مطالعه کردن چه تاثیری برای کودکان دارد؟

کارشناسان آموزشی معتقدند بچه‌هایی که قبل از مدرسه رفتن ،رابطه ی خوب و عمیقی با کتاب عمیق دارند، در دوران تحصیل‌شان موفق‌تر می‌شوند و در بزرگسالی هم کاغذ و کتاب را از خود جدا نمی‌کنند.

والدین باید بدانند که از چه راههایی فرزندشان را علاقه مند به مطالعه و کتاب کنند. در واقع کتابخوان کردن کودک در دوران قبل از مدرسه کار چندان آسانی نمی باشد.

در گذشته، هیچ بازی کامپیوتری یا تلفن‌ همراه هوشمند وجود نداشت، کودکان و خردسالان بیشتر کتاب قصه می‌خواندند. کتاب‌هایی که در آن‌ها داستان‌های مختلفی بیان می‌شد و تخیلات کودکان را جان می بخشید.

کودکان با خواندن این کتاب های قصه ، داستانهای مختلفی را یاد می گرفتند و در دوران دبستان اطلاعات داشتند که باعث می‌شد نسبت به سایر همسن و سال‌های خود اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.

 امروزه با پیشرفت تکنولوژی و به وجود آمدن بازی های کامیپوتری و گوشی های تلفن همراه هوشمند، کودکان کمتر به سمت کتاب و مطالعه کردن می روند.در واقع  سرگرم کردن بچه‌ها با کتاب قصه و داستان‌های کودکانه کار سخت‌تری شده است. چون آن‌ها خواه یا ناخواه درگیر تکنولوژی می‌شوند و ترجیح می‌دهند که با بازی‌های کامپیوتری و هوشمند سرگرم شوند.

بعضی از والدین فقط به فکر این هستند که به هر نحوی شده ؛ کودکشان سرگرم شود و حال آن وسیله ای که کودک آنها را سرگرم می کند برایشان مهم نیست. حتی ممکن است به جای اینکه شب ها برای کودک خود یک کتاب قصه بخوانند ، یک گوشی موبایل یا تبلت به آنها می دهند تا کودک خودش را با این وسایل سرگرم کند و با آنها بازی کند تا چشمانش به خواب برود.

 اما والدین باید بدانند که این کار نه تنها برای کودکشان ضرر و زیان دارد؛ بلکه آنها با حذف کتاب قصه و داستان‌های کودکانه از زندگی بچه‌ها، مزیت بسیار بزرگی را از آن‌ها محروم کرده‌اند.

فواید کتاب خواندن برای کودکان

والدین باید بدانند کودکی که از بچگی با قصه‌ها، حکایت‌ها و کتاب‌های رنگارنگ بزرگ‌ شده، نسبت به کودکی که دائما سرش در تلفن همراه یا بازی‌های کامپیوتری است، تسلط و آرامش بیشتری دارد، این کودک اعتماد به نفس بیشتری هم خواهد داشت.

زمانی که کودکی کتاب می خواند و یا والدین برای کودکشان کتاب می خوانند، در واقع آن‌ها می‌توانند با شخصیت درون کتاب‌ها دوست شوند و با آن‌ها همزاد پنداری کنند. همین کمک می کند که اطلاعات آنها زیاد شود و آنها انشاهای بهتری بنویسند و به این نتیجه  برسند که کتاب منبع خوبی برای جمع آوری اطلاعات می باشد.

کودکانی که عاشق خواندن باشند، عاشق یادگیری هم می‌شوند و کودکانی که با مطالعه مشکل داشته باشند، در یادگیری نیز مشکل پیدا می‌کنند. تشویق کودکان به درس خواندن در ایجاد علاقه در آن‌ها به خواندن و یادگیری کمک زیادی می‌کند.

کتاب خواندن برای کودکان فواید دیگری دارد که در ادامه برخی از آنها را اشاره می کنیم:

تقویت اعتماد به نفس کودک

یکی از فواید کتاب خواندن این است که اعتماد به نفس کودک تقویت می شود. کودکان با خواندن کتاب قصه می‌توانند مهار‌ت‌های خواندن را در خود تقویت کنند. چون یکی از فعالیت‌های مهم کلاسی کودکان دبستانی، کتاب خواندن با صدای بلند است.

 اگر آن‌ها بتوانند همین فعالیت ساده را به راحتی در کلاس انجام دهند، در آینده به شخص موفق‌تری تبدیل خواهند شد. همچنین، کتاب خواندن کودکان کمک می کند تا دایره لغات آنها زیاد شود که همین در حرف زدن آنها موثر خواهد بود.بر اساس همین دلایل می‌توان گفت که کتاب قصه خواندن، اعتماد به نفس را در کودکان تقویت می‌کند و از او شخص موفق‌تری می‌سازد.

