در ماه شعبان با انجام چه اعمالی خود را برای میهمانی خدا آماده کنیم؟

 شعبان، هشتمین ماه قمری و تنها ماهی که در آن پر از جشن و شادی و میلاد ائمه است و شهادتهیچ کی از ائمه در آن واقع نشده است.

در ماه شعبان میلاد امام حسین (ع)،حضرت ابوالفضل، امام سجاد و حضرت علی اکبر و  نیمه آن هم میلاد حضرت صاحب الزمان می باشد و ما این روزها را جشن می گیریم.

این ماه به نام پیامبر اکرم(ص) نامیده می شود. هنگامی که آن حضرت ؛ هلال این ماه را مشاهده می کرد دستور می‌داد، کسی در سراسر مدینه ندا دهد که: ای مردم! این ماه، ماه من است، خدا رحمت کند کسی که مرا بر ماه من یاری دهد، یعنی آن را روزه بدارد.

فضیلت ماه شعبان

در خصوص فضیلت ماه شعبان آمده است: خداوند به ذات مقدس خود سوگند خورده است که هر کس را در این ماه به او پناه برده و از او درخواست کند، از رحمت خود محروم نکند.

همچنین پیامبر اکرم درباره ماه شعبان می فرماید: شعبان ماه شریفی است و آن ماه من است، حاملان عرش آن را بزرگ می‌شمارند و حق آن را می‌شناسند، آن ماهی است که در آن همچون ماه رمضان، روزی بندگان زیاد می‌شود و در آن بهشت آذین بسته می‌شود و این ماه را شعبان نامیده‌اند، زیرا در آن ارزاق مومنان تقسیم می‌شود و آن ماهی است که عمل در آن چند برابر می‌شود و کار نیکو هفتاد برابر ثمره می‌دهد.

در فضیلت و اعمال ماه شعبان از امام جعفر صادق(ع) روایت است که چون ماه شعبان داخل مى‌شد، حضرت امام زین العابدین(ع)اصحاب خود را جمع مى‌کرد و مى‌فرمود: اى گروه اصحاب من! مى‌دانید این چه ماهى است، این ماه شعبان است و حضرت رسول (ص) مى‌فرمود: شعبان ماه من است، پس در این ماه روزه بدارید، براى محبت پیغمبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خود، به حق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد مى‌کنم که از پدرم حسین بن على(ع) شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمؤمنین(ع) که هر که شعبان را  روزه دارد، براى محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوى خدا، خدا او را دوست دارد و نزدیک گرداند او را به کرامت خود در روز قیامت و بهشت را براى او واجب گرداند.

برای این ماه معظم اعمال زیادی سفارش شده است که در ادامه اشاره ای به آنها می کنیم:

استغفار کردن

 در این ماه بسیار استغفار کنید و هر روز ۷۰ مرتبه اَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذی لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ، اَلْحَیُّ الْقَیُّومُ، وَاَتُوبُ اِلَیْهِ بگویید. از روایات استفاده می‌شود که بهترین ذکرها در این ماه استغفار است و هر کس هر روز از این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند، مثل آن است که در ماه‌های دیگر ۷۰ هزار مرتبه استغفار کرده است.

همچنین هر روز هفتاد مرتبه اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ بگویید.

 روزه گرفتن

 یکی دیگر از کارهایی که در این ماه سفارش شده و بسیار ثواب دارد، روزه گرفتن است.پیامبر اکرم (ص) این ماه را روزه می گرفتند  و به ماه رمضان‏ وصل مى‏كردند.آن حضرت فرمودند: شعبان، ماه من است هر که یک روز از ماه مرا روزه بگیرد، بهشت برای او واجب می‌شود

امیرالمؤمنین علیه السلام هم در فضیلت روزه ی این ماه می‌فرمود: از هنگامی که شنیدم منادی رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در ماه شعبان ندا داد، روزه شعبان از من فوت نشد و تا زمانی که زنده هستم، به خواست خداوند از من فوت نخواهد شد.

