تبیان، دستیار زندگی

چگونه می توانیم به نوجوان در انتخاب دوست کمک کنیم؟

یکی از دغدغه های والدین در دوران نوجوانی فرزندشان این است که آنها دوست خوب و مناسب برای خود انتخاب کنند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
دوران نوجوانی
انتخاب دوست یکی از مهمترین تصمیمات در زندگی هر فردی است ، چون رفتارهای دوست بر رفتارهای هر فردی تاثیر می گذارد ؛ از اینرو باید در انتخاب دوست دقت لازم را داشت.

 یکی از دوران های مهم در زندگی ، دوران نوجوانی است. این دوران ؛دوران گذرا در زندگی یک فرد است و فرد از خانواده به جامعه منتقل می شود  و ارتباطش را با خانواده کمتر می کند و نوجوان دوستانی پیدا می کند که در تمایلات و خواسته هایش با او موافق باشند.

دوران نوجوانی،دوران  رفاقت و دوستی هاست. نوجوان در این سن، عاشق دوستی و رفاقت است. گاهی در این دوران دوستی های آتشینی به وجود می آید که باعث مشکلاتی هم می شود. دوستی در این سن بیشتر سطحی و کمتر عمیق است؛ به طوری که حتی گاهی نوجوان دوست را به خانواده ترجیح می دهد.

 در این دوران فرد احساس بزرگی و استقلال می کند و دوست دارد کارهایش را خودش انجام دهد ، برای خودش دوست انتخاب کند و اگر پدر و مادر نظری به او دهند ، ممکن است با آنها مخالفت کند، از این رو والدین باید در این دوران بیشتر به فرزند خود توجه کنند و فرزند خود را در انتخاب دوست کمک کنند.

بیشتر دوستی های ۲ نفره در میان نوجوانان بین سنین  12تا  15سال دیده شده است  و اگر میان دوستان جدایی ای اتفاق بیفتد، برای آنها بسیار سخت است ولی زمانی که آنها دوست جدید برای خود پیدا می کنند، این درد جدایی از دوستی ؛درمان می شود.

  وقتی نوجوان با دوست خود صمیمی می شود ؛ به این معنا نیست که قرار است یک اتفاق و یا رابطه ی خطرناک به وجود بیاید.برعکس زمانی که نوجوان برای خود دوست پیدا می کند و در گروه های دوستی شرکت می کند، دیدگاه‌های آنها نسبت به مسائل مختلف، یادگیری مهارت‌های ارتباط مؤثر، افزایش مهارت همدلی و درک گسترش می یابد.


 گروه همسالان برای نوجوانان از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ بنابراین والدین توجه داشته باشند که اگر نوجوانشان در این دوران منزوی و گوشه گیر شده، دلیل آن را به دقت بررسی کنند.

گاهی نوجوان خلأ های زندگی خود را به وسیله ارتباط و معاشرت با دوستانش پر می کند  و اوقات فراغت خود را با آنان می گذراند و حتی ممکن است  سخنان و رازهای خود را به آنها می گوید. نوجوان در مقایسه با یک فرد بزرگسال باید ارتباطات اجتماعی تازه ای برای خود فراهم کند و این نشان می دهد که دوران کودکی او تمام شده و وارد دوران بزرگسالی شده است.


اهمیت انتخاب دوست در دوران نوجوانی


 انتخاب دوست در دوران نوجوانی  از اهیمت بالایی برخوردار است . ممکن است نوجوان در این دوران دوستی را برای خود انتخاب کنند که برای آنها خطر ایجاد کند.

 نوجوان همه کارهایش را با دوستش انجام می دهد. مثلا به هم ورزش می کنند ، با هم تفریح می روند ، با هم درس می خوانند، با هم کلاس می روند و در واقع بیشتر زمان خود را با دوست می گذرانند و ساعات کمتری همراه خانواده هستند.

در این دوره به علت شکل‌گیری شخصیت نوجوان، ارتباط آنها با گروه دوستان و همسالان بیش از سایر گروه‌ها است

 نوجوان در این دوران  به دنبال کسب مهارت‌های لازم خارج از خانواده است و برای زندگی اجتماعی ، تمرین می کنند و می خواهند کارهایی که بزرگسالان انجام می دهند را انجام دهند،  ولی ممکن است  از سوی آنها منع شوند.

 نوجوانان با قرار گرفتن در گروه‌های دوستان از معیارهای گروهی خود دفاع می‌کنند، به آنها وفادار هستند و  نسبت به آنها مطیع‌تر هستند و هر کاری را که با هم انجام می‌دهند صحیح و بدون عیب می‌بینند. اگر خانواده ها هرازگاهی با آنها مخالفت کنند، حتی ممکن است در مقابل خانواده بایستند.

