چرا مردم ایران شب یلدا را جشن می‌گیرند؟

شب یلدا بلندترین و تاریکترین شب در طول سال است و مردم ایران تا سپیده دم بیدار مانده و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می کنند، امروزه نیز جشن یلدا با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می شود. سنت های شب یلدا در میان خانواده های ایرانی اهمیت زیادی دارد و در این شب با صرف خوراکی های خوشمزه در کنار خانواده و گرفتن فال حافظ سپری می شود.

چرا ایرانیان شب یلدا را جشن می گیرند؟

علت گرفتن جشن در شب یلدا اینکه در ایران باستان شغل اکثر مردم کشاورزی بود و از این راه امرار معاش می کردند. به همین دلیل با تغییر فصل های سال شغل آن ها هم دچار دگرگونی می شد.

از این رو ایرانی های قدیم عقیده داشتند بعد از گذشت طولانی ترین شب سال(شب یلدا)، روزها بلندتر می شود و آنها می توانند کار کشاورزی را از سر گیرند، به همین دلیل شب یلدا را شب تولد خورشید می دانستند.ایرانیان بر این باور بودند که تاریکی، نماد اهریمن و روشنایی نمادی از خیر و نیکی است. به همین دلیل در آخرین شب پاییز که تاریکی طولانی تر است برای از بین رفتن اهریمن جشن می گرفتند. روزهای بعد از سی ام آذر طولانی تر می شود که به معنای پیروزی خورشید و نور بر تاریکی است.

آیین های شب یلدا چیست؟

یلدا در ادبیات و اشعار فارسی ایرانی به معنای میلاد و روز تولد است و ابوریحان بیرونی نیز این شب را تولد خورشید نامیده است. این واژه از آنجا بکار رفته که در ایرانیان باستان بر این عقیده بودند که فردای شب یلدا، خورشید دوباره زاده می‌شود و برای همین از این شب به عنوان شب تولد خورشید یاد می کردند.

شاهنامه خوانی وفال حافظ گرفتن یکی از آئین ها در این شب است. در جشن شب یلدا سفره ای بزرگ از میوه و آجیل پهن می شود البته هندوانه و انار و پشمک از اصلی ترین خوراکی های شب یلدا هستند.

در این شب بزرگ تر ها قصه می گویند. آیین شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه ی نمادی دارند و نشانه ی برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی است.

انار و هندوانه شب یلدا 

هندوانه یکی از میوه های محبوب تابستانی است ولی چرا در شب یلدا هندوانه می خوریم؟ بر اساس باور ایرانی ها خوردن هندوانه در شب یلدا باعث می شود که در سراسر زمستان، سرما و بیماری بر شما غلبه نمی کند. انارنمادی از شادی و زایش است که با خوردن آن در شب یلدا انرژی و جانی تازه می گیریم.

خواص دو خوراکی مهم این شب یعنی انار و هندوانه که هر دو سرشار از خواص مفیدی هستند. البته باید بدانید که در مصرف هیچ یک از مخلفات شب یلدا زیاده روی نکنید.

هندوانه در تقویت سیستم ایمنی ودفاعی در مقابل عفونت ها نقش موثری دارد و منبع قابل توجه ویتامین c است. هنداوانه دارای آنتی اکسیدان های قوی است که توانایی کاهش خطر ابتلا به سرطان ها را دارد، همچنین پتاسیم موجود در هندوانه به کاهش فشار خون و خطر تشکیل سنگ کلیه کمک قابل توجه ای می کند.

انار نیز غنی از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله فسفر آهن منیزیم و پتاسیم است که تصیفه کننده خون و شاداب کننده است همچنین از اختلالات کبدی نیز جلوگیری می کند

توصیه های معنوی برای شب یلدا

خداوند در آیات بی شماری به بندگان خود دستور می دهد خویشاوندان و نزدیکان خود را فراموش نکنید و همیشه جویای احوال آنان باشید و آنها را از قطع رحم و رسیدگی نکردن به خویشان برحذر می دارد.

