تبیان، دستیار زندگی

آداب غذا خوردن در ایران باستان؛ مطالعات اجتماعی پایه هفتم

ایرانیان از قدیم تا به امروز برای سفره حرمت زیادی قائل بودند و ساکت بودن هنگام غذاخوردن یکی از آداب مهم ایرانیان باستان بود و شکستن این سکوت، گناهی بزرگ محسوب می‌شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
اداب غذاخوردن
ایرانیان از گذشت‌های با شکوه و تمدنی ریشه دار برخوردار بودند، به گونه‌ای که برای همه امور زندگی برنامه و راه روشی مخصوص داشته اند، موضوع غذا خوردن و آداب آن در ایران به سبب اهمیت و نقش مهم آن در سلامت فرد و جامعه، سخت مورد توجه بوده است.

همانطور که می دانید ایرانیان باستان به شغل کشاورزی و دامداری مشغول بودند، به همین دلیل زمان قدیم غذای اصلی مردم، غلات به خصوص گندم و جو بود که آن ها را آرد می کردند. (ایرانیان برای آردکردن غلات، آسیاب های آبی را ابداع کردند.)

ایرانیان علاوه بر نان از انواع گوشت حیوانات اهلی، گوشت پرندگان شکاری، تخم پرندگان، شیر بر و میوه ها، سبزیجات و شیرینی جات و شربت ها برای تغذیه استفاده می کردند.

اداب غذاخوردن

آداب غذا خوردن در ایران باستان

ایرانیان باستان مانند همه مردم جهان با دست غذا می خوردند، (رسم با چنگال غذا خوردن از قرن یازدهم میلادی بكار گرفته شد). از دیگر آداب ایرانیان باستان در هنگام غذا خوردن برسم گرفتن و باژ گرفتن بود و همچنین پس از غذا به عنوان سپاسگزاری سخنانی می گفتند.

یکی از شاخه‌های مهم آداب معاشرت، آداب غذا خوردن است که بسیار حائز اهمیت می‌باشند. از این رو، هر شخصی بنا به اهمیتی که به جایگاه اجتماعی خویش در میان دیگران می‌دهد، به تحقیق در مورد آداب غذا خوردن، خواهد پرداخت.



آداب غذا خوردن در ایران باستان؛ پیش از خوردن از خداوند سپاسگزاری می نمودند، در هنگام خوردن گفتگو نمی كردند و با آرامش بر سر سفره می نشستند و در حال راه رفتن غذا نمی خوردند. در سر خوان خاموش بودند و در هنگام غذا خوردن سخن نمی گفتند، سخن گفتن هنگام غذا خوردن، تنها برای کودکان زیر پنج سال و اشخاص کر و لال گناه نبود.

اگر کودکی پنج تا هفت ساله مرتکب این عمل ناشایست می‌شد، گناه آن بر ذمۀ پدرش بود که در آموزش وی کوتاهی کرده است.

دیگر اینكه در آیین ایرانیان باستان؛ در سر غذای روزانه چندان درنگ نمی كردند و اگر سخنی به میان می آمد نمی بایستی دهان پر باشد و به ناچار در سخن گفتن چیزی از دهان بیرون افتد. بایستی پیش از غذا و پس از آن هر یک آبی جداگانه دست خود را بشویند نه اینكه همه در یک تشت یا لگن دست خود پاک كنند آن چنان كه در هنگام خورش در یک كاسه دست فرو نمی بردند و چند تن از یک جام نمی نوشیدند.

اداب غذاخوردن

سکوت در هنگام خوردن

ایرانیان بر این عقیده بودند که سکوت در هنگام خوردن غذا باعث می شود تا  طبیعت آدمی از غذا بهره مند گردد و بدن با غذا تعادل یابد، روح آرامش گیرد و هر عضوی به سبب غذا تعادل یابد. هنگامی که آدمی در خوردن غذا از خوراک خود غافل می شود اعضای بدن از بهره بخشی از آن محروم می گردند.

تمرکز بر غذا

ایرانیان معتقد بودند که قوام دنیا به غذا است پس لازم است که آدمی ذهن خود را متمرکز بر خوراکش کند و روح و جسمش را متوجه آن کند، تا هر عضوی سهم خود را از غذا دریافت کند تا روح و جسمی که در قلب آدمی است و همچنین طبیعتی که در کبد است، از آن به درستی تغذیه کند و طبیعت آدمی آن را به شکل کامل بپذیرد.

مذمت پرخوری

تأکید بر کم‌خوردن و اجتناب از پرخوری یکی از ارزش های فرهنگی ایرانیان باستان بوده است، نیاکان ما دریافته بودند که منشأ بسیاری از بیماری ها بی توجهی به اصول و مبانی غذا خوردن است به همین سبب این موضوع را با تعابیر متفاوت و مختلف نشان داده اند تا آنجا که برخی پندهای حکیمانه را با این مضمون بر ابزار و لوازم زندگی خود می نوشتند.

