در گفت‌وگو با تبیان بخوانید؛
روش‌های کنترل کودکان بیش‌فعال در کلاس‌های آنلاین
یک روانشناس کودک و نوجوان گفت: ازآنجایی‌که نشستن طولانی‌مدت کودکان بیش‌فعال در کلاس‌های آنلاین بسیار سخت و یا غیرممکن است، مصرف دارو می‌تواند تأثیر بسیار خوبی داشته و باعث کاهش علائم آنها شود.
دکتر پریسا ارجمندی روانشناس کودک و نوجوان در خصوص روش‌های کنترل کودکان بیش‌فعال در کلاس‌های آنلاین به سؤالات تبیان پاسخ می‌دهد:
کودکان مبتلا به بیش فعالی چه علائم و نشانه‌ای دارند؟
کودکان بیش‌فعال (ADHD) به سه دسته تقسیم می‌شوند:
-کودکان HD: رفتارهای تکانشی، فعالیت‌های بیش‌ازحد، بی‌قراری، پرحرفی و قطع کردن صحبت دیگران ازجمله علائم این دسته از کودکان است. درواقع این دسته از کودکان دچار اختلال پرتحرکی هستند که باید حداقل 4 نشانه از علائم فوق را داشته باشند تا بتوانیم بگوییم آنها دچار اختلال پرتحرکی هستند.
- کودکان AD: این دسته از کودکان دچار مشکل بی‌توجهی و عدم تمرکز هستند. کودکان AD برخلاف HDها کودکان آرامی هستند اما غالباً حواس آنها به‌راحتی پرت می‌شود و در حفظ تمرکز در انجام وظایف مشکل‌دارند. عدم تمرکز بر روی فعالیت‌های ذهنی، فراموش‌کاری، ناتوانی در درک دستورالعمل‌ها از سوی معلم یا والدین وعدم توجه به جزئیات از دیگر علائم این دسته از کودکان است.
-کودکان ADHD: این دسته از کودکان هم تکانشی رفتار می‌کنند و هم دارای مشکل عدم تمرکز هستند. علائم کودکان ADHD در دوران کودکی به‌مرورزمان بروز پیدا می‌کند و در سن 12 سالگی که مغز به رشد استاندارد می‌رسد، نشانه‌ها و علائم بیش فعالی کمتر می‌شود. عدم درمان بیش فعالی در دوران کودکی باعث بروز یکسری رفتارهای پرخطر مثل استعمال مواد مخدر، رانندگی پرخطر و اختلالات اضطرابی در بزرگ‌سالی می‌شود.
آیا راهی برای تشخیص بیش فعالی کودک وجود دارد؟
والدین می‌توانند برای شناسایی بیش فعالی کودکشان، از تست کانرز استفاده کنند و در این تست با پاسخ به یکسری سؤالات، بیش فعالی کودک را تشخیص دهند. علاوه بر این، دقت کنید که برای تشخیص بیش فعالی،حداقل باید 6 ماه به‌صورت مدام علائم بیش فعالی در کودک وجود داشته باشد و این علائم نباید ناشی از مصرف دارو و مشکلات فیزیولوژیکی باشد.
چگونه می‌توان کودکان بیش‌فعال را در کلاس‌های آنلاین کنترل کرد؟
یادگیری، پردازش شناختی، حافظه فعال یا کاری، توجه و تمرکز، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی در کودکان بیش‌فعال ضعیف است. به این منظور کودکان بیش‌فعال حتماً باید تحت درمان دارویی و روان درمانی قرار بگیرند، در این صورت می‌توانند به درس متمرکز شوند. معمولاً داروهای ریتالین و ریسپریدون برای کودکان بیش‌فعال مورد استفاده قرار می گیرد که لزوم مصرف این داروها در کودک الزامی است. امکان دارد مصرف این داروها تا دو هفته عوارض گوارشی داشته باشد اما ایرادی ندارد و می‌توان در صورت داشتن عوارض زیاد با مشورت پزشک دارو را تغییر داد. والدین باید توجه داشته باشند که یکسری رفتارهای پرخطر مثل خوردن مواد شوینده می‌تواند به مغز و بدن کودک آسیب وارد کند زیرا سطح دوپامین در این کودکان بسیار پایین است؛ بنابراین توصیه می‌کنم برای کودکان بیش‌فعال به‌خصوص کودکان AD که تکانشی هستند، مکانی را فراهم کنید تا بتوانند خودشان را تخلیه کنند؛ همچنین ازآنجایی‌که نشستن طولانی‌مدت برای این دسته از کودکان بسیار سخت و یا غیرممکن است، مصرف دارو می‌تواند تأثیر بسیار خوبی داشته و باعث کاهش علائم آنها شود.
در دروان تدریس آنلاین چه رفتارهایی می‌تواند برای این دسته از کودکان آسیب‌زا باشد و باعث عدم تمرکز آنها شود؟
کودکان بیش فعال به دلیل رفتارهای پرخطری که انجام می‌دهند معمولاً معلم، والدین و اطرافیان زیاد آنها را دعوا می‌کنند، به همین دلیل عزت‌نفس این کودکان بسیار پایین است. برای اینکه کودکان بتوانند در کلاس‌های آنلاین توجه و تمرکز خوبی داشته باشند باید آستانه توجه آنها توسط والدینشان سنجیده شود. برای سنجش توجه و افزایش تمرکز کودکان تکالیف کودکتان را تقسیم کرده و زمان شروع و بلند شدن کودک از انجام تکالیف را یادداشت کنید؛ پنج الی شش بار تا زمان تکمیل تکالیف این کار را انجام دهید. درنهایت تمام زمان‌ها را جمع کرده و تقسیم‌بر تعداد زمان‌های بلند شدن کودک کنید مثلاً کودک در عرض 30 دقیقه، 6 بار از سرِ انجام تکلیف بلند شده است؛ با تقسیم 30 بر 6 متوجه خواهید شد آستانه توجه کودک شما 5 دقیقه است و بیشتر از این زمان او نمی‌تواند پای کلاس آنلاین و انجام تکالیف بنشیند اما با تکنیک‌هایی می‌توان آستانه توجه او را از 5 دقیقه به 30 دقیقه رساند و دیگر نباید بیش از این، از کودک بیش‌فعال انتظار داشت.
والدین و معلمان برای افزایش تمرکز و قدرت یادگیری کودکان بیش‌فعال چه اقداماتی باید انجام دهند؟
ما یک سیستم تشویقی به نام چارت رفتاری داریم که برای کودکان بیش‌فعال الزامی است. سیستم تشویقی به این صورت است که کودکان باید قدم‌به‌قدم برای نشستن سرِ کلاس آنلاین و انجام تکالیف استیکر یا برچسب بگیرند. ازآنجایی‌که این کودکان آستانه تحمل پایینی دارند باید آنها را خیلی سریع به پاداش برسانید یعنی با هر بار انجام تکلیف به او استیکر بدهید. بنابراین حتماً باید این دسته از کودکان را از طریق برچسب تشویق کرد و هر وقت کودک تکالیفش را انجام داد یا توانست سر کلاس آنلاین بنشیند، به او برچسب بدهید و او را به پاداشی که دوست دارد برسانید، در این صورت می‌توان کودک را سر کلاس آنلاین با زمان‌های کوتاه نگه داشت.
