آشنایی با 4 مرحله‌ی سرطان کولون

تشخیص سرطان کولون

بر اساس گفته انجمن سرطان امریکا (ACS)، حدود 104270 مورد جدید سرطان کولون در سال 2021 در ایالات متحده تشخیص داده خواهد شد. خبر خوب این که این سرطان‌ها را می‌توان از طریق آزمایشات غربالگری سرطان کولون، مانند کولونوسکوپی، هرچه زودتر تشخیص داد.
در طی کولونوسکوپی، پزشک روده بزرگ را از نظر تغییرات یا ناهنجاری‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و پولیپ‌هایی را که می‌توانند به سرطان تبدیل شوند، از بین می‌برد. کولونوسکوپی همچنین می‌تواند سرطان را زودتر تشخیص دهد تا بیشتر قابل درمان باشد.
بسیاری از موارد سرطان کولورکتال، تا زمانی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان هستند.
در حقیقت، میزان بقای پنج ساله سرطان موضعی 91 درصد است. حتی در مرحله 3، پیش‌آگهی برای اکثر بیماران بسیار خوب است.

سرطان کولون چیست؟

کولون، طولانی‌ترین قسمت از روده بزرگ شما و یک لوله عضلانی 5 فوتی است که بخشی از دستگاه گوارش می‌باشد و از چهار بخش تشکیل شده است:
. کولون صعودی
. کولون عرضی
. کولون نزولی
. کولون سیگموئید
این وظیفه کولون است که آب و نمک‌های باقیمانده مواد غذایی را جذب کند تا بتواند مدفوع شما را تشکیل دهد. سپس این مواد به رکتوم می‌رود و در آن جای می‌گیرد تا زمانی که به سرویس بهداشتی بروید.
سرطان کولورکتال شامل سرطان‌های روده بزرگ است. چه در کولون باشد یا در راست روده، که شش اینچ انتهایی مجرای گوارشی را تشکیل می‌دهد.
در پوشش داخلی کولون، پولیپ‌ها (تومورها) می‌تواند ایجاد شود. این‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند، اما بعضی از انواع پولیپ‌ها می‌توانند رشد کرده و سرطانی شوند. اگر در طی کولونوسکوپی پولیپ پیدا شود، پزشک آن را برمی‌دارد. در صورت خوش‌خیم بودن، فرصت سرطانی شدن نخواهد داشت. یک پاتولوژیست، پولیپ‌های برداشته شده را بررسی می‌کند تا به دنبال تغییرات سرطانی باشد.
با گذشت زمان، یک پولیپ سرطانی می‌تواند از داخل لایه مخاطی کولون از طریق دیواره عضلانی کولون رشد کند. سرطان می‌تواند به گره‌های لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.

عوامل خطر سرطان کولون

موارد زیر عوامل خطر سرطان کولورکتال هستند:
. داشتن بیماری التهابی روده (IBD)، که شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو است.
. سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان کولورکتال یا پولیپ کولورکتال
. سندرم‌های ژنتیکی خاص مانند سندرم لینچ
. سبک زندگی بی‌تحرک
. عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات
. رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب
. خوردن گوشت‌های فرآوری شده
. اضافه وزن یا چاقی
. استعمال سیگار یا نوشیدن الکل

مراحل سرطان کولون

اگر به سرطان کولون مبتلا شده باشید، پزشک مرحله آن را به شما اطلاع می‌دهد.
مرحله سرطان، پیش‌آگهی یا خطر عدم توانایی درمان سرطان یا بازگشت سرطان را به شما می‌گوید. برای پزشکان، این مراحل اطلاعاتی در مورد چگونگی درمان سرطان ارائه می‌دهد.
بیشتر پزشکان متخصص سرطان کولورکتال، سیستم مرحله‌بندی TNM را دنبال می‌کنند که از سه عامل برای تعیین مرحله، استفاده می‌کند. طبق موسسه ملی سرطان (NCI)، این عوامل عبارت‌اند از:
T: اندازه تومور و اینکه آیا این تومور اولیه، گسترش یافته است
N: تعداد گره‌های لنفاوی مجاور با سرطان
M: متاستاز یا سرطانی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است
در مورد بیماران، مسئله این است که پزشکان معمولاً پس از حذف شدن سرطان، از مرحله T و N اطلاع می‌یابند. در آن زمان، پاتولوژیست بررسی می‌کند که تومور تا چه اندازه به عمق راه پیدا کرده، و همچنین به بررسی گره‌های لنفاوی برداشته شده می‌پردازد تا متوجه شود که آیا آن‌ها تحت تأثیر قرار گرفته‌اند یا خیر.