غذا خوردن به موقع

نیاکان ما از مضرات بی برنامگی در خوردن غذا و مشکلات ناشی از آن آگاه بودند، زیرا بر خوردن غذا در زمان معین تأکید فراوان داشتند.

 

اداب غذاخوردن

خوردن در زمان اشتها

اگر آنچه می خوری، با اشتها باشد، تو آن را خورده ای و اگر بدون اشتها باشد، در این صورت،‌ آن تو را خورده است.

اجتناب از تنها غذا خوردن

آنها از تنها خوردن هم اجتناب می ورزیدند.

دعای سفره

از عادات ایرانیان در آغاز غذا خوردن، شکرگزاری به درگاه خداوند بوده است.

خوردن در معابر عمومی

ایرانیان در معابر و در پیش چشم مردم هیچ نخورند و ننوشند.

به وقت غذا خوردن

ایرانیان باستان هیچ گاه وقت و ناوقت غذا نمی خوردند زیرا بر این عقیده بودند که:هر وقت كه یابند بخورند و بدان مشغول باشند و این عادت ستوران است كه هر گه كه علف یابند همی بخورند و مردمان خاص و محتشمان به شبان روزى یک بار نان خورند.

اداب غذاخوردن

سوالات درس مطالعات اجتماعی پایه هفتم


غذای مردم ایران باستان چه بود؟
غذای اصلی مردم، غلات مخصوصاً گندم و جو بود که آنها را آرد می کردند و باآن، نان و انواع شیرینی ها را می پختند. علاوه بر نان، از انواع گوشت حیواناتاهلی، گوشت پرندگان شکاری، تخم پرندگان، شیر بز و میوه ها و سبزیجات و شربت ها برای تغذیه استفاده می شد.

آیا در ایران باستان به تعلیمات مذهبی اهمیت می دادند؟
در ایران باستان، تعلیمات مذهبی نقش و تأثیر زیادی در زندگی فردی واجتماعی داشت

اقوام آریایی چه چیزهایی را مقدس می شمرند؟
برخی از عناصر خلقت مانند آب، آتش، خاک و باد را مقدس می شمردند وبرای آنها خدایانی قائل بودند.

زرتشت که بود  و مردم را به چه چیزی دعوت می کرد؟
زرتشت؛ پیامبر ایران باستان که قبل از سلسلهٔ مادها می‌زیست در اندیشهٔ اصلاح عقاید ایرانیان بر آمد. او مردم را به پرستش اهورا مزدا؛ خدای بزرگ و یکتا دعوت کرد.

آیین زرتشت چگونه آیینی بود؟
در آیین زرتشت، اهورا مزدا، منشأ تمام خیر و خوبی ها بود و همواره با اهریمن که سرچشمهٔ شر و بدی ها به شمار می رفت، در حال مبارزه بود. زرتشت به پیروان خود سفارش می‌کرد که به منظور یاری اهورا مزدا، پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک راسرمشق زندگی خود قرار دهند.

تعالیم زرتشت در کدام کتاب توسط پیروانش گردآوری شد؟ 
اوستا

آتش در میان ایرانیان باستان به ویژه ساسانیان چه جایگاهی داشت؟
ایرانیان باستان، آتش را مقدس می شمردند. در دورهٔ ساسانیان آتشکده‌های زیادی در گوشه و کنار ایران ساخته شدند که آثار بعضی از آن ها تا به امروز باقی مانده است.

در دوره ساسانیان دین رسمی کشور چه بود و علاوه بر آن پیروان کدام دین ها در ایران زندگی می کردند؟
در دورهٔ ساسانیان، اغلب مردم دین زرتشتی داشتند و حکومت از آن دین پشتیبانی می کرد و دین رسمی  کشور  اعلام شد. در این دوره، موبدان زرتشتی با رواج و گسترش دین های دیگر در ایران مخالفت و نسبت به پیروان سایر ادیان سخت گیری می کردند.  پیروان دینه ای مسیحی، یهودی، بودایی و مانوی  نیز در ایران زندگی می کردند.

ایرانیان باستان برای آرد کردن غلات از چه چیزی استفاده می کردند؟
آسیاب های آبی را ابداع کرده بودند.

روغن زیتون و ادویه از چه مناطقی وارد ایران شد؟
روغن زیتون از یونان و ادویه از هندوستان

آداب غذا خوردن در ایران باستان چگونه بود؟
مردم ایران باستان با آداب خاصی سر سفره می‌نشستند، آن‌ها سخن‌گفتن به‌ هنگام غذا  خوردن  را  گناه  می‌ دانستند.
شستن دست‌ها قبل و بعد از غذا خوردن و خواندن دعای نان در ابتدا و پایان غذا از نکاتی بود که آن ها بر سر سفره رعایت می کردند.

ایرانیان باستان بیشتر از چه ظروفی  استفاده می کردند؟ظروف فلزی

این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .