غذاهایی که کولیت زخمی روده را بدتر می‌کنند

بهتر است از رژیم‌های بیش از اندازه محدودکننده چشم‌پوشی کنید؛ زیرا می‌توانند مضر باشند. یکی از مشکلات بزرگ در کولیت زخمی روده، تغذیه مناسب است. چون قرار نیست یک سری از غذاها را کلاً از رژیم غذایی‌تان حذف کنید و در نهایت دچار سوءتغذیه شوید. همچنین باید در نظر داشته باشید که رژیم غذایی یکی از جنبه‌های مهم این عارضه است. در بیشتر افرادی که دچار کولیت زخمی روده هستند، وقتی التهاب برطرف می‌شود (چیزی که امروزه برای خیلی از افراد با کمک داروها امکان‌پذیر است)، آن‌ها می‌توانند هر چه دوست دارند بخورند مگر اینکه چیزی باشد که نسبت به آن حساس هستند یا عدم تحمل دارند.
در ادامه به یک سری از مواد غذایی اشاره می‌کنیم که می‌توانند علائم کولیت زخمی‌تان را تشدید کنند:

حبوبات و غذاهای پُرفیبر

خیلی از افراد فیبر را یک ماده غذایی جادویی می‌دانند که می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت نوع دوم را پایین بیاورد و این پتانسیل را دارد که در برابر بیماری کرون که نوع دیگری از بیماری التهابی روده است از شما محافظت کند؛ اما برخی از افرادی که دچار کولیت زخمی روده هستند، بسته به علائمی که دارند بهتر است از مصرف غذاهای پُرفیبر اجتناب کنند.
افرادی که اسهال دارند باید کمتر فیبر غیرمحلول مصرف کنند زیرا این نوع فیبر، غذا را با سرعت از روده‌ها عبور می‌دهد که باعث بدتر شدن اسهال خواهد شد. بنابراین بهتر است کمتر حبوبات و سبزیجات کلمی، آجیل و آرد گندم کامل مصرف کنید.
هرچند رژیم‌های غذایی پُرفیبر در برخی از کسانی که کولیت زخمی دارند می‌تواند علائم را بدتر کند؛ اما کارشناسان به طور کلی توصیه می‌کنند حتماً در زمان‌هایی که علائمتان بهترند به اندازه کافی فیبر مصرف کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف فیبر به اندازه‌ی مناسب حتی می‌تواند کمک کند دوره‌های طولانی‌تری را بدون التهاب طی کنید، البته به‌جز در مورد افرادی که محدودیت‌های خاصی دارند یا روده‌هایشان باریک شده است. به این افراد توصیه می‌شود فیبر خیلی کمتری مصرف کنند؛ زیرا ممکن است فیبر تجمع کرده و سبب انسداد یا پارگی روده شود.

فودمپ‌ها

FODMAP مختصر شده‌ی مخمرهای الیگوساکاریدها، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلیول‌ها می‌باشد. این کربوهیدرات‌های کوتاه زنجیره توسط بدن به‌سختی هضم می‌شوند و می‌توانند تولید نفخ و گاز کرده و مایعات درون کولون را افزایش دهند و در نهایت منجر به اسهال و ناراحتی‌های گوارشی در برخی از افراد شوند. این کربوهیدرات‌ها در غذاهای فراوانی وجود دارند، از جمله پیاز، بنشن، بستنی، سیب، عسل و شیرین‌کننده‌های مصنوعی.
کارشناسان به طور کلی رژیم غذایی با فودمپ پایین را برای کنترل سندرم روده تحریک‌پذیر توصیه می‌کنند که شامل مجموعه‌ای از علائم شامل شکم‌درد، نفخ، گاستریت و اسهال یا یبوست می‌شود. افرادی که IBS یا سندرم روده تحریک‌پذیر دارند همیشه هم در سیستم گوارشی خود مثل آن‌هایی که بیماری التهابی روده دارند، دچار التهاب نیستند؛ اما کولیت زخمی روده و IBS در برخی علائم با هم مشترک‌اند. بنابراین اگر کولیت زخمی روده دارید ممکن است پزشکتان رژیم غذایی با فودمپ پایین را پیشنهاد کند.
محققان در حال مطالعه هستند که آیا رژیم‌های غذایی با فودمپ پایین می‌توانند علائم کولیت زخمی روده را کاهش بدهند، اما تاکنون مطالعات انجام شده کوچک بوده‌اند. مطالعه‌ای دریافت رژیم غذایی با فودمپ پایین توانسته بود علائم کولیت زخمی را در 38 فرد مورد آزمایش کاهش دهد. برای تعیین اینکه آیا فودمپ‌ها فاکتوری اساسی در علائم کولیت زخمی هستند یا نه به آزمایشات گسترده‌تری نیاز است.
رژیم غذایی با فودمپ پایین بسیار محدودکننده است: شما در ابتدا تمام فودمپ‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کرده و سپس کم‌کم مجدداً آن‌ها را وارد رژیم غذایی خود می‌کنید تا ببینید کدام را می‌توانید تحمل نمایید.

پنیر، شیر و محصولات لبنی

لبنیات کمی گیج‌کننده است: عدم تحمل لاکتوز به راحتی ممکن است با بروز علائم کولیت زخمی اشتباه گرفته شود. یکی از توصیه‌ها این است که اگر با مصرف لبنیات احساس ناخوشی می‌کنید، سعی کنید این مواد غذایی را حذف کنید. اگر کمکی به شما کرد پس شاید لازم باشد از جهت عدم تحمل لاکتوز تست شوید که یک تست ساده است.
حتی اگر فکر می‌کنید عدم تحمل لاکتوز ندارید، دلیل دیگری که موجب می‌شود با مصرف محصولات لبنی دچار ناخوشی شوید این است که لاکتوز یکی از فودمپ‌هاست که می‌تواند علت ناراحتی‌های گوارشی‌تان باشد. واکنش هر کسی نسبت به فودمپ‌ها متفاوت است، بنابراین ارزش این را دارد که تست عدم تحمل لاکتوز بدهید و پروسه‌ی حذف مواد غذایی و افزودن تدریجی و مجدد آن‌ها را امتحان کنید.

