اعمال مخصوص شب بیست و سوم ماه رمضان

 شب قدر بهترین فرصت برای هر فردی است تا از خداوند طلب مغفرت و ببخشش از گناهان را کند. خداوند مهربان در این شب عنایت و توجه ویژه ای به بنده های خود دارد و این شب ها را بهانه ای جهت آمرزش بندگان خود قرار داده است. شب قدر شبی است که در طول سال، به خوبی و فضلیت آن پیدا نمی‌شود و عمل در این شب از عمل در طول هزار ماه بهتر است و تقدیر امور سال در این شب صورت می‌گیرد.

شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، سومین و آخرین شب از شب‌های قدر است؛ تا آخر ماه مبارک زمان زیادی باقی نمانده است و افراد باید تمام تلاش خود را کنند تا در آخرین شب قدر دیگر زمانی باقی در پناه رحمت خداوند متعال قرار بگیرند.

شب های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم از ماه مبارک رمضان ، به شبهای قدر معروف است و در این میان به احیا شب بیست و سوم تاکید بیشتری شده است و در احادیثی که از ائمه رسیده ،اهمیت این شب از شبهای قبلی بیشتر دانسته اند .در واقع احتمال شب قدر بودن این شب  قوی تر است.

امام باقر(ع) فرموده‌اند "کسی که شب بیست و سوم ماه رمضان احیا بدارد و در آن صد رکعت نماز بخواند، خداوند معیشت او را وسعت دهد، در برابر کسی که او را دشمن بدارد امر او را کفایت کند، و از غرق شدن، زیر آوار ماندن، دزدیده شدن و دیگر شرور دنیا او را نگهداری کند، ترس نکیر و منکر را از او بردارد، به هنگام بیرون آمدن از قبر نورش بر اهل محشر پرتو اندازد، نامه اعمالش به دست راستش داده شود، برای او برائت از آتش جهنم، گذرنامه عبور از صراط و امان از عذاب نوشته شود، بدون حساب داخل بهشت می‌شود و خود از رفقای پیامبران، صدیقان، شهیدان و صالحان باشد و آنان چه رفیقان شایسته‌ای هستند".

فاطمه علیهاالسلام نمى گذاشت كه كسى از خانواده اش در آن شب (شب بیست و سوم) بخوابد و [ خواب] آنان را با كم خوردن درمان مى كرد و از روز براى آن شب ، آماده مى شد و مى فرمود: محروم ، كسى است كه از خیر آن بى بهره بماند.

این شب، شبِ «جهنی» است؛ یعنی شبی است که دعاها در آن اجابت می‌شود و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهی مقدّر می‌شود .در کتاب مفاتیح الجنان اعمال این شب عظیم آمده است. یک سری از اعمال برای این شبها مشترک است ،اما برخی دیگر از اعمال مخصوص این شب می باشد. در این مطلب می خواهیم این اعمال را برشمریم:

 قرائت قرآن

در این شب پربرکت خواندن سوره های "حم دخان" "روم"و "عنکبوت " بسیار سفارش شده است. امام صادق علیه‌السلام سوگند یاد کرد که قرائت کننده سوره روم و عنکبوت در این شب از اهل بهشت خواهد بود.

همچنین در این شب خواندن هزار بار سوره "انا انزلناه فی لیله القدر " بسیار سفارش شده است.

دعا برای تعجیل در فرج صاحب الزمان(ع)

شب های قدر شب دعا کردن است. اولین دعایی که ما  باید آن را در راس همه ی دعاهای خود قرار دهیم، دعا برای ظهور امام زمان و تعجیل در فرج ایشان می باشد. از این رو خواندن دعای فرج در این شب عظیم فراموش نشود.

اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْقَائِمِ بِأَمْرِکَ الْحُجَّةِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَهْدِیِّ عَلَیْهِ وَ عَلَی آبَائِهِ أَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَ السَّلَامِ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی کُلِّ سَاعَةٍ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ مُؤَیِّداً حَتَّی تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِیهَا طُولًا وَ عَرْضاً وَ تَجْعَلَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ مِنَ الْأَئِمَّةِ الْوَارِثِینَ اللَّهُمَّ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ وَ اجْعَلِ النَّصْرَ [مِنْکَ ‏] لَهُ وَ عَلَی یَدِهِ وَ الْفَتْحَ عَلَی وَجْهِهِ وَ لَا تُوَجِّهِ الْأَمْرَ إِلَی غَیْرِهِ اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَکَ وَ سُنَّةَ نَبِیِّکَ حَتَّی لَا یَسْتَخْفِیَ بِشَیْ‌ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَی طَاعَتِکَ وَ الْقَادَةِ إِلَی سَبِیلِکَ وَ (آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ) وَ اجْمَعْ لَنَا خَیْرَ الدَّارَیْنِ وَ اقْضِ عَنَّا جَمِیعَ مَا تُحِبُّ فِیهِمَا وَ اجْعَلْ لَنَا فِی ذَلِکَ الْخِیَرَةَ بِرَحْمَتِکَ وَ مَنِّکَ فِی عَافِیَةٍ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ‏ وَ زِدْنَا مِنْ فَضْلِکَ وَ یَدِکَ الْمَلْأَی فَإِنَّ کُلَّ مُعْطٍ یَنْقُصُ مِنْ مِلْکِهِ وَ عَطَاؤُکَ یَزِیدُ فِی مِلْکِک‏.

