چرا انسان باید به غذایش دقت کند؟

غذاى انسان با یک دگرگونى؛ جزء بافت وجود او مى‏ شود، به همین دلیل قرآن روى مواد غذایى آن هم موادى‏ كه از طریق گیاهان و درختان، عائد انسان مى ‏شود تكیه كرده است.

قرآن كریم در سوره عبس آیه ۲۴ چنین می فرماید: "فَلْیَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ"؛ یعنی آدمی باید به غذایش، خوراكش و به آنچه می خورد توجه داشته باشد كه از هر نظر پاک و تمیز، حلال، مباح و قابل خوردن باشد و از نظر بهداشت و سلامتی بایستی دقتافی مبذول دارد كه آنچه می خورد سالم باشد و چه از نظر ظاهر و چه از نظر باطن آلوده نباشد.

حق كسی را نخورد و توجه داشته باشد كه چه می خورد و به اندازه كافی بخورد و آیا آنچه می خورد، خوردنی است؟و نیز بنگرد كه آفرینش چقدر در به وجود آمدن این غذا از عناصر و عوامل مختلف استفاده كرده است و چه نیروهایی بكار رفته تا این غذا به صورت كنونی درآمده است.

لزوم توجه انسان به طعام چیست؟

واضح و مبرهن است كه منظور از توجه به خوراک مصرفی تنها دقت ظاهرى نیست، بلكه نگاه به معنى دقت و اندیشه در ساختمان مواد غذایى و اجزاء حیاتبخش آن، همچنین تاثیرات شگرفى كه در وجود انسان دارد و سپس اندیشه در خالق آن ها است.

نه فقط انسان براى آن كه بداند چگونه خدا آن را براى او فراوان آفریده، بلكه از مدرسه آفریدگان این را بیاموزد كه چگونه از آن بهره برگیرد.

مگر نه این است كه همه این طبیعت مسخّر براى خوراک رساندن به تو است، آیا در این امر حكمت بالغه و قدرت قاهره خدایت را مشاهده نمى‏ كنى و آیا این همه بدان معنى نیست كه در وراى این طبیعت تدبیر و تقدیر و حكمتى وجود دارد، و این كه مقصود پروردگارت این است كه تو را خوشبخت سازد و سپس به راهنماییت بپردازد و آن گاه آماده بهشتت كند؟! آرى.

و اینكه بعضى احتمال می دهند مراد نگاه ظاهرى است، نگاهى كه باعث تحریک غده ‏هاى بزاقى دهان مى ‏شود، در نتیجه كمک به هضم غذا مى‏ كند بسیار بعید به نظر مى ‏رسد.

معنای ظاهری آیه این است که انسان باید در غذای خود تأمّل کند و ببیند که طبیعت چگونه امکان به دست آوردن آن را فراهم ساخته و بی مقدمه و به خودی خود به وجود نیامده است. اگر انسان به دقت در غذای خویش تأمل نماید مقدار فضل و رحمت الهی را درخواهد یافت و هنگام تناول آن لذت خواهد برد و این همه عنایت خداوند را سپاس خواهد گفت. 

در بعضى از روایات كه از معصومین نقل شده نیز آمده است كه منظور از" طعام" در اینجا" علم و دانشى" است كه غذاى روح انسان است، باید بنگرد كه آن را از چه كسى گرفته؟ از جمله از امام باقر( ع) نقل شده كه در تفسیر این آیه فرمود:" علمه الذى یاخذه عمن یاخذه"؟ نظیر همین معنى از امام صادق ع نیز نقل شده است .

بی شک معنى ظاهرى آیه همان غذاهاى جسمانى است، ولى غذاى روح را نیز از طریق قیاس اولویت می توان استفاده كرد، چرا كه انسان تركیبى است از روح و جسم، همانگونه كه جسم ‏او نیاز به غذاى مادى دارد، روح او نیز محتاج به غذاى روحانى است.

به همین دلیل در جایى كه انسان باید در غذاى جسمانیش دقیق شود و سرچشمه آن را كه باران حیاتبخش است طبق آیات بعد بشناسد باید در غذاى روحانى خود نیز دقت بخرج دهد كه از طریق باران وحى بر سر زمین قلب پاک پیامبر(ص) نازل مى‏ گردد و از آنجا در سینه ‏هاى معصومین( ع) ذخیره مى ‏شود و همچون چشمه‏ هاى جوشانى در صفحه قلوب جارى مى‏ گردد و انواع میوه ‏هاى لذتبخش ایمان و تقوا و فضائل اخلاقى را پرورش مى‏ دهد.

آرى انسان باید درست بنگرد كه سرچشمه اصلى علم و دانش او كه غذاى روحانى او است كجا است مبادا از سرچشمه آلوده‏اى تغذیه شود و روح و جان او را بیمار كند یا به هلاكت افكند. پس اگر به غذا با چنین دیدى نگاه كنى، از درجه بلعیدن غذا با اشتهایى حیوانى به درجه بهره ‏بردارى از آن با آسایش نفسانى و با سپاسگزارى بالا می ‏روى و در این هنگام تنها بدنت از غذا تغذیه نمى ‏كند، بلكه روح‏ و جانت نیز چنین مى ‏كند. 

