آداب خانه تکانی را بدانیم!

خانه تکانی سنتی است که از قدیم الایام تا به امروز نزد ایرانیان مرسوم بوده است، با تازه گی و نو شدن، طبیعت سبز و زیبا می‌شود پس بد نیست تا زیبایی طبیعت را به خانه انتقال دهیم و خانه‌ای با حال و هوای بهاری داشته ‌باشیم.

همانطور که می دانید خانه تکانی، اولین مشخصه نزدیک شدن به سال نو و روزهایی دیگر است سالی که در آن باید همراه با تمیز کردن پلیدی های مادی، پلیدی های روحی را نیز دور کردافراد خانه های خود را از گرد و خاک پاک می کنند ولی نباید فراموش کرد که خانه تکانی اصلی تغییر و تحول در رفتارها، پاک شدن دل ها از کینه ها و کدورت ها است.

 

خانه تکانی از دیدگاه اسلام

ایرانیان از دیر باز این سنت زیبا را به پا می دارن آن ها بر این باورند که با دور ریختن وسایل قدیمی کهنه و جایگزین کردن وسایل نو به زندگی طراوت و شادابی خاصی می دهند که با نو شدن سال و آمدن فصل زیبا و با طراوت بهار همراه خواهد شد و روحیه سر زندگی را به ارمغان دارد.

خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد؛ انبیا و پیغمبر اسلام دعوت کننده مردم به نظافت و پاکیزگی بوده اند و این یک اصل مسلم در تمامی تعالیم ادیان الهی است.

دین اسلام همواره بر نظافت و رعایت بهداشت تأکید داشته است و به متحول شدن و رنگ تازه بخشیدن به زندگی اهمیت زیادی قائل است، نظافت و زیبایی در اسلام یک اصل است که در روایات هم بر آن تأکید شده و پاکیزگی از صفات انبیا است و مسلمانان و تمام ادیان بر این اصل تأکید دارند.

زمانی که خانه تکانی می کنید متوجه می شوید که بسیاری از وسایلی که مدت ها بلااستفاده بوده و کاربردی نداشته اند در کنار خود جمع کرده اید و اکنون زمان آن رسیده است که به زندگی خود تغییری بدهید و حتی وسایل اضافی خود را ببخشید که این عمل خود روحیه بخشیدن را در فرد قوت می بخشد و او را از وابستگی به مال زیاد رها می کند. ما در خانه تکانی آلودگی ها را از اطراف خود دور می کنیم و به نظافت روی می آوریم.

در دین اسلام نیز به ما تأکید شده که نسبت به آلودگی های روحی و اخلاقی خانه تکانی کنیم. یعنی همان طور که پلیدی های مادی را از خود دور می کنیم صفات بد اخلاقی را نیز از خود دور کرده و به نظافت روحی بپردازیم.

فواید خانه تکانی از نظر روحی 

یکی از رسوم پسنده ای که از یکی دو هفته قبل از عید شروع می شود، نظافت و خانه تکانی است، در واقع مردم قبل از رسیدن سال نو تحولی در زندگی خود می کنند و خانه را برای پذیرانی از میهمانان عید آماده می سازند.

ایجاد احساس شادمانی و نشاط با خانه تکانی

پاکیزگی پیش از آن که، اهمیت جسمانی و سلامت برای جسم و بدن انسان داشته باشد، روی روح و روان انسان مؤثر است. خانه تکانی بیشتر به شستن و تمیز کردن لوازم خانه مثل فرش و لباس و همچنین خریدن وسیله های نو و تعمیر کردن وسایل مربوط می شود.کوشش خانواده برای تمیز کردن وسایل خانه یک فعالیت دسته جمعی است و آنها سالی یکبار آنها را به بهانه جشن سال نو و تمیز کردن اسباب خانه دور هم جمع می کنند.

خانه تکانی از جمله سنت هایی است که در طول سالیان سال در جامعه کهن ایرانی باقی مانده است و علاوه بر اعتقادات مذهبی ما هویت ملی ما را نشان می دهد، کارکرد خانه تکانی عامل مهمی است که در طول تاریخ این سنت را پا برجا نگه داشته است و از محو شدن آن جلوگیری کرده است.

در شهرهای بزرگی مثل تهران در طول یک سال آلودگی زیادی بر وسایل زندگی می نشیند و اگر خانه تکانی سالانه که با دقت و وسواس خاصی انجام می گیرد، نباشد، خانه رنگ تمیزی و پاکیزگی نمی بیند. این در حالی است که در خانه تمیز، احساس شادمانی بوجود می آید، بطوری که افراد آن خانه احساس می کنند پس از یک سال کار و خستگی مداوم آرامش تازه ای را به دست آورده اند.