همچنین در روایتی آمده است هر کسی که دو روز دوشنبه و پنج شنبه از ماه شعبان را روزه بگیرد، حق تعالی بیست حاجت از حاجتهای دنیا و بیست حاجت از حوائج آخرت او را برآورده می کند.

 همچنین روزه گرفتن در سه روز اول، وسط و آخر این ماه بسیار سفارش شده است.

صدقه دادن

یکی دیگر از کارهای نیک این ماه صدقه دادن می باشد و بسیار تاکید شده است. هرکه در این ماه صدقه دهد اگرچه به نصف دانه خرمایى باشد حق تعالى بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند.

از حضرت صادق علیه السلام منقول است كه: از آن جناب از فضیلت روزه رجب سوال کردند .حضرت فرمود :چرا از روزه شعبان غافلید؟ راوى عرض كرد: یا ابن رسول الله كسى كه یك روز از شعبان را روزه بدارد چه ثوابی دارد؟ حضرت فرمود: به خدا قسم بهشت ثواب او است .عرض كرد یا ابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟حضرت فرمود: تصدق و استغفار، هر كه تصدق كند در ماه شعبان حق تعالى آن صدقه  را تربیت كند همچنان كه یكى از شما بچه شترش را تربیت مى‏كند تا آنكه در روز قیامت به صاحبش می رسد در حالتى كه به قدر كوه احد شده باشد.

 ذکر گفتن

در این ماه بسیار ذکر بگویید و یاد خدا کنید. در تمام این ماه هزار بار  لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* وَ لَا نَعْبُدُ إِلَّا إِیَّاهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ" معبودی جز خدا نیست، و نپرستیم جز او را درحالی که عبادت را برای او خالص می‌کنیم، گرچه مشرکان را خوش نیاید"؛ بگویید که ثواب بسیار دارد و عبادت هزار سال در نامه اعمال نوشته می شود.

در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است: کسی که چنین کند؛ در قیامت در حالی از قبرش خارج می‌شود که چهره اش مثل ماه شب بدر (شب چهاردهم) می‌درخشد.

صلوات فرستادن

صلوات بر پیامبر و آلش علیهم السلام در این ماه ثواب زیادی دارد. در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شعبان ماه من است، در این ماه بر من و آل من، بسیار صلوات بفرستید.

 نماز خواندن

یکی دیگر از اعمال مشترک این ماه، نماز خواندن است.سفارش شده است که فرد در هر پنجشنبه ماه شعبان، دو رکعت نماز بخواند؛ در هر رکعت بعد از سوره «حمد» صد مرتبه، سوره «توحید» را بخواند و پس از سلام، صد بار صلوات بفرستد.

در روایتی که امیر مؤمنان علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده، آمده است که هر کس این نماز را بگزارد خداوند هر حاجتی از حاجت‌های دینی و دنیوی که داشته باشد، برآورده سازد و هر کس آن روز را روزه بدارد، خداوند جسدش را بر آتش دوزخ حرام کند.

همچنین نماز روز اول این ماه به این صورت است که دوازده رکعت نماز که در آن حمد و یازده مرتبه توحید خوانده می شود.

 صلوات شعبانیه

یکی دیگر از اعمال مشترک این ماه صلوات شعبانیه است. این دعا، یادگاری ارزشمند از امام سجاد (ع) می باشد و سفارش شده است که این صلوات در وقت ظهر و در شب نیمه آن، این صلوات را که از امام سجاد علیه السلام نقل شده خوانده شود: «اللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ، وَمَوْضِعِ الرِّسالَةِ، وَمُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ، وَمَعْدِنِ الْعِلْمِ، وَاهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجَارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ یَأْمَنُ مَنْ رَكِبَهَا وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ …؛

خدایا بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست، همان درخت نبوّت و جایگاه رسالت و محل رفت و آمد فرشتگان و معدن دانش و خاندان وحی، خدایا بر محمد و خاندان پاکش درود فرست.

در صلوات شعبانیه، انسان خود را در سایه رحمت بی‌انتهایی که خدا نصیب پیامبر می‌کند مشمول ادعیه سِعه رحمت ذات اقدس الهی می‌کند.

