حضرت ام البنین چه کسی بود و چه فضائلی داشتند؟

فاطمه، دختر حزام، فرزند خالد بن ربیعة بن كلاب است. پدر و مادرش از خاندان بنی کلاب از اجداد بزرگ حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) بودند و خوبی ها و صفات خانوادگی مشترک داشتند. همه پدرانش از مردان شجاع و نامدار عرب منطقه حجاز بودند.فاطمه دختری پاکدل وباتقوا بود .

در تاریخ آمده است که ؛ پدران و داییهاى ام البنین علیهاالسلام در دوران قبل از اسلام در ردیف دلیران عرب بودند  و مورخان، آنان را به دلیرى و شهامت در رزمگاههاى نبرد ستوده اند. آنان علاوه بر شجاعت و قهرمانى، سالار و سرور قوم خود هم بوده اند؛ تا جایی كه سلاطین زمان در برابرشان سر تسلیم فرود آورده اند.طوری که خاندان حضرت ام البنین علیهاالسلام در شرافت، شهامت، مردانگى، مهمان نوازى و دلاورى، زبانزد مردم عصر خود بوده اند.

 ازدواج حضرت علی (ع) با ام البنین

ده سال پس از رحلت حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها)، بنابر وصیت خود حضرت فاطمه  ؛بعد از اینکه آن حضرت را از دست داد و دشمنان اسلام ایشان را به شهادت رساندند، تصمیم گرفت تا ازدواج کند .فرزندان کوچک زهرا (س) به مادری نیاز داشتند در عین حال که همسری حضرت علی (ع) را عهده دار می شود، برای آن عزیزان نیز مادری مهربان باشد.

 به همین خاطر حضرت از برادرش عقیل خواست تا برایش همسری از بزرگ مردان و دلاوران  عرب پیدا کند.آن حضرت فرمود می خواهم از او صاحب فرزندی رشید و شجاع شود. عقیل که در علم نسب شناسی تبهری خاص داشت به ایشان فرمود فاطمه چطور است ؛ در بین عرب از پدر  و نیاکان او کسی را شجاع تر نمی شناسم.فاطمه هم از طرف پدر و هم از طرف مادر ، اصالت و نجابت خانوادگی دارد. مولای متقیان نیز رأی برادرش را پسندید و عقیل را به خواستگاری فرستاد.

عقیل وقتى به خواستگارى ام البنین رفت، خانواده حزام خیلى خوشحال شدند و با افتخار تمام از او استقبال كردند؛  امّا با این حال، پدر ام البنین با كمال ادب از عقیل مهلت خواست تا در این زمینه از مادر دختر، شمامه بنت سهیل، و خود دختر سؤال كند. پدر ام البنین، نزد همسر و دخترش برگشت تا از نظر آنان آگاه شود. او متوجه شد دخترش شب قبل خوابی دیده است.

 فاطمه خوابش را این گونه تعریف کرد: خواب دیدم كه در باغ سرسبز و پردرختى نشسته ام. نهرهاى روان و میوه هاى بسیار در آنجا وجود داشت. ماه و ستارگان مى درخشیدند و من به آنها چشم دوخته بودم و درباره عظمت آفرینش و مخلوقات خدا فكر مى كردم و نیز درباره آسمان كه بدون ستون، بالا قرار گرفته است و همچنین روشنى ماه و ستارگان و... . در این افكار غرق بودم كه ماه از آسمان فرود آمد و در دامن من قرار گرفت و نورى از آن ساطع مى شد كه چشمها را خیره مى كرد. در حال تعجب و تحیر بودم كه چهار ستاره نورانى دیگر هم در دامنم فرود آمدند.

 حزام با شنیدن خواب دخترش خوشحال شد و گفت : رؤیاى تو را به حقیقت مبدل ساخت و سعادت دنیا و آخرت بر تو بشارت باد!» سپس به همسرش شمامه گفت: آیا دخترمان فاطمه را شایسته همسرى امیر مؤمنان علیه السلام مى دانى؟ بدان كه خانه او خانه وحى، نبوت، علم، حكمت، ادب و اخلاق است. اگر دخترت را، لایق این خانه مى دانى، این وصلت مبارك را بپذیریم.
 همسر حزام هم قبول کردند و با افتخار به عقیل پاسخ مثبت دادند و اینگونه شد که حضرت ام البنین به همسری حضرت علی در آمدند.