از جمله رسوم بسیار زیبا و پسندیده ایرانی در شب یلدا ملاقات با خویشاوندان و دوستان و رسیدگی به احوال نیازمندان، به ویژه نیازمندان خویشاوند، از جمله آداب پسندیده و نیکویی است که در پرتو دستورات جامع و کامل اسلام، مردمان شریف ایرانی در شب یلدا و دیگر شبهای طولانی و بلند زمستان به آن اهتمام می ورزند.رسم زیبای دیدار یکدیگر در شب یلدا وقتی زیباتر می شود که با زیاده روی نکردن در مصرف خوراکی ها و تنقلات است می توانید بخشی از آنها را به مصرف یتیمان و افراد بی بضاعت برسانید آنهایی که توانایی تهیه چنین اقلامی را در این شب ندارند.

"خداوند برای رفاه و آسایش بندگان خود، نعمت های بسیاری آفریده و به آنها امر فرموده از این نعمت ها استفاده کنند، ولی همواره بکوشند از اسراف کردن بپرهیزند؛ زیرا خداوند اسراف را دوست ندارد."

انسان هایی که عاشق عبادت هستند، این شب بلند بهترین فرصت برای راز و نیاز و مناجات با خداوند است. برای نزدیکی به خدا، فرصتی است تا اینکه بتوانیم آرامش واقعی را در مناجات با محبوب دلها تجربه کنیم.

در شب یلدا و شب های زمستانی که دور یکدیگر جمع می شویم و پای صحبت بزرگ ترها می نشینیم، شایسته است در این شب طولانی، با تفأل زدن به حافظ و خواندن اشعار عرفانی او، از خرافات و تفأل زدن به شیوه های خرافی دیگر پرهیز کنیم.

"خداوند در قرآن بندگان را به قصه های قرآن توجه داده و هر یک از این سرگذشت ها را دارای حکمتی می داند که برای انسان ها هزاران پند و اندرز در خود نهفته دارد."

پس چه خوب است در شب یلدا تنها به فکر خودمان نباشیم. ای کاش به رسم و نام مسلمانی که افتخار داشتن آن را داریم در شب یلدا گوشه چشمی به بینوایان و مستمندانی داشته باشیم که زندگی ایشان به سختی و فقر می گذرد. شب یلدای پرهیزکاران همراه با یاد و دستگیری از فقیران و مستمندان است.

 

سایه کرونا بر شب یلدای امسال 

هر ساله با نزدیک شدن شب یلدا برنامه ریزی برای برگزاری یک دورهمی خیلی خوب میان خانواده‌ها انجام می‌شود تا چند ساعتی را در کنار خانواده و بزرگان فامیل سپری کنند.

اما امسال وضعیت به شکل دیگری است و باید بلندترین شب سال به بلندای مهربانی باشد؛ در یلدا رسم بر این است تا بلندترین شب سال در کنار بزرگ تر‌های فامیل و تکریم آن‌ها سپری شود و باید امسال ادای احترام و صله رحم با این افراد متفاوت باشد.

متاسفانه ویروس کرونا این روز‌ها مهمان ناخوانده تمامی مراسم، مهمانی و دورهمی‌ها شده و بیشتر آسیب را به بزرگتر‌های فامیل که سن و سالی دارد می زند، بنابراین مهمترین مسئله‌ای که امسال باید مورد توجه همه باشد حفظ سلامتی تک تک افراد خانواده و فامیل است.

شب یلدا از گذشته تا به امروز هرساله توسط ایرانیان جشن گرفته شده است و به نوعی فرصتی برای باهم بودن و گذراندن اوقاتی شیرین در کنار عزیزان اما امسال بهتر است بخاطر حفظ سلامتی خودمان و عزیزانمان یلدای را همانند دیگر مراسمات بصورت مجازی برگزار کنیم.زیرا دورهمی‌های خانوادگی باعث گسترش زنجیره انتقال ویروس می شود، این دورهمی‌های خانوادگی ممکن است به شیوع خوشه‌ای ویروس نیز منجر شود، بنابر این با بی‌توجهی تمام زحمات کادر بهداشت و درمان را بی اثر نکنید، زیرا هیچ تلاشی به صورت یک طرفه اثر بخش نخواهد بود.

---