این صلوات شامل برکات ماه و کارهایی که باید برای رسیدن به این برکات انجام دهیم می‌باشد و همچنین این دعا با صلوات‌هایی شروع می‌شود که توجه به شئون نبی اکرم صلی الله علیه و آ له و ائمه معصومین علیهم السلام می‌باشد.

مناجات شعبانیه‏

 یکی دیگر از اعمال سفارش شده ماه شعبان؛ مناجات شعبانیه می باشد. مناجات شعبانیه یکی از مناجات‌های شیعیان در ماه شعبان است که از علی بن ابیطالب حضرت علی (ع)نقل شده‌است. این مناجات را نمونه‌ای از تضرع و وصف حال برگزیده‌ترین بندگان صالح خدا به‌شمار آورده‌اند.

 قسمتی از این مناجات:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِینا لَکَ مُتَضَرِّعا إِلَیْکَ رَاجِیا لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی وَ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَ تَخْبُرُ حَاجَتِی وَ تَعْرِفُ ضَمِیرِی وَ لا یَخْفَى عَلَیْکَ أَمْرُ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِی.

خدایا!بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،و شنواى دعایم باش آنگاه که مى‏خوانمت،و صدایم را بشنو گاهى که صدایت میکنم، و به من توجّه کن هنگامى‏که با تو مناجات مى‏نمایم،همانا به سوى تو گریختم،و در حال درماندگى و زارى در برابرت ایستادم، پاداشى را که نزد توست امیدوارم،آنچه را که در درون دارم مى‏دانى،بر حاجتم خبر دارى،نهانم را مى‏شناسى،کار بازگشت به آخرت و خانه ابدى‏ام بر تو پوشیده نیست.

وَ أَتَفَوَّهَ بِهِ مِنْ طَلِبَتِی وَ أَرْجُوهُ لِعَاقِبَتِی وَ قَدْ جَرَتْ مَقَادِیرُکَ عَلَیَّ یَا سَیِّدِی فِیمَا یَکُونُ مِنِّی إِلَى آخِرِ عُمْرِی مِنْ سَرِیرَتِی وَ عَلانِیَتِی وَ بِیَدِکَ لا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیَادَتِی وَ نَقْصِی وَ نَفْعِی وَ ضَرِّی إِلَهِی إِنْ حَرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْزُقُنِی وَ إِنْ خَذَلْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُنِی .....
و آنچه که مى‏خواهم به زبان‏ آرم،و خواهش خویش را بازگو کنم و هم آنچه را که براى عاقبتم امید دارم،بر تو پنهان نیست،همانا آنچه تقدیر نموده‏اى بر من‏ اى آقاى من در آنچه که تا پایان عمر بر من فرود مى‏آید از نهان و آشکارم جارى شده است،و تنها به دست توست نه به دست‏ غیر تو فزونى و کاستى‏ام و سود و زیانم،خدایا!اگر محرومم کنى پس کیست آن‏که به من روزى دهد؟و اگر خوارم‏سازى پس‏ کیست آن‏که به من یارى رساند.

راوی مناجات شعبانیه، علی بن محمد بن یوسف بن مهجور فارسی، مکنی به «ابن خالویه» است.  علی بن مهجور فارسی، معروف به ابن خالویه، از مشایخ نجاشی و جزء «عده» و مشایخ وی بوده است. نجاشی در ترجمه او می‌نویسد: «او از سران شیعیان و فردی مورد اطمینان است. سه کتاب «اعمال رجب»، «اعمال شعبان» و «اعمال رمضان» از اوست.

این مناجات از مناجاتهاى جلیل القدر ائمة علیهم السلام است و مناجاتی است که همه امامان (ع) آن را خوانده‌اندو مضامین عالی در آن وجود دارد و خواندن آن  در هر وقت كه حضور قلبى باشد ؛مناسب است.

 اصل دعای کمیل مخصوص شب نیمه شعبان است و مناجات شعبانیه هم که از ائمه نقل‌شده، متعلق به ماه شعبان است. لحن هر دو دعا به هم نزدیک و هر دو عاشقانه است.خواند دعای کمیل هم در پنج ششنبه شب های این ماه بسیار سفارش شده است.‏

---