نکات تغذیه‌ای برای روزه‌داران در ایام کرونا

این روزها که شیوع بیماری کرونا با ماه مبارک رمضان مصادف شده، روزه داری در شرایط بحران کرونا متفاوت از سال های غیرکرونایی نمی باشد و روزه داران می توانند در موارد خاص با مشورت پزشک روزه بگیرند.

همچنین بیمارانی که به ویروس کرونا مبتلا شده و بهبود یافته‌اند توصیه می شود حداقل تا ۶ هفته پس از بهبودی روزه نگیرند.

اصول تغذیه صحیح در ایام ماه مبارک رمضان

در طول روزه داری، فعالیت سلول های دفاعی بدن بیشتر می شود و روش صحیح روزه داری؛ رعایت رژیم غذایی مناسب در وعده های سحر و افطار برای تقویت سیستم ایمنی بدن است.

با رعایت تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه و با استفاده از گروه‌های غذایی و جایگزین آن ها، انرژی، پروتیین و ریز مغذی‌های مورد نیاز بدن برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن تامین می‌شود.در ساعات روزه داری، گرسنگی می‌تواند در صورت رعایت نشدن اصول تغذیه صحیح در وعده ی سحر و افطار و یا حذف یکی از وعده‌ها به ویژه سحری، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا به کووید-۱۹ را افزایش دهد.

بنابراین باید با رعایت تغذیه صحیح و تامین منابع غذایی حاوی ویتامین‌های ضروری و همچنین منابع حاوی آهن، روی و سلنیوم که برای عملکرد سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ لازم هستند، نگرانی از نظر تضعیف سیستم ایمنی بدن در ایام روزه‌داری و خطر ابتلا به این بیماری را  کاهش داد.
 
در برخی منابع توصیه شده افراد روزه‌دار همانند زمانی که روزه نیستند، سه وعده غذا بخورند که این وعده ها شامل افطار، شام و سحر است، اما صرف غذا در دفعات کمتر از ۲بار در سال هایی که ماه مبارک رمضان در فصل تابستان است، توصیه نمی‌شود؛ بهتر است غذای مصرفی در وعده سحری خصوصیات و ویژگی وعده ناهار را داشته باشد، تا از ایجاد گرسنگی در طول روز پیشگیری شود.

نکات تغذیه ای برای فاصله ساعات افطار تا سحر

با توجه به ساعت صرف افطار و فاصله تا وعده سحری، می‌توان ساعتی پس از افطار، یک وعده غذایی مثل شام سبک صرف کرد که این امر به وضعیت خود شخص و تمایل او به صرف غذا بستگی دارد. 

برای افطار نیز، مصرف غذاهای سبک و مختصر شامل گروه‌های غذایی شیر و لبنیات (مانند شیر، ماست و پنیر) میوه و سبزی، نان و غلات (مانند برنج و نان) برای افزایش قند خون توصیه می‌شود.

مصرف مواد غذایی آبکی مثل سوپ کم چرب، آش کم حبوبات، حلیم بدون روغن و مایعات برای  افطار و سحر، موجب حفظ تعادل آب و موادمعدنی فرد روزه دار می‌شود. 

استفاده از سبزی و میوه در هنگام افطار و همچنین در فاصله بین افطار تا سحر، به دلیل اینکه منبع خوبی از آب و فیبر هستند نیز برای دستگاه گوارش بسیار مفید است و مانع بروز یبوست می‌شود.

در وعده‌ی سحری مقدار مناسبی سبزی (سبزی خوردن) مصرف شود، زیرا سبزی‌ها با دارا بودن مواد مغذی مختلف و آب، علاوه بر تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن، از تشنگی فرد در طول روز جلوگیری می‌کنند.

مصرف مواد غذایی شیرین با تحریک انسولین موجب ورود قند خون به درون سلول‌ها و در پی آن کاهش قند خون می‌شوند لذا مصرف مواد غذایی شیرین و حاوی قندهای ساده مثل شیرینی و شکلات در وعده‌ی سحری باعث می‌شود شخص زودتر گرسنه شود.

نکات تغذیه‌ای برای روزه‌داران در گروه کودکان و نوجوانان

کودکان و نوجوانانی که به سن تکلیف رسیده و توان جسمی کامل دارند و به عبارت دیگر، وزن و قد متناسب با سن خود را دارند، بر اساس تکلیف دینی باید روزه کامل بگیرند.به این افراد چون در سن رشد هستند، توصیه می‌شود از مصرف زیاد مواد قندی ساده (زولبیا و بامیه و انواع شیرینی) به ویژه در وعده سحری اجتناب کنند زیرا مصرف زیاد این مواد ابتدا سبب افزایش قندخون شده و در ادامه موجب افت قند خون می‌شود و توانایی یادگیری آنها را در طول روز کاهش می‌دهد.

رعایت تنوع و تعادل در استفاده از تمامی گروه‌های غذایی بسیار مهم و ضروری است و منابع خوب پروتیینی (انواع گوشت، ماهی و حبوبات) باید در برنامه غذایی آنها گنجانده شود.

مواد غذایی مقوی و پرانرژی مانند خرما و موز را در برنامه غذایی داشته باشند و ۲ وعده شیر و لبنیات مصرف کنند.

روزه داران از مصرف انواع هله هوله و مواد غذایی کم ارزش، که فقط پرکننده حجم معده هستند خودداری کنند. منابع غذایی آهن و روی، ویتامین آ و ویتامین ۱۲بی از جمله انواع گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، انواع خشکبار و مغزها که در رشد و خونسازی نقش دارند، باید در ایام روزه داری به مقدار کافی مصرف شوند.

نکات مهم در روزه داری برای مادران باردار

در سه ماه نخست بارداری به ویژه هشت هفته نخست بارداری که سلول‌های مغز جنین در حال شکل‌گیری است، روزه داری به ویژه در ایامی که ساعت آن طولانی است، ممکن است صدمات جبران ناپذیی به جنین وارد کند.

در سه ماهه دوم بارداری با نظر پزشک و متخصص تغذیه، اگر مادر کم وزن نباشد، جنین او رشد خوبی داشته باشد، فشارخون طبیعی داشته باشد، موادغذایی کافی دریافت کند و بیماری خاصی نداشته باشد می‌تواند روزه بگیرد.

در سه ماه سوم بارداری نیز بخش عمده انرژی جنین از قندخون مادر تامین می شود و روزه داری با تولید ترکیبات حاصل از سوختن چربی‌ها برای تولید انرژی، می تواند به سیستم عصبی جنین آسیب برساند.

نکات مهم در روزه داری برای مادران شیرده

باتوجه به اینکه در ۶ماه نخست شیردهی، تنها منبع غذایی نوزاد شیر مادر است و دیده شده که روزه داری سبب اختلال در شیردهی و به دنبال آن اختلال در وزن گیری کودک می‌شود، بهتر است در این ایام از روزه داری خودداری شود.

اما پس از این دوران با شروع تغذیه کمکی و به شرط اینکه مادر شیرده از برنامه ی غذایی صحیح پیروی کند، گرفتن روزه منعی ندارد.

نکات مهم در روزه داری برای سالمندان

قدرت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها با افزایش سن و سالمندی کاهش می‌یابد بنابراین سالمندان اگر روزه می‌گیرند، باید مراقبت بیشتری کنند.چون کاهش میزان آب در بدن سالمندان و کاهش قند خون، ممکن است باعث سرگیجه شود و این گونه سرگیجه‌ها اگر موجب از حال رفتن و افتادن شود، برای سالمندان خطرآفرین است.

---