نماز خواندن در مسافرت چگونه است؟ هدیه‌های آسمانی پایه ششم
خداوند در آیه ۱۰۱ سوره نسا می فرماید: "وَ إِذَا ضَرَ‌بْتُمْ فِی الْأَرْ‌ضِ فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُ‌وا مِنَ الصَّلَاهِ إِنْ خِفْتُمْ أَن یَفْتِنَکُمُ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا". و چون در زمین سفر کردید، اگر بیم داشتید که آنان که کفر ورزیده‌اند به شما آزار برسانند، گناهى بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید.
امام صادق (ع) درباره نماز شکسته می فرمایند: خداوند هدیه ای به من و امتم کرامت فرموده که به دیگر امت ها نداده است؛ افطار کردن روزه و شکسته شدن نماز در سفر. پس هر کس چنین نکند، هدیه خداوند را رد کرده است.
مسافر کیست؟
اگر مسافر از جایی كه نمازش کامل است، حداقل چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد، نمازش در این سفر هم شكسته است و مسافری كه به وطنش بر می‌گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند یا صدای اذان آنجا را بشنود، نمازش کامل است.
پس زمانی که فردی ۸ فرسخ (هر فرسخ بین ۵ تا ۵/۵ کیلومتر است) معادل ۴۵ کیلومتر را به صورت رفت و برگشت از شهر خود دور شود و قصد اقامت ده روزه یا بیشتر نداشته باشد مسافر به حساب می آید.
نماز شکسته مخصوص مسافر است، فرد مسافر باید نمازهای چهار رکعتی خود را که شامل نماز ظهر، عصر و عشا می شود به صورت دورکعتی مانند نماز صبح بخواند. نماز شکسته اگر قضا شد قضای آن هم شکسته خوانده می شود.
در چه شرایطی نماز شکسته خوانده می شود؟
آن که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد: کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است اگر رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد باید نماز را شکسته بخواند بنابر این اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد باید نماز را تمام کند. اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب .اگر سفر، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند.
آن که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد: پس اگر به جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آن جا قصد کند جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر بخواهد از آن جا هشت فرسخ برود یا چهار فرسخ برود و به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز بماند برگردد باید نماز را شکسته بخواند.
افرادی که همیشه در سفرند: یا سفر جزء برنامه‌ی زندگانی آن‌ها شده است از این حکم مستثنا هستند زیرا مسافرت برای آن‌ها جنبه‌ی عادی دارد نه جنبه فوق العاده.
کسانی که سفرشان سفر معصیت است: مشمول این قانون نمی‌باشند زیرا این حکم یک نوع تخفیف الهی است و کسانی که در راه گناه سفر می‌کنند نمی‌توانند مشمول آن باشند.
مسافر تا به حد ترخص نرسد (نقطه‌ای که صدای اذان شهر را نشنود و یا دیوارهای شهر را نبیند) نباید نماز شکسته بخواند زیرا هنوز از قلمرو شهر بیرون نرفته و عنوان مسافر به خود نگرفته است.مسافر، زمانی باید نمازش را شكسته بخواند كه از حد ترخص بگذرد، یعنی حداقل به مقداری دور شود كه دیوارهای محل اقامتش را نبیند یا اذان آن جا را هم نشنود و چنانچه قبل از آن بخواهد نماز بخواند، باید تمام بخواند.
- در جایی كه می‌داند و یا قصد دارد ده روز بماند.
- در جایی كه سی روز با تردید مانده است؛ یعنی معلوم نبوده، می‌ماند یا می‌رود و تا سی روز به حالت تردید مانده و جایی هم نرفته است كه در این صورت از روز سی و یكم باید نماز را تمام بخواند.
درس دوازدهم (سفرهای با برکت) هدیه های آسمان پایه ششم
ماجرا از آنجا آغاز شد که من و پسر عمویم ابوذر تصمیم گرفتیم درباره‌ی زندگی امام خمینی (ره) گزارشی تهیه کنیم. من و ابوذر در دو روستا نزدیک شهر خمین زندگی می‌کنیم؛ شهر زادگاه امام خمینی (ره). برای همین تصمیم گرفتیم گزارش خود را از این شهر آغاز کنیم. اراک، قم و تهران، مقصدهای بعدی سفر ما خواهد بود.