وقتی نوجوان ساعتهای زیادی را با دوستان می گذراند و با آنها ارتباط صمیمانه ی زیادی برقرار می کند و تمام و کمال از دوستان خود حمایت و پیروی می کند، ممکن است والدین را نسبت به خودشان حساس کنند.

البته خانواده ها باید به این نکته توجه داشته باشند که دوست یابی از مهمترین تصمیمات این دوران است و اگر نوجوانی خود را درگیر این موضوعات نکند و مهارت لازم را برای به دست آوردن دوست کسب نکنند، ممکن است دردسرهایی برای خانواده به وجود بیاید.

 والدین گمان می کنند که همیشه دوستان ناباب در کمین نوجوان آنها نشسته تا با دوستی او را منحرف کند،و به همین دلیل آن‌ها سعی می‌کنند با محدود کردن روابط نوجوان و نصیحت‌ها و تذکرات پی‌درپی او را از گزند مشکلات دور نگه دارند درحالیکه این اقدامات والدین موجب بروز اختلافات ملموس و دور شدن نوجوان از محیط خانواده، پرخاشگری و بدرفتاری‌های دیگر می‌شود.
دوران نوجوانی

 وقتی نوجوان با دوست خود صمیمی می شود ؛ به این معنا نیست که قرار است  یک اتفاق و یا رابطه ی خطرناک به وجود بیاید.برعکس زمانی که نوجوان برای خود دوست پیدا می کند و در گروه های دوستی شرکت می کند، دیدگاه‌های آنها نسبت به مسائل مختلف، یادگیری مهارت‌های ارتباط مؤثر، افزایش مهارت همدلی و درک گسترش می یابد. همچنین وقتی آنها در کنار هم حضور دارند،همین کنار هم بودن  می تواند به یادگیری و افزایش مهارت‌های شغلی، هنری، فنی و آموزشی نیز کمک کند.

 دوستان و گروه های دوستی در این دوران برای هر فردی، حامیان مهمی محسوب می شوند.این حامیان می توانند به امنیت اجتماعی و روانی افراد کمک کنند.

 انتخاب دوست در این دوران به این دلیل اهمیت دارد که وقتی فرد در بین جمع دوستان حضور دارد ، این حضور  احساس نیاز به تعلق را در نوجوان ارضا می‌کند و می‌تواند باعث افزایش احساس اعتماد به نفس نیز شود.

 همچنین ا اگر نوجوانان افراد سالمی را برای دوستی انتخاب کنند می‌توانند تجربیات مثبتی را در زمینه ارتباطات اجتماعی شکل دهند و به کمک همین روابط در کنار بلوغ جسمانی بلوغ روانی و اجتماعی را هم تجربه خواهند کرد.

نوجوانان  وقتی دوستی را برای خود انتخاب می کنند و یا در گروه های دوستی شرکت می کنند، با عقاید، ارزش‌ها، افکار و نقش‌های مختلفی آشنا می‌شوند که در فرایند هویت‌یابی آن‌ها را هدایت می‌کند و در نتیجه در شکل گیری شخصیت آینده آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.

 والدین برای اینکه با دوست های جدید فرزندشان آشنا شوند، بهتر است یک مهمانی ترتیب دهند و آنها را به منزل خود دعوت کنند . با این کار، می توانند دوستان نوجوان خود را بهتر بشناسند و اگر بتوانند با دوستان نوجوان آشنا شوند، بهتر میتوانند او را در انتخاب دوست مناسب کمک کنند.


 چگونگی کمک به نوجوان در انتخاب دوست


درست است که نوجوانان در این سنین به دنبال استقلال بیشتری هستند و می‌خواهند خودشان در مورد روابط دوستی‌شان تصمیم بگیرند با این حال آن‌ها در این دوره همچنان به نظارت و حمایت‌های والدین احتیاج دارند. والدین باید به نوجوان خود کمک کنند تا بهترین دوست را برای خود انتخاب کند و در این دوران دچار اشتباهات کمتری شود.

 در ادامه مطلب اشاره ای به بعضی از روش هایی که والدین می توانند به نوجوان کمک کنند تا دوست مناسب پیدا کنند داریم:

داشتن روابط صمیمی و نزدیک با نوجوان

 والدین باید تلاش کنند که در این دوران با فرزند نوجوان خود رابطه ی صمیم داشته باشند. این طور نباشد که با آنها لجبازی کنند، چون این رفتارها ممکن است مشکلاتی را هم برای خوشان و هم فرزند نوجوان به وجود بیاورد.