تومورهای درجه پایین و درجه بالا

تومورها همچنین به صورت درجه پایین یا درجه بالا، طبقه‌بندی می‌شوند. این اصطلاحات، چگونگی غیرطبیعی به نظر رسیدن سلول‌ها را در زیر میکروسکوپ تعریف می‌کنند. به این تمایز می‌گویند؛ برای مثال، در یک تومور کاملاً تمایز یافته، سلول‌ها نسبتاً طبیعی به نظر می‌رسند.
سرطان‌هایی که خوب یا به طور متوسط تمایز یافته‌اند، درجه پایین در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که سرطان‌های با تمایز ضعیف، درجه بالا هستند.
تومورهای با درجه بالا، معمولاً تهاجمی‌تر هستند.

مرحله 0 سرطان کولون

سیستم طبقه‌بندی، از مراحل 1 تا 4 برای سرطان استفاده می‌کند. با این وجود، یک مرحله جداگانه وجود دارد و آن مرحله 0 است.
این یک سرطان واقعی نیست و ممکن زمانی اتفاق بیفتد که شما یک حذف پولیپ از کولون دارای دیسپلازی، داشته باشید که یک بیماری پیش سرطانی است. در مرحله 0، سلول‌های پولیپ غیرطبیعی هستند؛ اما هنوز به سرطان پیشرفت نکرده‌اند زیرا از طریق پوشش داخلی دیواره کولون نفوذ نداشته‌اند.
برای این نوع پولیپ، روش درمان، حذف پولیپ است و معمولاً به درمان دیگری نیاز نیست. پزشک در مورد زمان انجام کولونوسکوپی بعدی، احتمالاً در عرض یک سال، با شما صحبت خواهد کرد.

مرحله 1 سرطان کولون

مرحله 1 نشان‌دهنده سرطان است. در این مرحله سرطان به لایه‌های میانی کولون گسترش پیدا می‌کند. در بسیاری از مواقع، حذف کامل پولیپ سرطانی در حین کولونوسکوپی تنها روش درمانی مورد نیاز برای مرحله 1 سرطان کولون است. در مواقع دیگر، اگر سلول‌های سرطانی در لبه‌های پولیپ وجود داشته باشد یا سرطان از درجه بالایی برخوردار باشد، بیماران به جراحی اضافی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده، نیاز دارند.

مرحله 2 سرطان کولون

این مرحله از سرطان کولون خود به زیرمرحله‌های A2، B2 و C2 تقسیم می‌شود که نشان می‌دهد تومور تا چه اندازه در دیواره کولون رشد کرده است. دسته‌بندی سرطان روده بزرگ مرحله 2 به معنای موارد زیر است:
. مرحله A2: سرطان از طریق عضله و درون سروزا (بیرونی‌ترین لایه) دیواره کولون گسترش می‌یابد.
. مرحله B2: سرطان از طریق سروزا به صفاق احشایی، بافتی که اندام‌ها را در شکم می‌پوشاند، گسترش یافته است.
. مرحله C2: سرطان از طریق سروزا به اندام‌های مجاور گسترش یافته است.
فرقی نمی‌کند سرطان در کدام زیرگروه از مرحله دوم قرار گرفته باشد، در این مرحله سرطان به غدد لنفاوی یا اطراف بدن گسترش پیدا نکرده است.
درمان احتمالاً جراحی برای برداشتن بخشی از کولون و غدد لنفاوی مجاور است و شیمی‌درمانی توصیه می‌شود.

مرحله 3 سرطان کولون

در مرحله 3، سرطان کولون به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است. مانند مرحله 2، مرحله 3 سرطان کولون بر اساس میزان رشد سرطان در دیواره کولون، به علاوه تعداد غدد لنفاوی تحت تأثیر، به سه زیر گروه تقسیم می‌شود: سرطان در این مرحله هنوز متاستاز (گسترش) پیدا نکرده است.
در اینجا نحوه دسته‌بندی پزشکان برای سرطان روده بزرگ در مرحله 3 آورده شده است:
مرحله 3 A:
· سرطان از طریق مخاط (داخلی‌ترین لایه) دیواره کولون به زیر مخاط (لایه بافت کنار مخاط) یا به لایه عضلانی دیواره کولون گسترش یافته است. سرطان در یک تا سه غدد لنفاوی مجاور است یا سلول‌های سرطانی را می‌توان در بافت نزدیک این غدد لنفاوی مشاهده نمود.
· یا سرطان از طریق مخاط به زیر مخاط و چهار تا شش غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
مرحله 3 B:
· سرطان از طریق لایه عضلانی دیواره کولون به سروزای دیواره کولون گسترش یافته است، یا از طریق سروزا به صفاق احشایی گسترش پیدا کرده است. سرطان در یک تا سه غدد لنفاوی مجاور یا در بافت نزدیک غدد لنفاوی دیده می‌شود.
· یا سرطان به لایه عضلانی یا سروزا و همچنین چهار تا شش غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
· یا سرطان از طریق مخاط به زیر مخاط، یا به لایه عضلانی دیواره کولون و همچنین به هفت (یا بیشتر) گره‌ی لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
مرحله 3 C:
· سرطان از طریق سروزای دیواره کولون به صفاق احشایی و چهار تا شش غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
· یا سرطان از طریق لایه عضلانی دیواره کولون به سروزا یا از طریق سروزا به صفاق احشایی و همچنین هفت (یا بیشتر) گره‌ی لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
· یا سرطان از طریق سروزای دیواره کولون به اندام‌های مجاور، همچنین یک یا چند غدد لنفاوی نزدیک یا در بافت نزدیک این غدد لنفاوی گسترش پیدا کرده است.
درمان شامل جراحی برای برداشتن بخشی از کولون و غدد لنفاوی مجاور، به علاوه شیمی‌درمانی برای کاهش خطر بازگشت سرطان است. در بعضی موارد، مانند اینکه با جراحی نمی‌توان تومور را به طور کامل از بین برد یا فرد برخی سرطان‌ها را پشت سر گذاشته، ممکن است پرتودرمانی توصیه شود.

