فواید بازی کردن با کودکان

زمانی که پدر و مادر مشغول انجام کاری هستند، دوست دارند،فرزند خودش را سرگرم کند و با خودش بازی کند. اگر چه بازی کردن کودک با خود ، خوب است و تاثیرات خود را بر روی او می گذارد، اما آنها بیشتر دوست دارند که با دیگران مخصوصا پدر و یا مادرش بازی کنند.

 بعضی از والدین به فرزند خود می گویند ،کار دارم ، خسته ام، نمی توانم و به این طریق به بهانه های مختلف فرزند را از خود دور می کنند و با آنها بازی نمی کنند. آنها حتی برای اینکه از دست اصرارهای کودک خلاص شوند،به او  پیشنهاد می کنند که با تبلت یا کامپیوتر ، بازی کنند.

 والدین باید بدانند که اگر قرار باشد فرزندشان دائما با این وسایل الکترونیکی بازی کند،باعث می شود که کم کم بین آنها و فرزند فاصله ایجاد شود. مخصوصا در دوران کرونا که فرزند با کلاس های آنلاین روبرو هست و از مدرسه دور است و نمی تواند با دوستان خود در مدرسه بازی کند، این فاصله و دروی آنها از هم بیشتر می شود.

در واقع بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان و مهم ترین و اساسی ترین فعالیت کودک به شمار می رود که در عین سرگرم کردن کودک، کارکردهای مهم دیگری هم دارد که هریک از این کارکردها به جنبه ای از زندگی کودک مربوط می شوند که او را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده می کند.

میل به بازی کردن در سنین پایین در کودک زیاد است و زمانی که فرزند بزرگ می شود، میل به بازی در او کاهش می یابد و کم کم به انجام کارهای دیگری کشیده می شود، اما باید بدانید که این میل به بازی تا آخر عمر همراه هر انسانی هست و تمایل به بازی در انسان وجود دارد.

پدر و مادر ها بیشتر از اینکه به مزایای بازی کردن کودکان بپردازند، به خطرات احتمالی آن توجه می کنند، درصورتی که باید بدانند بعضی از این بازی ها، بخش مهمی از دوران کودکی هستند.

بازی با نوزاد

فرزندان حتی در دوران نوزادی نیاز به بازی کردن دارند.مهارت های حرکتی نوزاد در ده ماهگی دیده می شود و نوزاد می تواند به اراده خود دست و پایش را تکان دهد . بعضی از بچه ها در این سن در حال یادگیری چهار دست و پا رفتن هستند، در حالی که بعضی دیگر از نوزادان به خوبی راه می روند. پدر و مادر  می توانند با ترتیب دادن فعالیت های مناسب، به نوزادشان در رشد این دسته از مهارت ها کمک کنند.

پدر و مادر برای بازی با نوزاد ده ماهه ی خود تعدادی از اسباب بازی های مورد علاقه نوزاد را روی یک میز کوتاه بریزند، البته در صورتی که او بتواند خودش را بالا بکشد و روی پاهایش بایستد. او باید خودش را بالا بکشد و بایستد تا به اسباب بازی های روی میز برسد. این تمرین تمایز بین مفاهیم دور و نزدیک، را برای کودک روشن تر می کند.

 همچنین اگر والدین شاهد توانایی نوزاد در پاره کردن اجسام مختلف بودند، این بازی  را با او تمرین کنند. او پاره کردن مجله های باطله، دستمال کاغذی، کاغذهای کادویی و همچنین فویل، را خیلی دوست دارد. البته اگر می بینید که کودک تان بیشتر علاقه دارد آنها را در دهانش بگذارد تا پاره کند، این تمرین را برای ماه های بعد که کمی بزرگتر شد، بگذارید.

همچنین یکی دیگر از بازی هایی که در این سن می توانید با نوزادتان انجام دهید این است که مقابل او بایستید و حرکات و ژست های ساده دست و صورت را برای او انجام دهید و از او بخواهید تا از شما تقلید کند. در زمانی که این حرکات را انجام می دهد ؛ با صدای بلند به او بگویید که در حال انجام چه حرکتی هستید و به این ترتیب او می تواند در حین بازی واژه های مرتبط با حرکت مربوطه را هم یاد بگیرد.

انواع بازی کودکان در سنین مختلف

 نوزاد هرچه بزرگتر می شود ، توانایی اش برای انجام بازی های مختلف زیاد می شود و دوست دارد که بازی کند و این بازی همراه با دیگران و مخصوصا پدر و مادرش باشد. در ادامه انواع بازی ها در سنین مختلف را بیان می کنیم:

بازی فردی:
یکی از بازی های کودکان ، بازی فردی است . همانطور که از نامش پیداست کودک خودش به تنهایی این بازی را انجام میدهد. کودک تا قبل از دو سالگی می تواند به تنهایی بازی کند و ساعت ها با یکی از اعضای بدن مانند انگشتان دست و یا تنها یک عروسک و ماشین کوچک بازی کند.