ایجاد روحیه منظم شدن با خانه تکانی

انباشتگی بیش از حد وسایل زندگی، بلاتکلیفی و فشار در ذهن افراد بوجود می آورد و بی نظمی نیز او را آشفته کرده و دچار خمودگی و افسردگی می کند، ذهن انسان بطور طبیعی طوری خلق شده که پیوسته می خواهد نظم و انضباط به خود بدهد و انسان در محیط های منظم کارآمدی بیشتر و مفیدتر دارد.

خصوصاً آن که دیده می شود افراد در محیط های شلوغ احساس کلافگی بیشتری کرده و غمگینی و افسردگی بیشتری احساس می کنند، انسان وقتی که محیط خود را تکراری و پر از رخوت ببیند سعی می کند با تحولاتی جدید در زندگی، این احساس را از خود دور کند.

بنابراین تغییر دکوراسیون خانه و اقدام به پاکیزگی و خانه تکانی از جمله سنت هایی است که افراد برای ایجاد تحولات روحی و روانی در خود و خانواده شان اجرا می کنند، خانه تکانی به آدم ها روحیه تازه و طراوت می دهد و تردیدی نیست که از یک نگاه نو و تازه به بیرون نگاه کردن، به انسان آرامش و دلگرمی می دهد.

این سنت به عنوان یکی از مراحل جشن نوروز در هیچ جای دنیا به این شکل پررنگ نیست. از این روی است که بزرگداشت آئین های ملی و احترام به هویت ملی و فرهنگی ما با انجام این سنت پررنگ تر می شود.
 

ایجاد روحیه مشارکت و همکاری در خانواده با خانه تکانی

خانه تکانی روحیه کار دسته جمعی را در میان افراد یک خانه بالا می برد و به آنها آموزش می دهد خانه تکانی و مسئولیت پاکیزه نگه داشتن خانه نباید تنها بر دوش یک نفر باشد و بهتر است سایر اعضای خانواده با هم همکاری کرده و بطور دسته جمعی خانه تکانی کنند.

وقتی که تمام خانواده با یکدیگر همکاری می کنند، جو صمیمانه ای پدید می آید. حتی مادران و همسران باید از اعضای خانواده بخواهند تا خود اتاق و وسایل شان را تمیز و مرتب کنند، در این صورت افراد خصوصاً کودکان مسئولیت پذیری را یاد گرفته و احساس مشارکت برای آنان درونی می شود.

 

ترفندهایی برای راحت تر شدن کار خانه تکانی

خانه تکانی کاری سخت است و همه این را می‌دانیم اما نکاتی وجود دارد که کار را راحت‌تر می‌کند.

در مرحله اول شروع خانه تکانی یک لیست تهیه کنید

شما برای اینكه بتوانید دغدغه های تان را سر و سامان بدهید احتیاج دارید كه به آنها نظم بدهید. برای این كار بهترین وسایل مداد و كاغذ هستند.همین امروز روی یك كاغذ همه كارهایی كه فكر می كنید لازم است انجام دهید را بنویسید. زمانی كه احساس كردید همه كارهای مهم مدنظرتان را یادداشت كرده اید چنددقیقه زمان بگذارید و آنها را اولویت بندی كنید. مثلا گردگیری را باید قبل از شستن پرده و فرش قرار دهید. در غیراین صورت دوباره گرد و خاك روی اشیای تمیز می نشیند و كارهای خُرد شما را در این بازه زمانی زیاد می كند.

جایی را نظافت کنید که کمتر سراغش می‌روید

خیلی از ما حین نظافت روتین منزل بعضی نقاط را از قلم می اندازیم و معتقدیم نظافت جایی که دید ندارد تفاوت زیادی در خانه ایجاد نمی‌کند.

بهار وقت مناسبی برای تمیز کردن این نقاط است و با نظافت آن خانه سروشکل بهتری به خودش می‌گیرد به علاوه احتمال خانه‌سازی حشرات کم می‌شود. ضمن اینکه موقع جابه‌جایی منزل با دیدن طرف نظافت نشده‌ی وسایل شوکه نمی‌شوید!

موثرترین راه برای تمیزکاری روش اتاق به اتاق است

در فرآیند خانه تکانی بهتر است چک‌لیستی تهیه کنید و در آن نقاطی که کمتر تمیز می‌شوند و باید بیشتر تمیز شوند و نقاطی که در طول سال نظافت می‌شوند را مشخص کنید.