گلوتن

کولیت زخمی روده مانند بیماری سلیاک نیست که در آن گلوتن باعث می‌شود سیستم ایمنی به روده باریک حمله کند. اما تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که کولیت زخمی روده دارند بیشتر ممکن است دچار بیماری سلیاک هم باشند. همچنین ممکن است شما به گلوتن حساسیت داشته باشید، یعنی سیستم ایمنی‌تان به گلوتن واکنش نشان ندهد؛ اما متوجه شوید این ماده غذایی سبب علائمی مانند نفخ و شکم‌درد و اسهال و خستگی در شما می‌شود که همگی این‌ها می‌توانند علائم کولیت زخمی نیز باشند.
مطالعه‌ای که در سال 2014 روی 314 فرد مبتلا به IBD و 122 فرد مبتلا به کولیت زخمی انجام شد دریافت 56 درصد افراد با رژیم غذایی بدون گلوتن، نفخ کمتری داشتند. ضمناً 42.6 درصد از این افراد اعلام کردند که اسهال‌شان کمتر شده و 41.5 درصد نیز گزارش کردند که شکم‌دردشان کاهش یافته و 38.3 درصد نیز به طور کل علائم‌شان کاهش یافته بود.
اما لازم نیست مثلاً از خوردن غلات مورد علاقه‌تان صرف‌نظر کنید. کربوهیدراتی به نام فروکتان در خیلی از مواد غذایی که گلوتن دارند نیز وجود دارد. بنابراین حذف گلوتن به این معنی است که شما خیلی از مواد غذایی با فودمپ بالا نیز را حذف می‌کنید که می‌تواند زیاده‌روی در تغییر رژیم غذایی باشد.
درست مثل هر غذای دیگری مسئله‌ی آزمون و خطا مطرح است و البته تحت نظر پزشک یا کارشناس بودن تا پروسه‌ای ایمن و بی‌ضرر را پیش ببرید. ما توصیه نمی‌کنیم گلوتن را به طور کامل حذف کنید و شواهدی هم مبنی بر اینکه گلوتن علائم IBD را تشدید کند وجود ندارد.

مشروبات الکلی

الکل روده‌های شما را تحریک می‌کند که می‌تواند تشدیدکننده‌ی اسهال باشد. همچنین محتوای بالای قند در خیلی از انواع مشروبات الکلی نیز سبب اسهال می‌شود. ضمناً محققان عقیده دارند افزودنی سولفیت که در انواعی از مشروبات الکلی وجود دارد می‌تواند علائم گوارشی را بدتر کند.

سولفیت‌ها و دیگر افزودنی‌ها

محققان درباره‌ی تأثیرات افزودنی‌ها روی افرادی که کولیت زخمی روده دارند مطالعه کرده‌اند. لازم به ذکر است که مطالعه روی این افزودنی‌ها ابتدایی بوده و بیشتر آن‌ها روی حیوانات انجام شده‌اند و نتایج به دست آمده لزوماً در انسان‌ها مشاهده نمی‌شوند. چنین موضوعی باید به طور گسترده‌تری مورد بررسی قرار بگیرد؛ زیرا افزودنی‌ها در غذاهای مدرن و امروزی بسیار متداول هستند. شواهد محکمی وجود ندارد که نشان بدهد این مواد افزودنی قطعاً برای شما مضرند؛ اما تئوری‌هایی هستند که این مواد را برای علائم گوارشی بد می‌دانند.
تولیدکننده‌های مواد غذایی اغلب از سولفیت برای طولانی‌تر کردن مدت زمان مصرف محصولات خود، مثلاً برگرها، نوشابه‌های غیرالکلی تهیه شده از کنستانتره، سس‌ها، غذاهای کنسروی، گوشت‌ها، ماهی و میوه‌های خشک شده استفاده می‌کنند. کارشناسان می‌گویند سولفیت‌ها به باکتری‌های مفید سیستم گوارش آسیب وارد می‌کنند.
متأسفانه هیچ لیست تعریف شده‌ای از غذاهای «مجاز» برای کسانی که کولیت زخمی روده دارند در دست نیست. اما خوشبختانه این را می‌دانیم که رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند التهاب را کاهش دهد و زمانی که شما در دوره‌ی التهاب گوارش خود به سر نمی‌برید احتمالاً می‌توانید هر چه دوست دارید بخورید، به‌جز غذاهایی که می‌دانید به آن‌ها حساسیت دارید یا قادر به تحملشان نیستید.
به همین دلیل مهم است که حتماً تحت نظر پزشک متخصص گوارش و متخصص تغذیه باشید تا بهترین برنامه‌ی غذایی را در پیش بگیرید. وقتی علائمتان در اوج هستند، مطمئن باشید که پزشک می‌تواند به شما کمک کند داروی مناسب و رژیم غذایی درست را که به شما احساس بهتری می‌دهد انتخاب کنید.
اجازه دهید پزشکان التهاب شما را کنترل کنند و با هدف به التیام روده‌هایتان بپردازند. آن‌وقت با شما درباره‌ی راه‌های تنظیم رژیم غذایی‌تان به صورتی که باز هم بتوانید از غذاهای مورد علاقه‌تان لذت ببرید و در عین حال آن‌هایی را که برانگیزاننده‌ی علائم هستند حذف کنید، صحبت خواهند کرد.

---