چرا کلمات راز، سلیم و حاصل از نظر املایی اهمیت دارند؟

املا فقط این نیست که معلم بگوید و دانش آموز بنویسد، گذاشتن یا نگذاشتن تشدید در دیکته دوم غلط محسوب نمی شود چون تشدید مربوط به نشانه های گفتاری زبان می باشد و مربوط به قلمرو شنیداری زبان فارسی است تشدید هم مانند مصوت های کوتاه در املا غلط گرفته نمی شود.

در همه زبان‌ها واژه هایی هست كه از نظر املایی به دو یا چند صورت می توان آن ها را نوشت. در این نوع كلمات، معمولاً نوشتن یک صورت آن ها متداول تر است.  اگر در آیین نگارش های معتبر هم نگاهی بیندازیم می بینیم كه این كلمات به دو یا چند شكل ضبط شده اند و نظر واحدی در املای آن ها وجود ندارد. 


گاهی فرزندانمان و همچنین خودمان سردرگم می شویم که سرانجام کدام نوشتار درست هست، یکی از مهمترین بخش های زبان آموزی یعنی نمود عینی تسلط به زبان، املای صحیح هر زبان است که دقیقا قابل سنجش وارزیابی است. لذا مهارت املا نویسی به معنی توانائی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف، کلمه ها و جمله ها به جای صورت آوائی آن هاست.

دانش آموزان باید به این مهارت دست یابند، تا بتوانند بخوبی بین صورت لفظی کلمه ها و حروف سازنده  آن ها پیوند ایجاد نمایند، غلط های املایی دانش آموزان را به ترتیب فراوانی می توان به غلط های املایی آموزشی، بی دقتی، ضعف حافظه دیداری، نارسا نویسی و سمعی تقسیم کرد:غلط های املایی آموزشی: این نوع غلط های املایی از یادگیری نادرست نگارش کلمات خاص که حالت استثنایی دارند و یا فقدان یادگیری اصول و قواعد نگارش ناشی می شود.

بی دقتی: این نوع غلط املایی مربوط به سرکج، دندانه، نقطه، تشدید و علامت مد است .

ضعف حافظه ی دیداری: این نوع غلط های املایی به حروفی مربوط می شوند که صدای آن ها در فارسی یکسان است، ولی شکل نوشتاری متفاوتی دارند. این حروف عبارتند از :

-ص، ث، س.
-غ، ق.
- ز، ظ، ض، ذ.
- ع، ا، ء.
-ح، ه.
-ت، ط.
برای مثال کلمه (طناب) و کلمه (تاب) که هر دو در اولین صدا (ت) دارند.

نارسا نویسی: این نوع غلط املایی به زاویه دار وکج نویسی بیش از اندازه مربوط می شود.از جمله دلایل آن آموزش های ضعیف و یا نادرست به ویژه در پایه ی اول ابتدایی است مواردی نادرست بودن زاویه در هنگام نوشتن، کم بودن فاصله انگشتانی که مداد را گرفته اند تا نوک مداد ویا بی توجهی معلم ودانش آموز به تکالیف نوشته شده در پایه های پایین تر تحصیلی است.

سمعی: این نوع غلط های املایی مربوط به تغییر صدای کلمه به صدای مشابه آن است مثل نوشتن پهلوان به جای قهرمان. این نوع غلط املایی ممکن است بر اثر قرائت نا صحیح متن به وسیله معلم و یا مشکلات شنوایی دانش آموز صورت گیرد.

آموزش املا هنگام تدریس متن کتاب فارسی 

املای فارسی یكی از مهم ترینی درس های دوره ی ابتدایی است كه در كسب مهارت در اركان دیگر زبان آموزی مؤثر است، آشنا بودن معلم به ویژگی ها و روش های تدریس این درس می تواند در فرآیند آموزش آن كار آمد و اثر بخش باشد. مراحل آموزش نوشتن به چهار مرحله عمده زیر تقسیم م شود:- آموزش نوشتن غیر فعال (رونوسی)             
- آموزش نوشتن نیمه فعال (املا)
- آموزش نوشتن فعال (كلمه سازی و جمله سازی )
- آموزش نوشتن خلاق  (انشا)

مهارت املا نویسی

مهارت املا نویسی به معنی توانای جانشین كردن صحیح صورت نوشتاری حروف، كلمات و جمله ها به جای صورت آوایی آن هاست. دانش آموزان باید به این مهارت دست یابند تا بتوانند بخوبی بین صورت تلفظی كلمه ها و حروف سازنده آن ها پیوند مناسبی برقرار كنند بدین ترتیب زمینه لازم برای پیشرفت آنان در درس های جمله نویسی، انشا و به طور كلی مهارت نوشتن بهتر فراهم می شود.