یادگیری و تسلط به زبان و اخلاق

یکی دیگر از فواید کتاب خواندن کودکان این است که آنها زبان را خوب یاد می گیرند و به اخلاق خوب و پسندیده تسلط پیدا می کنند. در واقع داستان‌ها به خوبی می‌توانند کلمات و مفاهیم جدید را به کودکان معرفی کنند. از کتاب‌های تصویری خردسالان گرفته تا رمان‌های چند جلدی نوجوانان. اگر این داستان‌ها ترجمه شده نباشند، دایره لغات کودک در زبان فارسی پررنگ‌تر خواهد شد.

خواندن این کتاب داستانها به کودکان کمک می کند تا درباره‌ی مفاهیمی مانند شکل، اندازه، رنگ، بالا و پایین، داخل و خارج، اعداد و نام اشیاء مختلف اطلاعاتی به دست بیاورند.آن‌ها حتی می‌توانند با کتاب خواندن در مورد کارهای روزمره ی خود مانند نحوه‌ی صحیح مسواک زدن دندان‌ها، مراقبت از حیوانات، تمیز کردن و مرتب کردن اتاق و تهیه‌ی غذا نیز اطلاعات جالبی به دست بیاورند.

 اگر والدین کاری کنند که کودکشان به کتاب خواندن علاقه پیدا کند ،در واقع به آنها کمک می کنند تا در آینده به دایره المعارف های مختلف علاقه نشان دهند. دایره‌المعارف‌هایی که راجع به هر چیزی، حرفی برای گفتن دارند.

 در واقع کتاب خواندن برای کودکان کمک می کند تا آنها تجربه های با ارزشی را یاد بگیرند، البته باید کتاب ها بر اساس گروه سنی آنها تهیه شود.

حفظ آرامش کودکان

یکی دیگر از فواید کتاب خواندن کودکان،حفظ آرامش کودکان می باشد. در حقیقت کتاب‌ قصه‌ها می‌توانند تا حد زیادی در این زمینه مفید باشند. همین که قبل از خواب کتاب قصه بخوانند و به کمک آن به خواب بروند، خودش یکی از مثال‌هایی است که نشان می‌دهد کتاب داستان می‌تواند برای استراحت مفید باشد.

 اگر والدین قبل از خواب برای کودک کتاب داستان بخوانند ، در واقع به کودک این امکان را می‌دهند که استرس‌ها و فشارهای درسی و مدرسه را فراموش کنند و مدتی در خیال خود غرق شوند. آرامشی که کودک از عشق بین یک شاهدخت و شاهزاده دریافت می‌کند، خاطره‌ای تکرار نشدنی و جذاب است. خاطره‌ای که او را حتی در سن سی سالگی نیز آرام می‌کند و لبخند را بر لبانش می نشاند.

 همچنین قافیه‌ و آهنگ متن داستان‌های موزیکال می‌تواند برای کودک آرامش‌بخش باشد و در کنار همه این موارد می توان گفت که کتاب خواندن، برای کودک امنیت ایجاد می کند،امنیتی که هنگام خواندن کتاب‌های درسی خود با آن‌ها رو‌به‌رو نخواهد شد.

تقویت تخیل در کودکان

کتاب خواندن برای کودک باعث می شود که قوه تخیل آنها تقویت شود.در واقع داستان‌ها مفاهیم و ایده‌های جدیدی را به کودکان معرفی می‌کنند و از این طریق  می‌توانند قدرت تخیل او را هم تقویت کنند. قدرت تخیلی که می‌تواند باعث رشد فکری او شود. یک کتاب داستان خوب می‌تواند در مورد دنیاهای ناشناخته و تخیلی، سایر سیارات، نقاط مختلف زمانی و شخصیت‌های غیرواقعی صحبت کند. این می‌تواند قوه‌ی تخیل کودکان را تقویت کند.

کنترل بهتر احساسات

 خواندن کتاب داستان برای کودک کمک می کند تا او احساساتش را بهتر کنترل کند. اگر کودک داستانی رمانتیک بخواند که قهرمان‌های داستان با احساسات مختلفی درگیر هستند، می‌تواند احساسات خودش را به خوبی بشناسد و آن‌ها را بپذیرد.
 این نکته کمک می کند که آنها متوجه شوند کودکان دیگری هم هستند که احساساتشان مانند آنهاست و تنها نیستند. این به کودک کمک می‌کند تا درک کند که احساسات طبیعی است و باید ابراز شوند.

سعی کنید پاسخ و واکنش کودک به احساسات شخصیت‌های داستان را زیر نظر بگیرید. این به شما کمک می‌کند تا احساسات کودک خود را در مورد موقعیت‌های مختلف بهتر درک کنید. برای مثال،واکنشی که کودک در برابر شخصیت های غمگین و یا وحشتزده در داستان از خود نشان می دهد به شما کمک می‌کند تا از افکار کودک خود مطلع شوید.