کودک در این سن نیازی به بازی با همسالان یا بزرگ ترها ندارد. تا قبل از دو سالگی کودک معمولا در محیط پیرامون خود را کشف می کند و با وسایل مختلف در گوشه و کنار خانه، خود را سرگرم می کند. والدین نباید کودک را به خاطر کنجکاوی و کشف محیط اطراف خود، سرزنش کنند،چون حس کنجکاوی او سرکوب می شود. آنها فقط باید مراقب باشند تا به وسایل خطرناک نزدیک نشود و این وسایل را از دسترس او دور نگه دارید.

بازی موازی:
 منظور از بازی موازی این گونه است که دو کودک در فاصله نیم متری یا کمتر و بیشتر با اسباب بازی مانند ماشین بازی می کنند و گاهی باید یکدیگر اسباب بازیهای خود را عوض می کنند. کودک پس از دو سالگی تا سال سوم معمول به طور موازی بازی می کند. آنها حتی با نگاه کردن به یکدیگر با هم تعامل دارند اما با یکدیگر بازی نمی کنند.آنها در این سن خیلی ساده و نمادین با هم بازی می کنند و حتی  ممکن است یک وسیله ای مانند خیار را به عنوان تلفن استفاده کنند . در واقع این نوع بازی قوه تخیل و خلاقیت کودک را شکل می دهد.

 بازی اجتماعی:
این بازی هم همانطور که از نامش پیداست ؛ به صورت دسته جمعی است. کودک بعد از سه سالگی به دنبال بازی با همسن و سالهای خود است. کودکان در این سن دائم در حال تعامل با دیگران است و می تواند بازیهای مشارکتی و دسته جمعی را انجام دهد. کودکان کم کم مسائلی مانند  رعایت نوبت، باخت و پیروزی را یاد می گیرند. به همین دلیل وجود همبازی برای کودک بسیار مهم است. زیرا کودک نیاز به همبازی دارد  و تفاوتی ندارد که همبازی خواهر یا برادر باشد،پدر و یا مادر  و یا یک دوستی که در مهد کودک و یا پارک با او آشنا شده است. به همین دلیل باید شرایطی را برای کودک فراهم کرد که کودک بتواند با همسن و سالهای خود و یا دیگران بازی کند.

فواید و اهمیت بازی والدین با کودک

همانطور که گفتیم کودکان نیاز به بازی دارند و بهتر است گاهی والدین آنها را در این کار همراهی کنند. همراهی والدین با کودک در بازی کردن فواید زیادی دارد که در ادامه به برخی از آنها می پردازیم:

بهبود بخشیدن به پیوند عاطفی آنها
کودکان با برقراری رابطه، تعامل و بازی با دیگران، روابط خود را شکل می دهند. هنگام بازی با بچه ها به والدین فرصتی داده می شود تا مسائل را از دیدگاه آنها ببینند.
کودکان بازی میکنند تا محیط اطراف خود را جست وجو کنند و همچنین تفرح کنند . در طول بازی کودکان به والدین خود اعتماد می کنند و یاد می گیرند که چگونه با دیگران تعامل برقرار کنند و رقابت سالم داشته باشند. همه ما هنگامی که زمان خود را با دیگران سپری می کنیم ،در حقیقت با آنها پیوند عاطفی ایجاد کرده ایم.

بازی سرگرم کننده است:
بازی کردن برای کودکان ساده است، اما والدین در طی مسیر فراموش می کنند که قوانین بازی را رعایت کنند چرا که در مرحله ی  اول باید از آن لذت ببرند. وقتی پدر و مادر چند لحظه کار را رها کنند و فقط برای سرگرمی بازی می کنند از گذراندن وقت با کودکانشان لذت می برند و احساس شادی و نشاط دارند.

بازی استرس را تسکین می دهد:
یکی دیگر از فواید بازی کردن با کودک این است که کمک می کند استرس کودک کاهش یابد.وقتی والدین  زمانی را برای بازی با کودکشان اختصاص دهند نسبت به ساعات دیگر بیشتر احساس شادی و خوشحالی می کنند و کمتر استرس را تجربه می کنند؛ به همین دلیل بخصوص اگر بازی با فعالیت های فیزیکی همراه باشد یکی از روش های مقابله با استرس و ایجاد پیوند قوی عاطفی بین والدین و کودک است.

رشد مهارت کودک با بازی کردن:
 یکی دیگر از فواید بازی کردن با کودک این است که باعث رشد مهارت او می شود.ارتباط و تعامل با کودکان مانند خیلی از روش های دیگر به آنها یاد می دهد تا مهارتهای اجتماعی خود را رشد دهند.

بازی با کودکان باعث می شود در چشم، دست و مهارت های حرکتی او هماهنگی ایجاد شود. تظاهر والدین به بازی مانند بازی در آشپزخانه یا اجرای نمایش عروسکی، به آگاهی آنها از دنیای اطراف کمک می کند. می توان از طریق بازی موقعیت های استرس زا را به بچه ها آموزش داد تا یاد بگیرند که چطور با آنها کنار بیایند.