دانش آموزان هنگام نوشتن املا باید نكاتی را در باره صداهایی كه بوسیله معلم در قالب كلمات و جمله ها بر زبان جاری می شود رعایت نمایند:

-آن ها را خوب بشنوند +  تشخیص دقیق كلمه + ادراک كلمه. (حافظه ی شنیداری)
- آن ها را خوب تشخیص دهند + یادآوری و مجسم ساختن تصویر + بازشناسی كلمه صحیح در ذهن. (حافظه دیداری)
- آن ها را درست بنویسند + نوشتن صحیح حروف سازنده كلمه + بازنویسی كلمه و توالی مناسب آن ها. (حافظه‌ی حركتی)

املا دارای فواید زیادی است

- دانش آموز شكل درست كلمات و جملات را می آموزد.     
- مهارت گوش كردن را كسب می كند .
- هماهنگی بین چشم، گوش، مغز، دست و غیره را افزایش می دهد.   
- تلفّظ درست كلمات و جملات را می آموزد.
- مهارت تبدیل گفتار به نوشتار را كسب می كند.
- دقّت و حافظه را تقویت می كند.
- موجب درک بیشتر شنیده ها می شود.
- از طریق به كار گیری خط تحریری  هنر خوشنویسی را می آموزیم .
- موجب  كسب مهارت در پاكیزه نویسی و صفحه آرایی می شود.
- خواندن و قرائت متن تقویت می شود .

 

معنی واژه های (راز، سلیم و اصل)

واژه راز به معنای: مطلب پوشیده و پنهان؛ سِر . "تو را تا دهان باشد از حرص باز / نیاید به گوش دل از غیب راز"

واژه سلیم به معنای: درست و صاحب سلامت، بی عیب و درست، بی گزند از آفت و تندرست و سالم .
"قلب روی اندود نستانند در بازار حشر / خالصی باید که از آتش برون آید سلیم"


چهار کلمه بنویسید که مانند غنچه در آن ها ، یکی از شکل های حرف « غ » به کار فته باشد.
فراغت، فروغ، مشغول، دریغ

چرا کلمه (راز) از نظر املایی اهمیّت دارد ؟ با آوردن مثال توضیح دهید.
چون حرف (ز) که در کلمه (راز ) وجود دارد به سه شکل دیگر نیز می تواند نوشته شود، که عبارتند از از: ذ، ض، ظ. به طور کلی تمامی کلماتی که یک حرف از آن ها را می توان به چند شکل نوشت از نظر املایی مهم هستند و معمولاً کلماتی که یک یا چند حرف آن ها به چند شکل دیگر نوشته می شود، از نظر املایی اهمّیّت زیادی دارند. مانند: صبر، اضطراب، تبر، ستایش، طراوت.

در بیت زیر واژه ی «سلیم» به چه معناست؟ «شیخ خندید و بگفتش ای سلیم    زاین درخت علم باشد ای علیم»
بی عیب
ناسالم
مسلمان
عاقل

هدف از بیان کلمه ی سلیم در بیت زیر چیست؟ «شیخ خندید و بگفتش ای سلیم     زاین درخت علم باشد ای علیم»
با هدف ایجاد مبالغه در گفتار
از روی طنز و در معنی نادان
به منظور تحسین شخص دانا
ارشاد به انجام کردار نیکو

کلمه "زندگی" این گونه ساخته شده است زنده + ی ، چهار واژه ذکر کنید که به همین شیوه، ساخته شده باشد.
مانند: دونده + ی = دوندگی
- سازنده + ی = سازندگی                        
- بیچاره + ی = بیچارگی
- برازنده + ی = برازندگی                                     
- آزرده + ی = آزردگی

---