همچنین خواندن این دعا: یَا مُدَبِّرَ الأُمُورِ، یَا باعِثَ مَنْ فِی القُبُورِ، یَا مُجْرِیَ البُحُورِ، یَا مُلَیِّنَ الحَدِیدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بِی کَذا وَکَذا؛ و به جای «کذا و کذا» حاجات خود را بخواهد و بگوید.

خواندن دعاهایی مانند: اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی، وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی، وَ أَصِحَّ لِی جِسْمِی، وَ بَلِّغْنِی أَمَلِی، وَ إِنْ کُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیَاءِ، فَامْحُنِی مِنَ الْأَشْقِیَاءِ، وَ اکْتُبْنِی مِنَ السُّعَدَاءِ، فَإِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ، عَلَی نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: (یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ).

خدایا عمرم را طولانی گردان و روزی‌ام را وسعت بخش و بدنم را تندرست بدار و به آرزویم برسان و اگر در زمره بد فرجامان هستم، مرا از آن گروه محو کن و در گروه سعادتمندان ثبت فرما که تو در کتاب فرو فرستاده به پیامبر مرسلت (درود تو بر او و خاندانش) فرمودی: «خدا محو می‌کند آنچه را بخواهد و ثبت می‌نماید آنچه را اراده کند و کتاب جامع نزد اوست.

غسل کردن

یکی دیگر از اعمال این شب؛غسل کردن می باشد.در این شب توصیه شده است غیر از اول شب ، یک غسل هم آخر شب انجام دهند و شب را تا سحر بیدار باشند و به مناجات بپردازند.

 خواندن زیارت امام حسین (ع) در این شب فراموش نشود.امام رضا (ع) می فرماید:كسى كه در ماه رمضان ، امام حسین علیه السلام را زیارت مى كند ، مواظب باشد كه نزد قبر آن امام بودن را در شب جُهَنى از دست ندهد ،و آن ، شب بیست و سوم است؛ شبى كه امید است شب قدر باشد.

امام جواد علیه السلام: « هر كس در شب بیست و سوم ماه رمضان ، امام حسین علیه السلام را زیارت كند ـ همان شبى كه امید است شب قدر باشدو در آن شب ، هر كار حكمت آمیزى فیصله مى یابد ـ روح هاى بیست و چهار هزار فرشته و پیامبر با او مصافحه مى كنند ، كه همگى از خداوندْ اذن مى گیرندكه آن شب ، حسین علیه السلام را زیارت كنند.

 در این شب صد رکعت نماز خوانده شود. شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق (علیه‌السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: در شبی که امید می‌رود شب قدر باشد، «صد رکعت» نماز بخوان در هر رکعت پس از سوره «حمد» ۱۰ مرتبه «توحید» را قرائت کن؛ گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود: نشسته بخوان؛ گفتم اگر نتوانم؛ فرمود: به همان حالی که در بسترت به پشت خوابیده‌ای این نماز را بخوان.

 خواندن دعای یا باطناً فی ظهوره در شب بیست و سوم رمضان

دعای یا باطنا فی ظهوره؛ دعای امام حسن مجتبی در شب قدر می باشد و سفارش شده است که در این شب خوانده شود:

یَا بَاطِناً فِی ظُهُورِهِ وَ یَا ظَاهِراً فِی بُطُونِهِ وَ یَا بَاطِناً لَیْسَ یَخْفَی ؛ای نهان در عین آشکاری [و] ای آشکار در عین نهانی، ای نهانی که پنهان نیستی

وَ یَا ظَاهِراً لَیْسَ یُرَی یَا مَوْصُوفاً لَا یَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لَا حَدٌّ مَحْدُودٌ ؛و ای آشکاری که دیده نمی‌شوی، ای ستوده‌ای که هیچ ستوده و حدّ مشخّصی به [حقیقت] هستی او نمی‌رسد،

وَ یَا غَائِباً غَیْرَ مَفْقُودٍ وَ یَا شَاهِداً غَیْرَ مَشْهُودٍ؛ای غایبی که مفقود نیستی و ای حاضری که پیدا نیستی

