و "قلیل‌الفضول" یا دارای فضله کمی هستند مانند ارده، روغن حیوانی، کره محلی و انواع آش.

جویدن یک قاشق چایخوری سیاه‌دانه به مدت ۴۰ روز هنگام صبح و شب همچنین اهدای خون از دیگر روش‌های طبیعی درمان خواب‌رفتگی دست و پا است، البته باید توجه داشت دیابت، بیماری ام‌اس و دیسک کمر نیز از علل خواب‌رفتگی دست‌ها و پاها به شمار می‌روند که برای درمان مناسب این بیماری‌ها باید اقدام لازم صورت گیرد.

ضمناً ماساژ نیز می‌تواند یک روش درمانی مکمل باشد همچنین نباید از نقش "حجامت" در بهبود این بیماری خصوصاً در افراد گرم‌مزاج غفلت کرد البته به‌شرط تشخیص یک طبیب حاذق.

پیشگیری از خواب رفتن دست و پا هنگام خواب

- هنگام خواب، دست ها را زیر بالش یا سر قرار ندهید.
- روی دست ها نخوابید، زیرا این امر باعث قطع گردش خون می شود.

- کف دست را هنگام خوابیدن مشت نکنید و باز بگذارید.
- دست ها را روی قلب قرار دهید تا بی حسی آن برطرف شود.

- ورزش های مخصوص برای تقویت شانه، گردن و دست ها را انجام دهید.
- از بالش های نرم تر استفاده کنید، از بالشت زیر زانو هم استفاده کنید و به پشت بخوابید.

- در صورت ابتلا به سندروم تونل کارپال که باعث به خواب رفتن یا بی حسی دست می شود،از داروی ضدالتهاب با تجویز پزشک استفاده کنید.

---