قارچ‌ها چگونه باعث بهبود و تقویت خاک می‌شوند؟ علوم پایه ششم

قارچ ها یکی از بزرگترین سلسله موجودات زنده هستند این گروه از موجودات مواد غذایی خود را در خارج از بدن خود هضم کرده و مواد هضم شده را در سلول‌های خود جذب می‌کنند. قارچ‌ها در مورد داشتن هسته سلولی متفاوت از باکتری‌ها هستند. 

آن‌ها به دلیل این که مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق فتوسنتز تولید نمی‌کنند، از گیاهان متمایز می‌شوند. علاوه بر این، تفاوت‌های عمده قارچ‌ها نسبت به حیوانات نیز عدم توانایی تحرک در قارچ‌ها است و همچنین جذب مواد غذایی در آن‌ها که به صورت خارجی (جذب داخلی مواد غذایی بسیار کم است) است، در حالی که در حیوانات جذب مواد غذایی به صورت داخلی اتفاق می‌افتد.

گرچه انسان هنوز با نقش قارچ‌ها در طبیعت و اکوسیستم‌ها به طور کامل آشنا نیست، اما با توجه به مطالعات قارچ شناسان در این زمینه، این موجودات نقش مهم و اثرگذاری در تعادل چرخه‌های اکوسیستم‌های محیط زیست دارند و به وفور توسط انسان در فعالیت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قارچ‌ها اولین تجزیه کنندگان بخش‌های مرده گیاهی و اجساد جانوران مرده در اکوسیستم‌های مختلف به شمار می‌آیند و آن ها را معمولا به صورت کپک بر روی نان‌هایی که به مدت طولانی در فضای باز باقی مانده‌اند، می‌توان مشاهده کرد، مخمرها گروهی از قارچ‌ها هستند که مسئول تخمیر نان هستند که در صنعت مواد غذایی نقش مهمی دارند.

شبکه های غذایی، رابطه ی بین موجودات زنده را مشخص می کنند، این ارتباط به صورت همزیستی است. همزیستی، به انواع ارتباط های میان دو نوع موجود زنده برای تأمین غذا گفته می شود. شامل همسفرگی، همیاری، رقابت انگلی و حتی شکار و شکارچی است.در زندگی همسفرگی، یک موجود سود می برد و دیگری نه سود می برد و نه زیان. مانند همسفرگی بین ماهی بادکش دار و کوسه ماهی، که ماهی بادکش دار می تواند از بقایای شکاری که کوسه ماهی استفاده می کند، سود ببرد.

در زندگی همیاری، هر دو موجود از یک دیگر سود می برند، مانند شته و مورچه. مورچه ها، شته ها را به قسمت های جوان گیاه می رسانند. شته از شیره ی گیاه تغذیه می کند و مورچه، شهد خارج شده از شته را مصرف می کند با همیاری بین گل ها و زنبور عسل.

گاهی بین موجودات زنده، رقابت و به وجود می آید. مثلاً در گیاهان، آن که بلندتر است با برگ های بیشتری دارد. بهتر از نور خورشید استفاده می کند و رشد بیشتری دارد. در جانوران نیز رقابت وجود داد که باعث جنگ بین آن ها می شود و جانور قوی تر یا سریع تر یا سازش پذیرتر، پیروز می شود.

در زندگی شکار و شکارچی، موجودی، موجود دیگر را صید می کند و می خورد. مانند گنجشک و عقاب، گربه و موش. در زندگی انگلی، موجود انگل، از میزبان به عنوان منبع غذایی استفاده می کند، انگل می تواند داخلی یا خارجی باشد.

مانند کرم آسکاریس و کرم کدو که انگل داخلی (دستگاه گوارش)، زالو و شپش که انگل خارجی (پوست بدن) هستند، بعضی انگل ها مانند پشه، انگل موقتی هستند. زیرا تا مدتی خود میزبان را می خورند و بعضی دیگر، انگل های دائمی هستند، مانند انگل های روده ای. بعضی از انگل ها، موجب مرگ میزبان می شوند.