در حدیث از امام على (ع) آمده است كه: هر كس كه‏ غذای پاكیزه بخورد و آن را خوب بجود، و در آن هنگام كه هنوز اشتها دارد خوردن را ترک كند و چون ضرورت به دستشویى رفتن پیش آید خود را از رفتن به آن باز ندارد، به بیمارى جز بیمارى مرگ مبتلا نخواهد شد.

از امام صادق (ع) روایت شده است كه می فرماید: چون براى رسول اللَّه (ص) میوه نوبرانه ‏اى مى ‏آوردند، آن را مى ‏بوسید و بر چشم مى ‏نهاد و مى‏ گفت: خدایا!آغاز آن را در عافیت بهره ما ساختى، پس پایان آن را نیز در عافیت به ما بنما". دهها آداب دیگر براى طعام هست كه اسلام و جز آن از آنها در كتاب هاى فقهى سخن گفته است و در صورتى كه دین به غذا كه خوراک بدن است این اندازه اهتمام ورزیده، پس چگونه است توجه آن به علم مگر آن غذاى فكر نیست، آیا شایسته است كه آن را از هر منبع جستجو كنیم؟!

 
"فلینظر الانسان الی طعامه"؛ انسان باید به غذایش نگاه کند، انسان باید دقت کند که چه تغذیه ای را انتخاب کرده. انسان باید حساس باشد که غذایی که قصد خوردنش را داد مسموم نباشد.

انسان موجودی است که از روح و جسم تشکیل یافته است، همانطوری که جسم انسان نیاز به غذا دارد، روح آدمی هم نیاز به غذا دارد. هر انسانی باید دقت کند که چه غذایی به روحش میدهد. چه کتابی را مطالعه میکند. سخن چه کسی را گوش میدهد. و از چه کسی پیروی می کند. ؟؟؟!!!

امام صادق علیه السلام فرمودند: "من طلب الهدایة من غیر اهلها فیضل…"؛ هر کسی که هدایت را از کسانی که صلاحیت هدایت ندارند بگیرد گمراه می شود.! نیاز های متفاوت روح، غذاهای متفاتی را نیز می طلبد که در اینجا فقط به غذای علمی آن اشاره می شود، تا کنون هیچ دقت کرده ایم که چه کتابی، از چه نویسنده را مطالعه می کنیم؟

رسول خدا (ص) فرمودند: "الأكل للقوة لالشهوة"؛ خوردن براى قوت است نه براى شهوت.

مكروهات غذا خوردن 

امام خمینى (ره): چند چیز در غذا خوردن مكروه است:
- در حال سیرى غذا خوردن.
- پرخودن.
- نگاه كردن به صورت دیگران در موقع غذا خوردن.
- خوردن غذاى داغ.
- فوت كردن به چیزى كه مى خورد یا مى آشامد.
- بعد از گذاشتن نان در سفره منتظر چیز دیگر شدن.
- پاره كردن نان با كارد.
- گذاشتن نان زیر ظرف.
- پاک كردن استخوانى كه گوشت به آن چسبیده بطورى كه در آن نماند.
- پوست كندن میوه.
- دور انداختن میوه پیش از آن كه كاملا آنرا بخورد.

اى بنى آدم، با دقت به سفره ات نگاه كن، چه مى بینى؟ خداوند مهربان این همه نعمت را فقط براى بشر آفریده است ، مفهوم این سفره عریض و طویل و پر نعمت این است كه خدواند غفار بنده هایش را خیلى خیلى دوست دارد و این تازه سفره ى دنیاى ماست ، ببینید خداوند رزاق در آخرت چه سفره اى و چه نعمتهائى چیده است كه هیچ چشمى تا بحال ندیده و هیچ گوشى نشنیده است.

حتى به ما اجازه داده كه سر حیوانات حلال گوشت را بریده و از گوشت آن استفاده كرده و از پوست آن ها  براى خود لباس تهیه كنیم و خداى كریم مى فرماید: بنده ی من همه چیز را براى تو آفریدم و تو را براى خودم.

پس اى دوستان ، حالا كه این چنین خداى مهربانى داریم ، بیائید از اوامر و نواهى خداى بزرگ اطاعت كنیم و خود را به كسى غیر از خدا نفروشیم و بیائید نمك خوردیم ، نمكدان را نشكنیم ، تا إنشاء الله از سفره ى آخرت هم بى بهره نباشیم.

غذاى حلال 

بنده من به غذایت نگاه كن، ببین غذائى كه مى خورى از حلال است یا حرام؟ اگر از حلال است، إنشاء الله عافیت می شود.

ولى اگر از حرام باشد، دارى شكمت را از آتش بر مى كنى، ببین غذائى كه مى خورى غذاى مفید است یا مضر؟اگر غذایت حلال و مفید باشد، بدان كه عمرت با سلامتى طولانى می شود و اگر غذایت حلال و غیر مفید باشد، بدان كه عمرت كوتاه همراه با مریضى خواهد بود.

---