همچنین رنگ آمیزی کردن کودکان، خانه سازی و دوچرخه سواری آنها کمک می کند تا مهارت های حرکتی آنها زیاد شود. علاوه براین بازی با کودکان باعث افزایش عزت نفس می شود و به آنها کمک می کند که نقش خود را در جهان درک کنند. والدین می توانند در زمان بازی با کودک خود، سبک زندگی صحیح را به فرزندان خود آموزش دهند.

فواید دیگر بازی با کودکان:

بازی کردن با کودکان موجب می شود که آنها توانایی های خود را در بازی ها بسنجند  و هیچ علمی آن را به کودکان نخواهد آموخت.

والدین باید بدانند هرگز برای بازی کردن با کودکشان دیر نیست و هیچ خجالتی ندارد که با بچه ها معاشرت کنند و خودشان مانند یک بچه رفتار کنند کودکان وقتی با والدین و یا هم سن و سالان خود بازی می کنند، با هم بودن، با هم خندیدن، با هم بازی و شادی کردن و.... را یاد می گیرند.

بازی های کودکانه نوعی  تمرین زندگی است و کودکان کلیه فعالیت های اجتماعی و تمام مهارت های زندگی را در بازی های خود می آموزند.همچنین با افزایش فعالیت فیزیکی، کودکان تا حدودی برای زندگی فعال در آینده آماده می شوند، به همین دلیل از سلامت جسمی، روحی و عاطفی بیشتری در آینده برخوردار خواهند شد.

 تحقیقات نشان داده است که بازی کردن والدین با کودکان باعث می شود که آنها در مسیر موفقیت قرار بگیرند.

بازی های مناسب والدین و کودک در سنین مختلف

 کودکان نوپا:والدین با کودکان  نوپا و زیر سه سال بهتر است بازی هایی مانند دست زدن وبازی نون ببر کباب بیار، نمایش حیوانات و تقلید صداهای آنها،بازی نمایش با عروسک ها، بلوک ها و اسباب بازی ها ، ایجاد موانع  و پریدن از روی مانع ها داشته باشند.

کودکان 4 تا 10 سال:برای این گروه از کودکان بازی هایی مانند بالشت بازی،قایم موشک بازی،بادکنک بازی، جست وجوی اشیا،بازی اسم وفامیل،خاله بازی،بازی حافظه با شخصیت های کارتونی به این صورت که از تمام شخصیت های کارتونی یک لیست تهیه کنید و سپس شما نام یک شخصیت را بگویید و فرزندتان باید پاسخ شما را تکرار کند و سپس یک نام دیگر را بگویید و به همین ترتیب بازی را ادامه دهید.

بازی والدین با نوجوانان: والدین همانطور که باید زمانی را برای کودکان خود بگذارند و با آنها بازی کنند، بهتر است زمانی را هم برای نوجوان خود بگذارند و با آنها بازی کنند تا آنها روابط خوبی با هم داشته باشند.

 بازی هایی که والدین می توانند با فرزند نوجوان  خود انجام دهد، بازی مکعب جنگا ،بازی با کلمات (نوعی بازی فکری  به این صورت که حروفی را بر روی کاغذی بنویسید و به کودکتان نام یک وسیله - حیوان و یا . ... را بگویید. در این زمان فرزندتان باید با کمک حروف سریعا نام گفته شده را جور کند).
 همچنین والدین می توانند با نوجوان خود بازی های رومیزی ،شکارگنج داشته باشند و یا با هم کاردستی بسازند.

چند توصیه برای بازی با کودکان:

قبل از شروع بازی مدت زمانی که می خواهید در اختیار کودک بگذارید را به او گوشزد کنید.

 والدین توجه کنند که دربازی با خیالپردازی های کودک پیش بروند و ممکن است کودک در بازی خود تمام وسایل و کارکرد آنها را تغییر دهد، بنابراین مانع خیالپردازی های کودک نشوند.

همچنین در هنگام بازی به کودک اجازه دهند تا نوع بازی و نقش ها را خودش انتخاب کند هرچند که آنها تکراری باشد.

هنگام بازی با کودک بر رابطه تان تمرکز کنید و تلفن همراه و مشکلات دیگر را کنار  بگذارید و توجه خود را معطوف کودک و لذت بردن از بازی با او کنید.

اجازه دهید کارهایی را که توانایی انجام آنها را دارد را خودش انجام دهد در غیر اینصورت احساس توانمندی را از او خواهید گرفت .برای مثال اگر کاری برای کودک سخت بود مانند باز یا بسته کردن یک جعبه، با صبر و حوصله او را تشویق کنید تا تلاش خود را بیشتر کند.

اگر برای او محدویدت ایجاد میکنید، دور از خشم و با اقتدار باشد.

و سخن آخر اینکه بازی کردن با کودکان فقط وظیفه ی مادر نیست و نبایددائما آنا با کودکشان بازی کنند، بلکه پدر هم برای بازی با فرزند باید وقت و زمان کافی بگذارد.

---