می‌توانید برای راحتی کار از نقاطی که به تازگی نظافت کرده‌اید رد شوید و تمرکزتان را روی جاهایی بگذارید که مدت‌هاست رنگ جارو و دستمال را به خود ندیده‌اند.

همیشه از بالا به پایین نظافت کنید

بهتر است در فرآیند خانه تکانی از سقف شروع کنید و به سمت کف حرکت کنید. یکی از مشکلات در تمیزکاری انتقال کثیفی به جایی که قبلا نظافت شده است.

در این صورت کثیفی و گردوخاک به سمت زمین یعنی آخرین مرحله‌ی کار شما حرکت می‌کند و مجبور نمی‌شوید دوباره گردگیری یا جارو کنید. همچنین با این طریقه‌ی نظافت و ایجاد نکردن مراحل اضافی در وقت هم صرفه‌جویی می‌شود و کار زودتر تمام می‌شود.

از اعضای خانواده در امر خانه تکانی کمک بگیرید

قطعا فرآیند خانه تکانی کاری تک‌نفره نیست و باید از سایر اعضای خانواده تقاضا کنید به شما کمک کنند. حتی آن اعضایی که از کارهای خانه متنفرند و کمترین همکاری را می‌کنند، می‌توانند نقشی موثر در این فرآیند ایفا کنند.

برای کمک گرفتن از اعضای خانواده راه‌های زیادی وجود دارد: از پخش کردن موسیقی و تبدیل کار نظافت به کاری مفرح و شاد گرفته تا تعیین جایزه‌ای برای مشارکت بیشترهمه این کارها باعث می شود تا انگیزه کمک کردن در برخی افراد خانواده نیز ایجاد شود.

از شر وسایل اضافه خلاص شوید

یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند خانه تکانی و نظافت بهاره خلاص شدن از شر چیزهایی است که به آن‌ها نیاز ندارید. خانه تکانی فرصت خیلی خوبی برای دور ریختن چیزهایی است که جاگیر هستند و بارتان را زیاد می‌کنند اما از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌کنید. به این ترتیب می‌توانید سال نو را با خانه‌ای مرتب و بدون چیزهای اضافی شروع کنید.
 
وسایل‌تان را به چهار دسته‌ی سطل زباله، اهدا، نگه‌داری و برای کنار گذاشتن تقسیم کنید و بعد از مشخص شدن هر دسته و کنار گذاشتن دو دسته‌ی سطل زباله و اهدا نظافت خیلی راحت‌تر می‌شود.

از شوینده های شیمیایی کمتر استفاده کنید

اگر به مواد شیمیایی یا گردوخاک حساسیت دارید تمهیدات لازم را پیش از شروع کار درنظر بگیرید. دستکش، ماسک و روسری جزو ضروریات هستند.
 
نگذارید تنوع شوینده‌ها شما را وسوسه کند، قهرمان واقعی تمیزکاری کسی است که از شوینده‌های ساده و خانگی که به خودش و محیط زیست ضرر زیادی نمی رساند استفاده و درمورد استفاده از مواد شوینده شیمیایی همه‌کاره‌ها و دستمال میکروفایبر را انتخاب می‌کند. مزیت دیگر استفاده از مواد شوینده خانگی صرفه‌جویی در هزینه‌های شوینده است.

عادات نظافتی‌تان را تغییر دهید

احتمالا هر بار موقع خانه تکانی به خودتان می‌گویید از سال بعد نمی‌گذارم کنترل اوضاع از دستم در برود و در طول سال نظافت می‌کنم.

بعد از خانه تکانی و تمیز و درخشان شدن خانه بهترین فرصت برای تعیین عادت‌های جدید نظافتی و آسان کردن کارتان در بهار سال آینده است. روتین‌های نظافت روزانه، هفتگی، ماهانه و فصلی برای خودتان تعریف کنید تا تمیز نگه داشتن خانه ساده‌تر شود و تمام طول سال خانه مرتب باشد.

مراقب سلامتی‌تان باشید 

اگر به مواد شیمیایی یا گردوخاک حساسیت دارید تمهیدات لازم را پیش از شروع کار درنظر بگیرید. دستکش، ماسک و روسری جزو ضروریات هستند.اشیای سنگین را با کمک دیگران جابه‌جا کنید و در طول روز در حد معقولی کار کنید تا بدن‌تان فرسوده نشود و سال نو را با کمری خمیده و دست و پایی دردناک شروع نکنید!

---