آیا می‌دانید برای پیکر بی جان و بقایای جانوران و گیاهان چه اتّفاقی می‌افتد؟ توسط تجزیه کنندگان (باکتری‌ها و قارچ‌های میکروسکپی و بسیار ریز) تجزیه می‌شود.

موادّی که در طیّ زمان در ساخته شدن پیکر این جانداران به کار رفته است، چه سرنوشتی پیدا می‌کنند؟ به درون خاک برمی‌گردند.

شاید دیده یا شنیده باشید که با استفاده از بقایای گیاهان، خاک گیاهی می‌سازند. قارچ‌ها در تشکیل این خاک نقش دارند. امّا قارچ‌ها چگونه این کار را می‌کنند؟ قارچ‌های تجزیه کننده،‏‏‏‏‏ از بقایای جانداران برای تأمین انرژی خود و تولید مثل و رشد، استفاده می‌کنند. آن ها یا هاگ تولیدمثل کرده و تکثیر می‌شوند. این قارچ‌ها مواد آلی و مناسب جانداران را به مواد معدنی تبدیل می‌کنند و به خاک بر‌‌ می‌گردانند.

سوالات درس علوم پایه ششم

زنجیره ی غذایی چیست؟
به رابطه ی غذایی یک تولید کننده و چند مصرف کننده گفته می شود.

شبکه غذایی را تعریف کنید؟
ارتباط چند زنجیره ی غذایی که به یکدیگر مرتبط هستند شبکه غذایی نامیده می شود.

قارچ ها در چه جایی از زنجیره غذایی قرار دارند؟
آن ها تجزیه کننده هستند.

با استفاده از یک ذرّه بین قوی میوه های کپک زده را مشاهده کنید. چه می بینید؟
موجودات ذره بینی مشغول تغذیه از میوه های کپک زده هستند.

چرا قارچ ها را تجزیه کننده می نامند؟
قارچ ها را تجزیه کننده می نامند زیرا بقایای موجودات زنده را تجزیه می کنند و سبب می شوند که مواد تشکیل دهند ه آن ها دوباره به طبیعت برگردد.

قارچ ها چگونه باعث بهبود و تقویت خاک می شوند؟
با تجزیه بقایای بدن گیاهان و جانوران سبب بهبود و تقویت خاک می شوند. قارچ هایی که روی بقایای گیاهان و جانوران در جنگل رشد می کنند با تجزیه آن ها به بهبود و تقویّت خاک کمک می کنند.

قارچ ها در چه جاهایی رشد می کنند؟
قارچ ها در خاک و آب به سر می برند و در مناطق جنگلی و بارانی رشد می کنند برخی قارچ های خوراکی و سمی که بقایای گیاهی و جانوری را تجزیه می کنند برخی قارچ ها بیماری های زیادی را به وجود می آورند.

گونه ای دیگر از قارچ  به نام مخمر هستند. گونه ای دیگر باعث سیاه شدن رنگ کاشی های حمام می شود و گونه های دیگر قارچ موجب بیماری می شوند و برخی دیگر به عنوان دارو مصرف می شوند و بعضی نیز باعث پوسیدگی چوب یا رویش دوباره ی گیاه می شوند.قارچ های تک سلولی مانند کپک میوه در محل میوه های خراب رشد می کنند.

قارچ ها مواد مورد نیاز خود را چگونه به دست می آورند؟
قارچ ها برای رشد به مواد و رطوب نیاز  دارند  که این مواد با تجزیه ی بقایای بدن موجودات خورده شده فراهم می شود.

قارچ ها در چه جایی از زنجیره غذایی قرار می گیرند؟
قارچ ها تجزیه کننده هستند.

آیا قارچ های تکسلولی و پرسلولی وجود دارد؟قارچ ها به صورت تک سلولی و پرسلولی هستند از قارچ های پرسلولی می توان به قارچ های چتری خوراکی یا سمی و از قارچ های تک سلولی می توان به مخمر و کپک ها اشاره نمود.

---