در واقع وقتی  والدین بتوانند ارتباطات مثبتی با فرزند خود داشته باشند به خودی خود در روابط دوستانه فرزندتأثیر می‌گذارند .مطالعات نشان می‌دهند نوجوانانی که رابطه صمیمانه و گرمی با والدین خود دارند اغلب پذیرش بیشتری نسبت به توصیه‌های پدر و مادر خود در زمینه دوست‌یابی دارند و همچنین توانایی آن را دارند که روابط سازنده‌تر و مناسب‌تری را با دوستان خود برقرار کنند.

به همین خاطر لازم است والدین  در سنین نوجوانی فرزندشان انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان دهند و تلاش کنند تا روابط نزدیک‌تری با نوجوان خود داشته باشید.

 اگر احساس می‌کنند که تعارض‌ها و اختلافات زیادی بین آنها و فرزندشان وجود دارد که به ارتباطشان آسیب می‌زند ، بهتر است به یک روانشناس در این زمینه مراجعه کنند، تا با همکاری او بتوانند این مشکلات را حل کنند.

زمینه سازی برای دوستی مناسب

 یکی دیگر از راه های کمک به نوجوان در زمینه ی دوست یابی این است که والدین زمینه های انتخاب درست و  مناسب برای پیداکردن دوست را فراهم کنند و بسترهای لازم را ایجاد کنند تا نوجوانان را به طرف انتخاب دوست از طریق محیط مدرسه، فامیل و هم محلی ها، سوق دهند.

ایفای نقش به عنوان الگویی سالم

پدر و مادر باید به عنوان الگوی سالم نقش خود را به  خوبی ایفا کنند. رفتار آنها بیشتر از هر چیزی بر نوجوان تاثیر می گذارد ، از این رو به جای اینکه دائماً فرزند خود را نصیحت کنتد به دنبال این باشند که همانند یک الگوی مناسب در برابر او عمل کنند .

والدینی که روابط دوستانه سالم‌تری دارند، فرزندانشان هم در انتخاب دوست‌موفق‌تر هستند و می‌توانند ارتباطات اجتماعی مثبت‌تری را برقرار کنند.اما  اگر آنها دائماً در روابط دوستی خود شکست بخورند یا فرد ی گوشه نشین و منزوی باشند و رابطه ی اجتماعی لازم را نداشته باشند، نمی‌توانند آن‌گونه که باید روی فرزند خود تأثیر بگذارید.

دوران نوجوانی
آشنایی با همکلاسی های نوجوان

 یکی دیگر از راه هایی که کمک می کند والدین در انتخاب دوست به نوجوان خود کمک کنند ، این است که با همکلاسی های او آشنا شوند.والدین برای اینکه با دوست های جدید فرزندشان آشنا شوند، بهتر است یک مهمانی ترتیب دهند و آنها را به منزل خود دعوت کنند . با این کار، می توانند دوستان نوجوان خود را بهتر بشناسند و اگر  بتوانند با دوستان نوجوان آشنا شوند، بهتر میتوانند او را در انتخاب دوست مناسب کمک کنند. والدین باراهنمایی فرزندشان در زمینه پیدا کردن دوست میتوانند او را برای گذشتن از دوران نوجوانی به مرحله بعدی( جوانی) و در کل زندگی کمک کنند.

تشویق نوجوان به ادامه دادن روابط سالم


 بهتر است والدین تمرکزشان را روی موارد منفی قرار ندهند و دائما در مورد نبایدهای روابط دوستی به نوجوان هشدار ندهند و تلاش کنند تا در مسیر مقابل این گام بردارند.والدین برای اینکه بتوانند رفتارهای اجتماعی مناسبی را در فرزند خود شکل دهند لازم است که روی رفتارهای مثبت او تمرکز کنند و آن‌ها را تشویق کنند و در انتخاب دوست درست و مناسب حامی و طرفدار او باشند.

 والدین زمانی که می بینند فرزند نوجوانشان روابط امنی را انتخاب می‌کند و رفتارهای مناسبی را از خود نشان می‌دهد، باید به این مسئله عکس العمل نشان دهند و او را تشویق کنند و با حمایت خود این رفتارها را تقویت کنند.

این روش های مناسب رفتاری احتمال انتخاب‌های نادرست را کاهش می‌دهد و نوجوان را در مسیر درست هدایت می‌کند.
آموختن گفتن نه به فرزند

بهتر است والدین از همان دوران کودکی نه گفتن را به کودک خود آموزش دهند تا در آینده به مشکل برخورد نکنند. در واقع آنها برای آنکه فرزند بتواند در رابطه با دوستانش بهتر و سالم تر عمل کند لازم است که مهارت جرأت ورزی را به او  اموزش دهند و قدرت نه گفتن را در او پرورش دهید. این مهارت کمک می کند که اعتماد به نفس و حس کارآمدی شخص زیاد شود؛  تا بتواند استقلال خود را دربرابر همسالانش حفظ کند و دربرابر پیشنهاد های ناسالم آنها ایستادگی کند.

