چگونه می توانیم ماه مبارک رمضان را درک کنیم؟

 ماه مبارک رمضان ماهی است که درهای رحمت پروردگار در آن باز است و گناهان بندگان در این ماه بخشیده می شود. رمضان ماهی است که خوابیدن ،نفس کشیدن  درآن عبادت است و ثواب عبادات و اعمال خیر در آن، چندین برابر می شود.

رسول خدا (ص) در خطبه شعبانیه می فرماید: «انفاسکم فیه تسبیح » نفس های شما در این ماه خود تسبیح است، هر نفسی که می کشید مثل آن است که گفته باشید «سبوح قدوس » . «و نومکم فیه عبادة » خوابتان در این ماه عبادت است . «و اعمالکم فیه مقبولة » کارهای جزیی را که انجام می دهید خدا قبول می کند . قبولی عمل مقدمه است برای این که خداوند خود انسان را قبول فرماید.

در این ماه شبهای قدر هم فرصت بیشتری را در اختیار بندگان قرار می دهد تا با توسل بر ائمه و دعا خواندن و مناجات ، از این شبهای پربرکت استفاده کرد.

رمضان ،ماه میهمانی خدا

مردم در ماه رمضان به میهمانی خداوند می روند «هو شهر دعیتم فیه الی ضیافة الله » میهمان باید کاری کند که صاحب خانه می کند . روزه دار، میهمان خدایی است که «یطعم و لا یطعم » اطعام می کند ولی خود اطعام نمی شود، پس او هم می تواند «یطعم و لا یطعم » باشد . اگر خدای سبحان می بخشد و نمی گیرد، انسان هم بایستی در این ماه خویی پیدا کند که ببخشد و نگیرد، چون هیچ دستی بهتر از دست بخشنده و هیچ دستی بدتر از دست بگیر نیست . اگر کسی تلاش و کوشش کرد که دیگران در کنار سفره او به بهشت بروند، دست او دست بخشنده است، و اگر کسی تلاش کرد که به برکت دیگران به بهشت برود، او دست گیرنده دارد.

 راه های درک بهتر ماه رمضان

ماه مبارک رمضان برترین ماه قمری می باشد. در این ماه قرآن نازل شده است و همچنین بندگان مومن خداوند توفیق روزه داری را پیدا می کنند. برای اینکه بندگان در این ماه مشمول لطف خداوند شوند و توفیق عبادت و بندگی را به دست بیاورند و قدمی در معنویت به دست آورند ،بهتر است این ماه را درک کنند. در ادامه مطلب می خواهیم ببینیم چگونه می توانیم این ماه پر برکت را بهتر درک کنیم:

پرهیز از غذای حرام و شبهه ناک
برای اینکه ماه مبارک رمضان را بهتر درک کنید ، باید در خورد و خوراک های خود دقت داشته باشید.توجه داشته باشید که غذای حرام و شبهه ناک نخورید. خداوند به کسی که در شکم او غذای حرام وجود دارد، نظر لطف نمی کند. عبادات چنین کسی ممکن است از نظر ظاهری صحیح باشد ولی مورد قبول و پذیرش خداوند سبحان واقع نمی شود.

 سعی کنید خمس و زکات خود را بدهید و اگر توان پرداخت خمس و زکات در بقیه موارد را ندارید ، حداقل برای این ماه مبلغی را کنار بگذارید و خمس و زکات آن را پرداخت کنید و با اجازه یک مجتهد جامع الشّرایط مبلغ مصرفی خوراک خود و خانواده را از آن مبلغ بپردازید.

قبل از ماه مبارک رمضان، دارایی خود را حلال کنید تا بتوانید توبه کنید و پاک و پاکیزه و با آمادگی به استقبال این ماه شریف بروید و بتوانید از برکات آن استفاده لازم را ببرید.امروزه به دست آوردن مال حلال بسیار سخت است ، اما برای اینکه یک زندگی سعادتمند هم در این دنیا و هم آخرت داشته باشید ، امر لازم و ضروری می باشد.

 خواندن نماز جماعت، قرآن و دعا
 یکی دیگر از راه ها برای درک بهتر ماه رمضان این است که نماز را به جماعت بخوانیم و به تلاوت قرآن و دعاهای مخصوص این ماه بپردازیم.بهترین کارها در ماه رمضان، نماز خواندن و تلاوت قرآن می باشد.