 راه های علاقه مند کردن کودک به مطالعه

 بهتر است والدین بدون اینکه فرزند خود را وادار به کتاب خواندن کنند، روش هایی را به کار گیرند که این علاقه در آنها به وجود بیاید و خودشان به دنبال انجام این کار باشند و مطالعه را شروع کنند. برای تشویق کودکان به درس خواندن و تبدیل آن‌ها به کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای باید مطالعه را برای بچه‌ها جذاب کنیم، نه خسته‌کننده. اگر یک کودک به این نتیجه برسد که مطالعه کار خسته‌کننده‌ای است، دیگر جز به‌اجبار، کتاب نخواهد خواند و توانایی یادگیری‌اش نیز کم می‌شود. بچه‌ها باید کتاب‌هایشان را خودشان انتخاب کنند و والدین و معلم‌ها به آن‌ها در خواندن کمک کرده و بکوشند مطالعه را برای بچه‌ها جذاب کنند.

 در ادامه  راه های علاقه‌مند کردن کودکان به مطالعه را بیان می کنیم:

خرید کتاب صوتی برای کودکان:

 باید این را در نظر داشته باشید که شنیدن کتابهای صوتی هم می تواند نوعی مطالعه کردن باشد.برای اینکه فرزند خود را علاقه مند به مطالعه کنید، از کتاب های صوتی استفاده کنید. در واقع یک کودک دبستانی  با شنیدن صدای کسی که به گرمی، لطافت، شیوایی و روایی خاصی کتابی را می‌خواند؛ علاقه ی بیشتری به مطالعه پیدا می کند. در واقع این گوینده با توانایی خاصی که در بیان مطالب داشته ، توانسته است علاقه ی کودک را به مطالعه زیاد کند. یکی از شیوه‌هایی که مادر برای علاقه‌مند کردن فرزندان باید استفاده کند ؛ این است که صدای یکی از گویندگان مطرح رادیو و تلویزیون  در راه مدرسه را برایش پخش کند تا او به این شیوه مطالعه کردن علاقه مند شود.

در همه جای خانه کتاب قرار دهید:

کارشناسان معتقدند برای اینکه انگیزه و علاقه فرزند خود را به کتاب خواندن و مطالعه زیاد کنید ف بهتر است محیط اطراف کودک را از کتاب پر کنید. این موضوع باعث می شود  تا فرزندانی هم که هیچگونه علاقه‌ای به کتاب ندارند، با دیدن  کتاب های گوناگون به مطالعه کردن علاقه مند شوند.والدین باید ببیندند فرزندشان به چه موضوعاتی علاقه مند است و آن کتاب ها را برایش تهیه کنند.

بلند بخوانید

 بهتر است والدین مطالعه را با کودک خود تجربه کنند. به این معنا اطلاعاتی که از مطالعه کردن به دست آورده اند را با او تقسیم کنند و با صدای بلند کتاب بخوانند. حتّی زمانی که آن‌ها توجّه نمی‌کنند.

متخصصان مطالعه معتقدند که خواندن با صدای بلند هم اجتماعی و هم آموزشی است. همچنین کمک می کند تا بچه‌ها خوب خواندن را یاد بگیرند و در طی سال‌ها بلند خواندن، عاشق داستان هایی خواهند شد که مفاهیم ارزنده و معنی داری دارند.

 سعی کنید همواره در یک زمینۀ موضوعی خاص به بلند بلند خواندن بپردازید. گوش دادن به مطالب کتاب‌ها، افراد بیزار از مطالعه را شکست می دهد. این روش در پسران بیشتر تاثیر می‌گذارد.

کتاب هدیه ای عالی

یکی دیگر از راه های تشویق فرزند به مطالعه این است که روز تولدش و یا روز کودک و یاه بهانه ی دیگری برای او کتاب هدیه بخرید.

مطالعه عاشقانه داشته باشید

 والدین باید بدانند که فرزندان، آنها را الگوی خود قرار می دهند ، پس بهتر است از مطالعه کردن خود عشق بورزند و با علاقه زیاد کتاب بخوانند. چون اگر آنها به کتاب علاقه نداشته باشند و با هیجان مطالعه نکنند و کتاب را از روی اجباربخوانند، قطعا فرزندان آنها هم علاقه ای به انجام این کار نشان نخواهند داد.