فضائل حضرت ام البنین

حضرت ام البنین زنی عالم ، فاضل و  به عظمت و بزرگی اهل بیت شناخت کامل داشت و آنها را خالصانه دوست می داشت.

همسری حضرت علی (ع)

یکی از فضائل حضرت ام البنین(س) لیاقت همسری با امیر المومنین علیه السلام است. حضرت ام البنین علیهاالسلام نیز آیین همسردارى را به نحو شایسته اى انجام داد وعلاوه بر تربیت فرزندان صالح، اوج وفادارى اش را به امام نشان داد. او بعد از شهادت حضرت على علیه السلام با آنكه جوان بود و زیبایى خاصی داشت ،تا پایان عمر به احترام همسر والاقدرش، ازدواج نكرد.
شناخت مقام و جایگاه اهل بیت (ع)

همانطور که گفتیم ام البنین ، بزرگی و عظمت اهل بیت (ع) را می شناخت و محبتى خالصانه به آنان داشت و خود را وقف دوستى آنها كرده بود. آنان هم براى او جایگاهى بلند و موقعیتى با ارزش قائل بودند. هنگامی که می خواست پا به خانه علی بگذارد گفت تا دختر بزرگ فاطمه (سلام الله علیها) اجازه ندهند وارد خانه نمی شوم این نهایت ادب او را به خاندان امامت می رساند.

 حضرت ام البنین فرزندان حضرت فاطمه را بر فرزندان خود مقدم می دانست و در واقع توجه به اولاد پیامبر را فریضه ای دینی می شمرد. امّ البنین علیهاالسلام هنگام برگشت كاروان كربلا به سوى مدینه به بشیر گفت: «اى بشیر! از ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام برایم بگو. » بشیر، خبر شهادت چهار فرزندش را به او داد.ام البنین فرمود: ای بشیر بندهاى دلم را پاره كردى. از حسین برایم خبر بده. فرزندانم و هر آنچه در زیر آسمان كبود است، فداى ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام باد. » بشیر گفت: خداوند به سبب مصیبت مولایمان امام حسین علیه السلام به شما پاداش بزرگ عنایت كند.

همچنین ام البنین علیها السلام گفتند: اگر حسین علیه السلام زنده باشد؛ كشته شدن چهار فرزندم اهمیت ندارد.همه این سخنان ام البنین علیها السلام نیروى ایمان و مقدار پیروى او را از امام حسین علیه السلام نشان مى دهد و درجه بلند دیانت او را آشكار مى کند.
مادرى مهربان براى فرزندان زهراعلیهاالسلام

یکی دیگر از فضائل و ویژگی های حضرت ام البنین این است که ایشان مادری مهربان برای فرزندان حضرت زهرا بودند.آن حضرت تلاش می کردند جاى خالى مادر را در زندگى فرزندان حضرت زهراعلیهاالسلام به ویژه ، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام پر كند. فرزندان حضرت زهرا هم در وجود این بانو،مادر خود را مى دیدند و رنج دوری از  مادر را كم تر احساس مى كردند.

دوستی و محبت حضرت ام البنین به فرزندان حضرت زهرا تا جایی است که ایشان از علی (ع) خواستند تا او را نزد فرزندان زهرا، فاطمه صدا نزد وپیشنهاد داد که او را با نام کنیه اش صدا بزند تا امام حسن و امام حسین  علیهماالسلام با شنیدن نام فاطمه، به یاد مادر خود، فاطمه زهراعلیهاالسلام نیفتند و در نتیجه، خاطرات تلخ گذشته در ذهنشان تداعى نشود و رنج بى مادرى آنها را نیازارد.