ماه رمضان‌، ماه نزول قرآن است. از این رو، در این ماه، ارتباط با قرآن بسیار پُررنگ و زیاد است و به خواندن و بالای سرگرفتن آن، توجه خاص شده است. اگر بعد از ماه رمضان نیز انسان با قرآن مأنوس باشد، می‌تواند همان روحیه و معنویت ماه رمضان را همچنان حفظ کند.

هرچند امسال با وجود کرونا نمی توانیم در مساجد حضور یابیم و نماز را در مسجد و به جماعت بخوانیم ، اما می توانیم این کار را با اعضای خانواده ؛در منزل انجام دهیم و از ثواب آن بهره مند شویم.

همچنین مردم در سالهای گذشته در ماه رمضان در مساجد و یا دورهمی های خانوادگی جمع می شدند و هر روز یک جز از قرآن را تلاوت می کردند، اما امسال با انتشار ویروس کرونا، همه مجبورند در منازل خود بمانند و از طریق رسانه به تلاوت جمعی قرآن بپردازند.

البته تلاوت قرآن و تکریم و بزرگ داشت آن، به ماه رمضان اختصاص ندارد؛ چنان‌که خداوند می فرماید: «مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده می شود، دل های شان ترسان گردد و هنگامی که آیات او بر آن ها خوانده شود، ایمان شان افزون تر می گردد و بر پروردگارشان توکل دارند.
 بهتر است در این ماه ، به نماز اول وقت دقت زیادی داشته باشید . امام صادق (ع) درباره نماز اول وقت می فرماید: اول وقت، خشنودی خداست و آخر آن، عفو خداست، و عفو نمی باشد مگر از جهت گناه.

 علاوه بر نمازهای واجب،توصیه شده در این ماه پر خیر برکت از ثواب  نماز های مستحبی غافل نمانید.برای هر شب از این ماه مبارک نمازهای مستحبی در نظر گرفته شده و در هر کدام از آنها از سوره های کوچک قرآن استفاده شده و بهتر است هر کس می تواند آنها را به جا آورد.
 مرحوم «علاّمه مجلسى» در كتاب «زادالمعاد»، نماز شب هاى ماه رمضان را این چنین بیان مى كند:

شب اوّل: چهار ركعت; هر ركعت بعد از سوره حمد پانزده مرتبه سوره توحید.

شب دوم: چهار ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد بیست مرتبه سوره إنَّا أنزلناه.

شب سوم: ده ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد پنجاه مرتبه سوره توحید.

شب چهارم: هشت ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد بیست مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

شب پنجم: دو ركعت; در هر ركعت، سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره توحید; بعد از سلامِ نماز، صد مرتبه بگوید: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

شب ششم: چهار ركعت و در هر ركعت سوره حمد و سوره ملك.

شب هفتم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد و سیزده مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

شب هشتم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد و ده مرتبه سوره توحید و پس از سلام نماز، هزار مرتبه بگوید: سبحان اللّه.

شب نهم: شش ركعت میان نماز مغرب و عشا; در هر ركعت سوره حمد و هفت مرتبه آیة الكرسى و پس از اتمام نماز، پنجاه مرتبه بگوید: اَللّهمّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

شب دهم: بیست ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره توحید.

شب یازدهم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره كوثر.

شب دوازدهم: هشت ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

شب سیزدهم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بیست و پنج مرتبه سوره توحید

شب چهاردهم: شش ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إذا زُلزِلَت

شب پانزدهم: چهار ركعت; در دو ركعت اوّل بعد از سوره حمد، صد مرتبه سوره توحید، و در دو ركعت دیگر، بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید.

شب هفدهم: دو ركعت; در ركعت اوّل، سوره حمد و هر سوره اى كه خواست بخواند و در ركعت دوم، سوره حمد و صد مرتبه سوره توحید و بعد از سلام نیز صد مرتبه بگوید: لا إلهَ اِلاَّ اللّهُ.

شب هیجدهم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بیست و پنج مرتبه سوره كوثر.

شب شانزدهم: دوازده ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و دوازده مرتبه سوره تكاثر.