 در حقیقت کودکان به دست بزرگسالان خود نگاه می‌کنند و از آن‌ها سرمشق زندگی می‌گیرند. مثلا زمانی که  تغذیه فرد از مواد غذایی مضر باشد، و مواد غذایی مضر و بی خاصیت اطراف او را احاطه کند، در حقیقت آن فرد آن‌ها را بیشتر و بیشتر دوست خواهد داشت و شکل و شمائل او هم مانند آن غذاها خواهد شد .

حال  هنگامی‌که محیط اطراف را کتاب احاطه کند، فرد به کتاب علاقه‌مند خواهد شد. با هیجان مطالعه کردن نشان از این است که فرد لذت و شادی را از طریق مطالعه به دست آورده است. این موضوع باعث علاقه‌مندی بیشتر فرزندان به مطالعه کتاب می شود.

 مطالعه کردن در جای امن و دنج:

 یکی دیگر از راه های علاقه مند کردن کودک به مطالعه این است که یک جای دنج و امن را برای مطالعه انتخاب کنید. داشتن مکانی امن، دنج، محصور، آرام، راحت و پُر از کتاب، بایدهایی است که والدین بایستی برای ترغیب بیشتر فرزندان به مطالعه مهیا کنند.پدر و مادر ها اگر شرایطش را داشته باشند بهتر است محیطی را فراهم کنند که گویی فرزند در کنار ساحل و یا بر روی قلعه ای در حال مطالعه است. مثلا یک تم و یا زمینه ای از ساحل را تهیه کنند.

تجلیل از بزرگان در مقابل فرزندان:

 به دلایل گوناگون و در مناسبت های مختلف از نویسندگان برجسته، شاعران شهیر و چهره‌های ماندگار حتّی در منزل تجلیل کنید و فرزندانتان را با نام و آوازه آن‌ها آشنا کنید. گرامیداشت سالروز و یادبود زندگانی اشخاصِ برجسته در ترغیب فرزندان به مطالعه کمک زیادی می‌کند.

برای فرزندان کوچکتر دوباره و دوباره بخوانید:

والدین برای اینکه فرزندان کوچکتر خود را به مطالعه تشویق کنند، باید چند بار برای آنها کتاب را بخوانند. کتاب ها کمک می کند تا گفتار کودکان پیشرفت کند.

 در ابتدا کودکان متوجه تصاویر کتاب‌ها می‌شوند. سپس یاد می‌گیرند تا صفحات کتاب را ورق بزنند. پس از مدتی متوجّه موضوع تکراری داستان می‌شوند. باید توجه داشت که همه مهارت های پیش از خواندن اهمّیت دارند.

کتاب‌های ریتمیک با وزن‌ها، قافیه‌ها و آهنگ‌های زیبا بسیار مفید هستند. قافیه‌ها و وزن‌ها کمک می‌کنند تا کودک با نمادها و واج‌ها و واژه‌ها آشنایی بیشتری پیدا کنند و با تکرار آن‌ها، صداها را از هم تمیز دهند. بچه‌ها قافیه‌ها را خیلی دوست دارند؛ چون آن‌ها به مرور و با آهنگی دلنشین یاد می‌گیرند و می‌فهمند که قافیه بعدی چیست و خود تمایل پیدا می‌کنند که آن را قبل از پدر و مادر بازگو کنند.

استفاده از تکنولوژی

تکنولوژی شیوه‌ای عالی برای جذاب نگه داشتن درس های کودک است. کودکان علاقه ی زیادی به تکنولوژی دارند بنابراین سعی کنید در استراتژی تدریسی خود آن را اضافه کنید. اگر از تکنولوژی استفاده کنید، میزان افزایش یادگیری در کودک را به خوبی می‌بینید.

 خریدن چراغ مطالعه

بهتر است والدین برای فرزندان بزرگتر خود یک چراغ مطالعه خریداری کنند تا قبل از خواب ، همه چراغ‌های اتاق را خاموش و چراغ مطالعه خود را روشن کنند و چند دقیقه‌ای به مطالعه آنچه علاقه دارند بپردازند. خریدن چراغ مطالعه و قرار دادن آن در کنار تخت خواب نه تنها یک نوع یادآوری برای مطالعه کتاب است بلکه احساس خوبی به فرزندان می‌دهد و حس می‌کنند که دیگر بزرگ شده‌اند.

فضایی دوستانه برای مطالعه در خانه ایجاد کنید

 برای علاقه مند کردن کودک به مطالعه بهتر است در خانه فضایی دوستانه ایجاد کنید. برای این کار دیدن تلویزیون را محدود کنید. اجازه دهید کودک زمانی برای مطالعه داشته باشد. او را تشویق به بازی کلمات، بازی های تلفظ و … کنید. در تعطیلات یا مسافرت ها نیز با آن ها بازی کنید و این فعالیتی عالی برای خانواده است. با هربار بازی کودک با لغات جدید و متفاوتی آشنا می شود.

---