یُطْلَبُ فَیُصَابُ وَ لَمْ یَخْلُ مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَیْنَهُمَا طَرْفَةَ عَیْنٍ ؛او را جست‌وجو می‌کنند و به او می‌رسند و آسمان‌ها و زمین و میان آن دو به اندازه‌ی یک چشم برهم زدن از او خالی نیست

لَا یُدْرَکُ بِکَیْفٍ وَ لَا یُؤَیَّنُ بِأَیْنٍ وَ لَا بِحَیْثٍ؛ با چگونگی درک نمی‌شود و به مکان و ویژگی محدود نمی‌گردد.

أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الْأُمُورِ؛ تو نور نور و پروردگار پروردگاران هستی و به همه چیز احاطه داری.

سُبْحَانَ مَنْ‏ (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ) سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا وَ لَا هَکَذَا غَیْرُهُ ؛ پاک است خدایی که هیچ‌چیز همانند او نیست و شنوا و بینا است، پاک است خدایی که چنین است و غیر او چنین نیست.

ثُمَّ تَدْعُو بِمَا تُرِیدُ؛ سپس هر دعایی خواستی، بکن.

 خواندن دعای اللهم اجعل فیما تقضی

این دعا را «محمّد بن ابی قرّه» در ضمن دعاهای شب بیست و سوّم آورده و حدیثی از امام صادق-علیه السّلام-نقل کرده است: اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ فِیمَا تُقَدِّرُ، مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ، فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ، أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ، فِی عَامِی هَذَا، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ، أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی

خدایا؛ قرار بده در آنچه حکم می‌کنی و مقدّر می‌نمایی، از فرمان حتمی، در آنچه از کار حکیمانه جدا می‌سازی در شب قدر، از حکمی که بازگشت نپذیرد و تغییر نیابد، اینکه مرا در این سال از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجّشان پذیرفته و سعی‌شان قبول افتاده و گناهانشان آمرزیده گشته و بدی‌هایشان محو شده است و قرار ده در آنچه فرمان می‌دهی و مقدّر می‌نمایی که عمرم را طولانی گردانی و در روزی‌ام وسعت بخشی.

همچنین خواندن این دعا در این شب سفارش شده است: اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَوْفَرِ عِبَادِکَ نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ أَنْزَلْتَهُ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ أَوْ أَنْتَ مُنْزِلُهُ مِنْ نُورٍ تَهْدِی بِهِ أَوْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُهَا أَوْ رِزْقٍ تَقْسِمُهُ أَوْ بَلَاءٍ تَدْفَعُهُ أَوْ ضُرٍّ تَکْشِفُهُ وَ اکْتُبْ لِی مَا کَتَبْتَ لِأَوْلِیَائِکَ الصَّالِحِینَ الَّذِینَ اسْتَوْجَبُوا مِنْکَ الثَّوَابَ وَ أَمِنُوا بِرِضَاکَ عَنْهُمْ مِنْکَ الْعِقَابَ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِی ذَلِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏.

خداوندا، مرا از بهره‌ورترین بندگان خود از تمام خیراتی که در این شب فروفرستاده‌ای یا فرومی‌فرستی-مانند نوری که به‌وسیله‌ی آن هدایت می‌کنی و رحمتی که می‌گسترانی و روزی‌ای که تقسیم می‌کنی و بلایی که دفع می‌کنی و رنجوری‌ای که برطرف می‌کنی-قرار ده و هرچه برای دوستان شایسته‌ات که مستحق پاداش از تو گردیده‌اند و به خشنودی تو از آنان، از عذاب تو ایمن گردیده‌اند نوشته‌ای برای من نیز بنویس. ای بزرگوار ای بزرگوار، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و با من چنین کن، به رحمتت ای مهربان‌ترین مهربانان.

دعای پیامبر (ص) در شب بیست و سوم رمضان

و از جمله دعاهای مخصوص این شب از رسول خدا-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِکَةِ وَ الرُّوحِ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الرُّوحِ وَ الْعَرْشِ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْبِحَارِ وَ الْجِبَالِ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ یُسَبِّحُ لَهُ الْحِیتَانُ وَ الْهَوَامُّ وَ السِّبَاعُ فِی الْآکَامِ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ سَبَّحَتْ لَهُ الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ عَلَا فَقَهَرَ وَ خَلَقَ فَقَدَرَ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوس‏.

اینها دعاها و اعمال مخصوص شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان می باشد و در کنار این دعاها و اعمال،اعمال مشترک این شبها فراموش نشود و ما را هم از دعای خیر خودتان بی نصیب نفرمایید.

---