مرحله 4 سرطان کولون

این زمانی است که سرطان کولون متاستاز پیدا کرده و از کولون به نقاط دوردست بدن گسترش می‌یابد. این مرحله نیز بر اساس میزان گسترش سرطان به سه زیر مرحله تقسیم شده است. هر نوع سرطان کولون در مرحله 4 به شرح زیر تعریف می‌شود:
مرحله 4 A: سرطان به یک ناحیه یا ارگان دور مانند کبد، ریه، تخمدان یا غدد لنفاوی دور گسترش یافته است.
مرحله 4 B: سرطان به بیش از یک منطقه یا اندام دور رسیده است.
مرحله 4 C: سرطان به بافتی می‌رسد که دیواره شکم را می‌پوشاند و ممکن است به مناطق یا اندام‌های دیگر گسترش یابد.
در مرحله 4 جراحی روش درمانی نیست، اما می‌تواند برای از بین بردن سرطان در کولون، غدد لنفاوی و همچنین سایر آسیب‌ها در محل گسترش سرطان استفاده شود.
بسته به تعداد و اندازه تومورها، شیمی درمانی ممکن است قبل و یا بعد از جراحی انجام شود. ممکن است از پرتودرمانی نیز استفاده شود.

آزمایشاتی برای شناسایی سرطان کولون

چندین آزمایش مختلف برای تشخیص سرطان روده بزرگ وجود دارد:
بیوپسی: پزشک تکه کوچکی از بافت را برداشته و به آزمایشگاه می‌فرستد تا از نظر سرطان مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.
کولونوسکوپی تشخیصی: یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به پزشک امکان می‌دهد تا کولون و رکتوم را ببیند و می‌تواند از هرگونه پولیپ یافت شده نمونه‌برداری کند.
آزمایشات تصویربرداری: آزمایشات CT،CAT، سونوگرافی و MRI می‌تواند به دنبال سرطانی باشد که به غدد لنفاوی یا سایر بافت‌ها یا اندام‌های بدن شما گسترش یافته است.

نرخ بقا

میزان سرطان روده بزرگ پنج ساله برای بزرگسالان به شرح زیر تخمین زده شده است:
. سرطان موضعی: اگر سرطان در کولون منتشر نشده باشد، میزان بقای پنج ساله 91 درصد است.
. سرطان منطقه‌ای: اگر به غدد لنفاوی یا بافت‌های مجاور گسترش یافته باشد، میزان بقای پنج ساله 72 درصد است.
. سرطان دور: اگر به غدد لنفاوی دور یا اندام‌هایی مانند کبد یا ریه‌ها متاستاز داده شود، میزان بقای پنج ساله 14 درصد است.

محدودیت‌های سیستم مرحله‌بندی

مرحله‌بندی مهم است و زبان اصلی است که پزشکان برای صحبت با یکدیگر، درک و توجیه کردن درمان استفاده می‌کنند، اما سرطان همیشه از قوانین مرحله بندی پیروی نمی‌کند.
سرطان، کتاب‌های درسی را نمی‌خواند. اگرچه درست است که سرطان کولون در مراحل اولیه از نظر پاسخ به درمان و زنده ماندن پیش‌آگهی بهتری دارد، اما سرطان کولون مرحله 4 به طور حتمی تهدیدکننده زندگی نیست.
بسیار مهم است که با پزشک خود در مورد بهترین روش درمان تومور خاص و مشخصات مولکولی آن صحبت کنید تا بتوانید بهترین مراقبت‌های ممکن را داشته باشید.