شب نوزدهم: پنجاه ركعت; با سوره حمد، و پنجاه مرتبه سوره إذا زلزلت.

مرحوم «علاّمه مجلسى» مى گوید: ظاهراً مراد آن است كه در هر ركعت یك مرتبه این سوره را بخواند; زیرا در یك شب خواندن دوهزار و پانصد مرتبه سوره «اذا زلزلت» سخت خواهد بود

شبهاى بیستم تا بیست و چهارم: در هر یك از این شب ها، هشت ركعت نماز بخواند كه پس از حمد، هر سوره اى خواست مى خواند.

شب بیست و پنجم: هشت ركعت نماز; در هر ركعت سوره حمد، و ده مرتبه سوره توحید را بخواند.

شب بیست و ششم: هشت ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و صد مرتبه سوره توحید را بخواند.

شب بیست و هفتم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سوره ملك را بخواند و اگر نتوانست، بیست و پنج مرتبه سوره توحید را بخواند.

شب بیست و هشتم: شش ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و صد مرتبه آیة الكرسى، صد مرتبه سوره توحید و صد مرتبه سوره كوثر را بخواند و پس از پایان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.

البته در کتاب مفاتیح الجنان، مرحوم حاج شیخ عباس قمى مى نویسد: مطابق آنچه كه من یافتم بجاى صد مرتبه، ده مرتبه آمده است . که همین ده مرتبه مناسب تر است.

شب بیست و نهم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره توحید را بخواند.

شب سى ام: دوازده ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره توحید را بخواند و پس از پایان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.
 دوری از گناه
یکی دیگر از راه هایی که با انجام آن می توانید ماه مبارک رمضان را درک کنید،دوری از گناه می باشد. در ماه مبارک رمضان، باید توجه داشته باشید چشم و گوش و زبان خود را کنترل کنید و از نگاه های آلوده بپرهیزید.همچنین از دیدن فیلم ها و برنامه های حرام و بیهوده در ماهواره و اینترنت و تلویزیون دوری کنید. موسیقی و حرف های حرام و بیهوده نشنوید. غیبت نکنید، تهمت نزنید، شایعه پراکنی نکنید، دروغ نگویید و به کسی توهین نکنید.

 علاوه بر غیبت نکردن، باید از گفتار های بیهوده و رفتارهای نامناسب دوری کنید. بعضی صحبت ها غیبت و تهمت و دروغ نیست ولی بیهوده است و نه برای این دنیا نتیجه ای دارد و نه برای آخرت.بهتر است از بیهوده گویی حداقل در این ماه اجتناب کنید. در واقع انسانی می تواند خود را از هر گناهی حفظ کند که همیشه خود را در محضر خدا، و خدا را شاهد بر همه اعمال خود بداند.

روزه ای که همراه با گناه باشد، روزه واقعی نیست و مقبول درگاه الهی قرار نمی گیرد.در واقع ماه رمضان باید مقدمه ای برای رفع فساد اخلاقی باشد. بی بند و باری در خیابان ها، بی حجابی و بد حجابی از جمله فسادهای اخلاقی است که باید در این ماه دعا کرد تا ریشه این فسادها نابود و آتش آن خاموش شود.

کمک و رسیدگی به دیگران
انسان برای اینکه به معنویات کامل برسد، باید با مردم رابطه داشته باشد.قرآن کریم می فرماید: «أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاة» یعنی نماز بخوانید و زکات دهید.یعنی با نماز خواندن با خداوندبلند مرتبه و با زکات دادن و رسیدگی به دیگران، با مردم رابطه داشته باشید.

همه باید به هر اندازه که می توانند، به مستمندان رسیدگی کنند.البته ما انسانها مثل اهل بیت«سلام الله علیهم» هیچ وقت نمی توانیم از افطار خود بگذریم و به دیگران ببخشیم، ولی وظیفه داریم تا جایی که امکان دارد تشریفات و تجمّلات را حذف کنیم و به جای آن به نیازمندان کمک کنیم.

 در دنیای امروز فاصله بین غنی و فقیر بسیار زیاد شده است.ما اگر بخواهیم به دستورات قران عمل کنیم باید به نیازمندان رسیدگی کنیم و از تشریفات و تجملات دوری کنیم، تا بهتر بتوانیم از برکات این ماه بهره مند شویم.

---