ایران و آمریکا از توافق هسته‌ای چه می‌خواهند؟
جوبایدن از آمادگی آمریکا برای بازگشت به برجام سخن گفته است و ایران می‌گوید پایبندی‌اش به تعهدات برجامی منوط به رفع تحریم‌هاست اما گام نخست را چه کسی بر خواهد داشت؟
خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در سال 2018 و در پیش گرفتن سیاست گام‌به‌گام کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران، نجات توافق هسته‌ای را به چالشی بزرگ تبدیل کرد.
همین موضوع حکایت از آن داشت که خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم با غلظتی بیش از میزان پیش‌بینی‌شده در برجام و به‌کارگیری سانتریفوژهای پیشرفته از سوی ایران، حفظ برجام را از موضوعیت انداخت و به نجات آن موضوعیت بخشید اما تغییر و تحولات سیاسی در آمریکا و شکست دونالد ترامپ، باعث تغییر جدی در رویکرد آمریکا نسبت به توافق هسته‌ای شد.
پیروزی بایدن و اظهارات او بر سر آمادگی آمریکا برای بازگشت به توافق گروه 1+5 با ایران یکی از پیامدهای تغییر قدرت سیاسی در آمریکا بوده است.
این روزها مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در وین دنبال می‌شود. ایرانی‌ها با ۴+ مذاکره می‌کنند و آن‌ها پیام ایران را به‌طرف آمریکایی می‌رسانند. آمریکایی‌ها به دنبال بازگشت به برجام هستند تا بتوانند دوباره از امتیازات برجام استفاده کنند.
محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران و بهره‌مندی از مکانیزم ماشه برای طرف آمریکایی مهم است. ایرانی‌ها هم به دنبال رفع تحریم‌های اقتصادی هستند تا واقعاً از مزایای برجام بهره‌مند شوند.
در توافق برجام قرار بود تحریم‌های بین‌المللی لغو شود و تجارت ایران به حالت عادی برگردد. هرچند که تحریم‌ها در دوره اوباما تعلیق شد اما او نیز با وضع تحریم‌های جدید عملاً مانع عادی شدن روابط تجاری ایران شد.
در دوره ترامپ نیز آمریکا با خروج از برجام تمام تحریم‌ها علیه ایران را برقرار کرد. علاوه بر این ترامپ صدها تحریم جدید علیه ایران تصویب کرد تا تعداد تحریم‌های آمریکایی به ۱۶۰۰ مورد برسد. صنعت نفت، بانکداری، صنعت بیمه و پتروشیمی، کشتیرانی و صنایع خودرویی و فلزات از مهم‌ترین تحریم‌ها علیه ایران است. حالا طرف غربی می‌خواهد با برداشتن برخی از این تحریم‌ها ایرانی‌ها را راضی کند تعهدات برجامی را از سر بگیرند. این در حالی است که باوجود برخی از این تحریم‌ها عملاً ایران نمی‌تواند از منافع برجام استفاده کند.بسیاری از شرکت‌ها و افراد ایرانی به‌واسطه تحریم‌های پسابرجامی امکان فعالیت اقتصادی ندارند و این یعنی تحریم روی تحریم!
ایران خواهان لغو کلیه تحریم‌های برجامی و پس از برجام است و می‌خواهد از امکان بهره‌مندی از منافع برجام مطمئن شود اما این تنها اختلاف ایرانی‌ها با تیم بایدن نیست. آمریکایی‌ها نه‌تنها حاضر به لغو ۱۶۰۰ تحریم نیستند بلکه برای انتفاع ایران از برجام هم ضمانتی در کار نیست.
ایرانی‌ها حالا در برجام منتظر لغو تحریم‌ها هستند تا به‌عنوان یکی از اعضای برجام مجوز بازگشت آمریکا به برجام را امضا کنند. از سوی دیگر باز هم قرار است تحریم‌ها با دستور بایدن تعلیق شود و این یعنی هرلحظه ممکن است دوباره تحریم‌ها برگردد.
کمتر از یک هفته تا پایان مهلت سه ماه ایران برای برچیدن دوربین‌های برجامی باقی‌مانده و ۵ خرداد آخرین زمان است. بعید به نظر می‌رسد بایدن به این زودی‌ها قصد داشته باشد تحریم‌ها را بردارد و موانع بهره‌مندی ایران از برجام را برطرف کند.
بیشتر بخوانید
ایران چطور پاسخ اسرائیل را می‌دهد؟چرا جوبایدن ادعای دوستی با ایران را می‌کند؟پشت پرده قتل فعال جنجالی حقوق سیاه‌پوستان آمریکا