موضوع را با عمو رضا (پدر ابوذر) در میان گذاشتیم و با استقبال او روبه‌رو شدیم. قرار شد عمو هم در این سفرها کنار ما باشد.
اوّلین سفر
نزدیک ظهر به شهر خمین رسیدیم. امام خمینی در این شهر به دنیا آمده و دوران کودکی و نوجوان یاش را اینجا گذرانده بود. صدای اذان ظهر به گوش رسید. عمو رضا به من گفت:«شما نماز ظهر و عصر را چهار رکعتی بخوان؛ امّا من و ابوذر باید دو رکعتی بخوانیم».
تعجّب کردم و گفتم: "چرا؟".
عمو گفت: " روستای شما نزدیک خمین است و فاصله‌ی آن تا خمین از ۲۲/۵ کیلومتر کمتر است؛ بنابراین نماز شما شکسته نمی‌شود؛ امّا فاصله‌ی روستای ما تا خمین از ۲۲/۵ کیلومتر بیشتر است و نمازمان در اینجا شکسته است؛ یعنی باید نمازهای چهار رکعتی ظهر، عصر و عشا را دو رکعتی بخوانیم".
دومین سفر
سفر دوم ما به اراک بود. وقتی به آنجا رسیدیم به حوزه‌ی علمیه‌ی امام خمینی رفتیم و اتاق امام را پیدا کردیم. امام خمینی، مدّتی در این اتاق زندگی کرده و در آن حوزه‌ی علمیه درس خوانده بود.
نزدیک ظهر که شد، عمو رضا گفت:«هر سه باید نمازمان را شکسته بخوانیم؛ زیرا فاصله‌ی روستاهای ما تا اراک از ۲۲/۵ کیلومتر بیشتر است و قصد نداریم ده روز اینجا بمانیم. مسافری که از وطنش بیشتر از ۲۲/۵ کیلومتر دور شود و به جایی برسد که نخواهد ده روز بماند، نمازش در آنجا شکسته است».
سوالات درس هدیه های آسمانی پایه ششم
خداوند درسوره انعام آیه 11 ما را به چه چیزی سفارش کرده است؟قُل سیروا فِی الآرضِ؛ (ای پیامبر به مردم)بگو: درزمین سفر کنید.
پیامبر چه سفارشی درباره ی سفر فرموده اند؟
سفر کنید، تا سالم بمانید.
نماز شکسته یعنی چه؟
مسافر باید نمازهای چهار رکعتی ظهر، عصر، عشا را دو رکعتی بخواند.
کدام نمازها را در سفر شکسته می خوانیم؟
ظهر، عصر، عشا.
شرایط خواندن نماز شکسته چیست؟
اگر کسی تصمیم داشته باشد به جایی برود که از محلّ سکونتش، بیش از22کیلومترفاصله دارد،باید نمازش را شکسته بخواند. این در صورتی است که بخواهد کمتر از ده روز آنجا بماند؛امّا اگر بداند ده روز یا بیش تر در آن مکان می ماند،دیگر نمازش شکسته نیست و از همان اوّل باید نماز را کامل بخواند.
خانواده ی سعید در تهران ساکن هستند. در موارد زیر، نماز سعید شکسته است یا کامل؟
- آن ها به همراه پدر و مادر خود برای زیارت امام رضا (علیه السّلام) به مشهد رفته اند و می خواهند7 روز در آنجا بمانند. (شکسته)
- با خانواده ی خود، ۵ کیلومتر از شهر برای تفریح خارج شده است. (کامل)
- برای دیدن مادر بزرگ به اصفهان رفته اند و قصد دارند دو هفته آنجا بمانند. (کامل)در چه مکان هایی حتّی اگر کمتر از ده روز آن جا بمانیم نماز کامل است؟
- مسجد الحرام (مکه)
- مسجد النبی (مدینه)
- مسجد کوفه (کوفه)
- کنار ضریح امام حسین (ع) (کربلا)
