چرا سریال‌های ایرانی اینقدر ضعیف هستند؟!

 

شیوع کرونا تلویزیون را در تولید سریال‌های جدید دچار مشکل کرده اما اشکالات فقط مربوط به این دوره نیست. صداوسیما تا امروز حدود 1300 سریال تلویزیونی تولید و پخش کرده است اما از میان این لیست کمتر از 100 سریال به‌عنوان آثار ماندگار و پرمخاطب شناخته می‌شوند. اغلب مجموعه‎‌های تلویزیونی به دلیل کیفیت بسیار پایین با انتقادات مردمی مواجه هستند.

آنتن ماه رمضان نشان داد که مخاطبین به فیلم‌های کمدی نیاز دارند؛ همان‌طور که در آی فیلم و دیگر شبکه‌ها به دنبال کارهای گذشته رضا عطاران بودند.
هرچند در سال‌های اخیر سوژه‌ها و اتفاقات مختلفی در سریال‌های تلویزیونی به نمایش گذاشته می‌شود اما اکنون سریال سازی از آن دوران طلایی‌اش خصوصاً در ماه رمضان و مناسبت‌های دیگر فاصله گرفته است چراکه هنوز هم قدیمی‌های تلویزیون پرطرفدارترند و این خودش نوعی خطر محسوب می‌شود.

اشکال سریال سازی در ایران چیست؟!

اغلب اجزای مهم سریال‌های ایرانی دچار نوعی تکرار و کلیشه زدگی هستند که مخاطب را دل‌زده می‌کند. ضعف در فیلم‌نامه و پیروی کردن قصه‌ها از کلیشه‌های مرسوم، خط سیر سریال‌ها را قابل حدس کرده است. شخصیت‌پردازی ضعیف، بازی‌های تصنعی و استفاده از بازیگرهای تکراری هم سریال‌های ایرانی را کم مخاطب می‌کند. طراحی گریم و لباس از مهم‌ترین عوامل باورپذیری یک نقش، به‌شدت در سریال‌های ایرانی مورد غفلت است. همچنین طراحی صحنه و انتخاب لوکیشن هم اغلب تکراری، به‌دوراز خلاقیت و توجه به جزئیات است. جالب است که اغلب این مشکلات ارتباطی به بودجه ندارند و بیشتر ناشی از کم‌کاری تیم‌های تولید است.

مجتبی متولی مدیر تولید سریال «خواب‌وبیدار» می‌گوید: «من شنیده‏ام تلویزیون برای برخی از خانه‌ها ماهی بین 40 تا 60 میلیون هزینه اجاره می‏دهد؛ یعنی می‌خواهم بگویم که برای تهیه‌کنندگان تلویزیونی کار ساده‌تر از سینماست چراکه از حمایت‌های مسئولین تلویزیونی برخوردارند.»

علی‌رغم صرف بودجه‌های سنگین برای ساخت سریال‌ها، نظارت کافی بر کیفیت این آثار وجود ندارد. در سال 99 از میان 30 سریال پخش‌شده، فقط 2 اثر( پایتخت و نون خ) توانسته مخاطب بالای 50 درصد داشته‌ باشد.

در یک دوره طولانی خدمات ضعیف تلویزیون، توجه به سریال‌های خارجی به‌ویژه سریال‌های ترک را بیشتر کرد. ترکیه ظرف کمتر از 20 سال گذشته تبدیل‌ به سریع‌ترین صادرکننده سریال جهان شده است. ترکیه امروز دومین صادرکننده سریال در تمام دنیاست؛ آمریکا در رتبه اول و مکزیک در رتبه سوم قرار دارند.

سال 2018 درآمد ترکیه از صادرات سریال 500 میلیون دلار بوده و تا 2023 به یک میلیارد دلار خواهد رسید. صادرات سریال در سال‌های اخیر توریست‌های زیادی را هم جذب ترکیه کرده است.

با توجه به ظرفیت کشورهای همسایه و جهان اسلام این امکان تا حد خوبی برای ایران هم فراهم بود. سریال یوسف پیامبر تجربه موفق ایران در صادرات سریال بود که در بیش از 60 کشور پخش شد؛ حتی ترکیه هم ازجمله خریداران یوسف پیامبر بود و در چند نوبت این سریال را پخش کرده است.
سیاست‌های غلط تولید، تلویزیون را در نه‌تنها در صادرات که در جذب مخاطب داخلی هم دچار مشکل کرده است.