ام البنین (ع) عظمت فرزندان زهرا (س) را درک کرد و برای آنها خدمت کرد و همه توانی که داشت را از آنها دریغ نکرد.همان روز كه وارد خانه علی (ع) آمد ؛ امام حسن و امام حسین علیهماالسلام هر دو بیمارى داشتند و در بستر افتاده بودند؛ اما حضرت ام البنین که نو عروس خاندان ابو طالب علیه السلام بود به محض آنكه وارد خانه شد، خود را به بالین آن دو عزیز عالَم وجود رسانید و مانند مادرى مهربان به دلجویى و پرستارى آنان پرداخت.

شاعری فصیح و اهل فضل و دانش

 ام البنین (ع)شاعری فصیح و خوش بیان بود. زمانی که زنان به خاطر سوگ فرزندانش به حضرت ام البنین(س) تسلیت می گفتند، در جواب آنها این ابیات را سرود :

لا تَدْعُوِنِّى وَیكِ ام الْبَنِین تُذَكِّرنِى بِلُیوثِ الْعَرِینِ

یعنى اى زنان مدینه! دیگر مرا ام البنین نخوانید و مادر شیران شكارى ندانید.

كانَتْ بَنُونَ لِى اُدْعى بِهِمْ وَالْیوْمَ اَصْبَحْتُ وَلا مِنْ بَنِینِ

مرا فرزندانى بود كه به سبب آنها ام البنینم مى گفتند، ولى اكنون دیگر براى من فرزندى نمانده است و همه را از دست داده ام.

اَرْبَعَةٌ مِثْلُ نُسُورِ الرُّبى قَدْ واصَلُوا الْمَوْتَ بِقَطْعِ الْوَتِینِ

آرى، من چهار باز شكارى داشتم كه آنها را هدف تیر قرار دادند و رگ گردن آنها را قطع كردند.

تَنازَعَ الْخِرْصانُ اَشْلائَهُمْ فَكُلُّهُمْ اَمْسَوا صَرِیعاً طَعِینْ

دشمنان با نیزه هاى خود ابدان طیبه آنها را از هم متلاشى كردند و در حالى روز را به پایان بردند كه همه آنها با جسد چاك چاك بر روى زمین افتاده بودند.

یا لَیتَ شِعْرِى اَكَما اَخْبَرُوا بِاَنَّ عَبَّاساً قَطِیعُ الْیمِینِ

اى كاش مى دانستم آیا این خبر درست است كه دستهاى فرزندم عباس را از تن جدا كردند؟!

 صبر  حضرت ام البنین (ع)

یکی دیگر از ویژگی های حضرت ام البنین صبر بی نظیر ایشان می باشد.حضرت ام البنین مادر حضرت عباس ؛ عبدالله، جعفر و عثمان است که هر چهار تن  آنها در روز عاشورا به شهادت رسیدند. او هنگام شنیدن خبر شهادت این چهار فرزند ، صبر و تحمل خود را نشان داد.

همچنین هنگامی که امیرالمومنین (ع) خبر از چگونگی شهادت حضرت ابوالفضل (ع) به ایشان می دهند و به او می گویند که دو دست عباس قطع می شود؛مادر با اضطراب و به سرعت می پرسد: «چرا قطع می شوند؟» امام به او خبر داد که فرزندش در راه یاری اسلام و دفاع از برادرش، حافظ شریعت الهی و ریحانه رسول اللّه صلی الله علیه و آله دستانش قطع خواهد شد.در آن لحظه حضرت ام البنین (س) عظمت و عمق ایمان خود را نشان می دهد و صبر و بردباری می کند و خدای را شکر می کند که فرزندش فدای فرزند رسول خدا (ص) خواهد شد.

سرانجام زندگی با فضیلت حضرت ام البنین  حدود ده سال بعد از واقعه ی کربلا در روز 13 جمادی الثانی به پایان رسید. در تقویم رسمی کشور این روز روز تکریم مادران و همسران شهدا نام گرفته و علت این نامگذاری این است که “ام البنین” همسر حضرت امیرالمومنین(ع) و مادر حضرت ابوالفضل العباس در چنین روزی در جوار رحمت حضرت حق آرمید.

---