تشویق فرزندان به افزایش تعداد دوستان

 والدین باید فرزنشان را تشویق کنند تا دوستان زیادی برای خود انتخاب کنند تا افراد زیادی دوروبرشان باشد و اگر یک موقعی با یکی از انها دچار مشکل شد و دوستی آنها به هم خورد ، دوست دیگری داشته باشد که جایگزین دوست قبلی کند و حس خلا  و تنهایی او توسط دوست دیگر پر شود و حتی با داشتن دوستهای زیاد راحت تر میتواند دربرابر خواسته های ناسالم آنها ایستادگی کند.

به همین خاطر لازم است والدین فرزند را ترغیب کنند تا تنوع بیشتری در نوع گروه دوستان خود بوجود بیاورد تا برای دریافت حمایت اجتماعی تنها به تعداد بسیار محدودی از اشخاص وابسته نباشد.

 تعیین قوانینی برای فرزند

برای اینکه فرزند نوجوان بتواند برای خود دوستی مناسب انتخاب کند ، بهتر است والدین برای او قوانینی را در نظر بگیرند.مثلا در این دوران نوجوان نسبت به سر و وضع، مو، لباس و آرایش خود حساس می شود و می خواهد در شرایطی باشد که بتواند در نظر دوستانش خوب جلوه کند و مورد توجه اطرافیانش باشد.

زمانی که والدین برای فرزند خود چهارچوب هایی  را معلوم کنند و خودشان هم آن چارچوب ها را  رعایت کنند، نوجوان هم نمی تواند خارج از آن عمل کند. نوجوان معمولاً دوستانی را انتخاب می کند که در بسیاری زمینه ها با هم مشترک باشند. هنگامی که نوجوانان به ارزش ها و اعتقادات پایبند باشند و پدر و مادر در این زمینه آن ها را راهنمایی کنند ؛ هم در کنار خانواده و هم در کنار دوستان  آن قوانین را رعایت می کنند.

 نظارت داشتن به فرزند

شاید دوستی های فرزند به  مزاق والدین خوش نیاید و ممکن است این دوستی ها در طی زمان تغییر کنند. پس  والدین باید دائم آنها را چک کنند.

 فقط باید والدین بدانند هنگامی که از رابطه فرزندشان با یکی از دوستانش موافق نیستند، مستقیماً از آن ها انتقاد و عیب جویی نکنند، بلکه در مورد دوستان ناباب و پرخطر با ذکر نمونه به او توضیح دهید.

 درک نیازها و خواسته های فرزند


 در بالا موردی را ذکر کردیم که نوجوان دوستان زیادی برای خود پیدا کند تا اگر با کسی جدا شد، احساس تنهایی نکند ، اما باید این مورد را هم بگوییم که همه ی نوجوانها به به تعداد زیادی دوست نیاز ندارند. سر‌و‌کله زدن با ماجرا های دوستان گوناگون میتواند بی اندازه وقت آنها را بگیرد.پس والدین حواسشان به فرزندشان باشد و  از او سوال کنند که میخواهد چه چیزی از یک دوستی جدید به دست بیاورد؟ چه فعالیت هایی را برای انجام دادن با دوستانش در نظر دارد؟

 والدین برای اینکه به فرزند خود در این دوران کمک کنند ،تحت هیچ شرایطی از راهکارهای نامطلوبی مانند نصیحت مستقیم، سرزنش، بازخواست و… استفاده نکنند زیرا باعث می شود تنش های خانوادگی زیاد شود و نوجوان دست به پنهان کاری بزند.


 حرف های نوجوان گوش دهند


یکی دیگر از روش هایی که کمک می کند تا نوجوان دوست خوب برای خود پیدا کند این است که والدین  به حرف های نوجوان خود گوش دهند و در واقع شنونده خوبی باشند. زمانی که او در مورد دوستانش صحبت می کند، تلاش کنند شنونده خوبی باشند، زیرا گوش دادن فعالانه و صمیمانه رمز رابطه مؤثر است.

سخن آخر:


والدین برای اینکه به فرزند خود در این دوران کمک کنند ،تحت هیچ شرایطی از راهکارهای نامطلوبی مانند نصیحت مستقیم، سرزنش، بازخواست و… استفاده نکنند زیرا باعث می شود تنش های خانوادگی زیاد شود و نوجوان دست به پنهان کاری بزند.

همچنین آنها بایدبا والدین دوستِ فرزندشان درحد نیاز ارتباط برقرار کنند تا بتوانند نسبت به برنامه‌ها و عقاید آن‌ها اطلاعاتی را به دست آورند.
این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .